Rozpoczęła się zima. Zobacz, jakie czekają nas atrakcje astronomiczne

Jak oświetlana jest Ziemia podczas równonocy?
Jak oświetlana jest Ziemia podczas równonocy?
NASA, Meteosat, Robert Simmon
Jak oświetlana jest Ziemia podczas równonocy?NASA, Meteosat, Robert Simmon

We wtorek 22 grudnia, o godz. 5.48, Słońce osiągneło najniższy punkt pod równikiem niebieskim i wstąpiło w znak Koziorożca - tym samym rozpoczęła się astronomiczna zima.

22 grudnia o godz. 5.48 rozpoczęła się astronomiczna zima. Za nami również najdłuższa noc w roku. Z każdym następnym dniem będzie ubywać nocy.

Najdłuższa noc w roku

Słońce może maksymalnie znajdować się 23,5 stopnia nad lub pod równikiem niebieskim. Gdy Słońce osiąga punkt najdalej oddalony na południe od równika niebieskiego, wtedy na półkuli północnej mamy przesilenie zimowe -najdłuższą noc i najkrótszy dzień. Słońce wtedy góruje w zenicie nad zwrotnikiem Koziorożca.

Co to jest ekliptyka?

Koło na sferze niebieskiej, po którym pozornie porusza się Słońce, nazywane jest ekliptyką. Jest to odzwierciedlenie ruchu Ziemi po orbicie dookoła Słońca. Płaszczyzna orbity Ziemi zawiera się w płaszczyźnie ekliptyki. Wzdłuż ekliptyki znajdują się gwiazdozbiory zodiakalne. Oś obrotu Ziemi jest nachylona względem płaszczyzny orbity naszej planety, a tym samym względem płaszczyzny ekliptyki. Wobec tego płaszczyzna równika niebieskiego (pokrywająca się z płaszczyzną równika ziemskiego) także jest nachylona względem płaszczyzny ekliptyki. Kąt ten wynosi około 23,5 stopnia.

Zimowe atrakcje astronomiczne

Jakich atrakcji na zimowym niebie mogą wypatrywać miłośnicy astronomii?

Warto wspomnieć, że pierwszy raz od 38 lat w wigilię będzie pełnia Księżyca. Wypatrujący pierwszej gwiazdki w Wigilię mogą zobaczyć Wegę - najjaśniejszą gwiazdę w gwiazdozbiorze Lutni (jeśli popatrzą na zachodnią stronę nieba) oraz Kapellę - najjaśniejszą gwiazdę w gwiazdozbiorze Woźnicy (na wschodniej części nieboskłonu).

Na początku zimy będzie można podziwiać Jowisza, który będzie wschodził około północy, a później coraz wcześniej. Na przełomie grudnia i stycznia można spróbować dostrzec Merkurego po zachodzie Słońca. W drugiej części nocy wschodzą Mars i Saturn, a przed wschodem Słońca - jako Gwiazda Poranna - będzie świecić Wenus. Widoczne są też Uran i Neptun, ale w ich przypadku do dostrzeżenia potrzeba teleskopu. Chyba najbardziej widowiskowym gwiazdozbiorem, dobrze widocznym zimą, jest Orion. Zaczyna być widoczny wieczorem i ma jasne gwiazdy ułożone tak, że przypominają schematyczną sylwetkę człowieka. Dlatego starożytni Grecy skojarzyli go z mitologicznym myśliwym Orionem i nazwa ta zachowała się do naszych czasów.

Z mitem o Orionie związane są też nazwy sąsiadujących gwiazdozbiorów, np. Wielki Pies – w mitologii towarzyszył Orionowi w polowaniach. Główną gwiazdą tej konstelacji jest Syriusz, najjaśniejsza gwiazda nocnego nieba. Patrząc na Oriona, Syriusza powinniśmy szukać „w lewo w dół”.

Na niebie widać Kosiarzy

W gwiazdozbiorze Orionie widać trzy jasne gwiazdy ułożone w jednej linii, stanowiące Pas Oriona. Jest to tak charakterystyczny i rozpoznawalny układ gwiazd, że w różnych rejonach świata otrzymywał swoje nazwy. Na przykład na ziemiach polskich gwiazdy te nazywano Kosiarzami, bowiem zaczynają być widoczne na niebie od sierpnia przed wschodem Słońca, a więc w czasie żniw. Ale najlepiej prezentują się w porze zimowej, bo widać je już od wieczora.

Poniżej pasa Oriona jest widoczna mgławica M42, nazywana także Wielką Mgławicą w Orionie. Najlepiej spojrzeć na nią przez lornetkę. Mgławica ta jest odległa od nas o około 1340 lat świetlnych i jest obszarem gwiazdotwórczym – rodzą się tam nowe gwiazdy. Średnica mgławicy to około 30 lat świetlnych. M42 jest obiektem intensywnych badań astronomicznych oraz częstym celem dla miłośników fotografii nocnego nieba.

Z mitem o Orionie związane są także Plejady (nazwa od nimf, towarzyszek bogini Artemidy), które także są na niebie niezbyt daleko niego (na prawo, w górę od Oriona). To ciasna grupka gwiazd, która przypomina miniaturowy Wielki Wóz i przez niektóre osoby bywa z nim mylona. W sieci można znaleźć piękne zdjęcia tej gromady otwartej gwiazd, ale i widok przez lornetkę jest bardzo ładny.

Autor: mab/jap / Źródło: PAP

Pozostałe wiadomości

Na horyzoncie widać odpoczynek od chłodu. Piątek, za sprawą wyżu kierującego nad Europę afrykańskie gorąco, przyniesie nam napływ ciepła. W niedzielę na termometrach możemy zobaczyć nawet 30 stopni Celsjusza, ale wysokie temperatury będą szły w parze z typowymi dla lata pogodowymi zagrożeniami.

30 stopni i nawałnice. Pogoda będzie "typowa dla lata"

30 stopni i nawałnice. Pogoda będzie "typowa dla lata"

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne. Nad Polską przechodzi front atmosferyczny. W części kraju możemy spodziewać się opadów deszczu, a nawet burz. Miejscami może być niebezpiecznie przez większość dnia. Sprawdź, gdzie obowiązują ostrzeżenia.

IMGW ostrzega przed groźnymi zjawiskami

IMGW ostrzega przed groźnymi zjawiskami

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Dwa leje kondensacyjne zaobserwowano w środę po południu w gminie Trzcianka w Wielkopolsce. Groźnie wyglądające zalążki trąby powietrznej zostały uchwycone na zdjęciach. W regionie uszkodzone zostały dwa dachy.

Uszkodzone dachy. Leje kondensacyjne w Wielkopolsce

Uszkodzone dachy. Leje kondensacyjne w Wielkopolsce

Źródło:
tvnmeteo.pl, Sieć Obserwatorów Burz, Burzowe Czarnkowsko-Trzcianeckie

Moment zejścia lawiny, która pogrzebała w środę wioskę Blatten w Szwajcarii, został uchwycony na nagraniu. W czwartek w rejonie katastrofy nadal trwają prace poszukiwawcze, a mieszkańcy opowiadają o gigantycznych zniszczeniach.

W mgnieniu oka stracili cały dobytek. Moment zejścia lawiny

W mgnieniu oka stracili cały dobytek. Moment zejścia lawiny

Źródło:
Reuters, 20 Minuten, tvnmeteo.pl

Środowe zejście lawiny w szwajcarskich Alpach mogło być powiązane z osłabieniem warstwy wieloletniej zmarzliny, która "trzyma w ryzach" lodowce. Jak wyjaśnił ekspert, Bartłomiej Luks z Polskiej Akademii Nauk, degradacja tej warstwy skorupy ziemskiej obserwowana jest nie tylko w Alpach, lecz także na całym świecie.

Jak zmiany klimatu mogły doprowadzić do zniszczenia alpejskiej wioski

Jak zmiany klimatu mogły doprowadzić do zniszczenia alpejskiej wioski

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

W środę masa skał i zmrożonego śniegu zeszła na ewakuowaną wcześniej wioskę Blatten w szwajcarskich Alpach. Przyczyną zejścia lawiniska było oderwanie się ogromnego fragmentu lodowca. Zaginęła jedna osoba.

Ogromna masa skał i lodu pogrzebała alpejską wioskę. "To kompletna katastrofa"

Ogromna masa skał i lodu pogrzebała alpejską wioskę. "To kompletna katastrofa"

Źródło:
PAP, AP News

Hiszpania i Portugalia przygotowują się na falę ekstremalnych upałów. W centralnej części Półwyspu Iberyjskiego temperatura w czwartek może sięgnąć 39 stopni Celsjusza, a to dopiero początek - w weekend termometry mogą pokazać nawet 42 stopnie.

Takiej końcówki maja nie było od ponad pół wieku

Takiej końcówki maja nie było od ponad pół wieku

Źródło:
PAP, El Confidencial, tvnmeteo.pl

Alergia to jedno z najczęściej występujących schorzeń dzisiejszych czasów. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia około 30-40 procent populacji zmaga się z różnymi formami alergii. W Polsce jest to blisko połowa społeczeństwa. Odpowiednia diagnostyka i rozpoznanie objawów są kluczowe, by skutecznie radzić sobie z tą przypadłością i zapobiegać powikłaniom. 

Czy to alergia, czy może przeziębienie? Sprawdź, jak rozpoznać problem po objawach 

Czy to alergia, czy może przeziębienie? Sprawdź, jak rozpoznać problem po objawach 

Źródło:
Otrivin

Pogoda na dziś. Czwartek 29.05 przyniesie wielu regionom kraju deszczową aurę. Lokalnie mogą pojawić się też burze. Termometry pokażą maksymalnie od 16 do 20 stopni.

Pogoda na dziś - czwartek 29.05. Wiele deszczowych miejsc

Pogoda na dziś - czwartek 29.05. Wiele deszczowych miejsc

Źródło:
tvnmeteo.pl

W najbliższym czasie w Polsce nie zabraknie opadów deszczu. Najbardziej intensywnych spodziewamy się w niedzielę, kiedy to pojawią się pierwsze letnie burze. Z każdym dniem będzie coraz cieplej.

Przed nami pierwsze letnie burze. Mogą być gwałtowne

Przed nami pierwsze letnie burze. Mogą być gwałtowne

Źródło:
tvnmeteo.pl

Chińska Agencja Meteorologiczna (CMA) wydała ostrzeżenia przed ulewami i powodziami dla południowych regionów kraju. Według ekspertów w te rejony nadciąga najsilniejsza jak dotąd burza w tym roku.

Szykują się na największą burzę w tym roku

Szykują się na największą burzę w tym roku

Źródło:
Reuters

Co najmniej jeden rok w najbliższych pięciu latach okaże się rekordowo ciepły - wynika z raportu opublikowanego w środę przez Światową Agencję Meteorologiczną (WMO). Prawdopodobieństwo tego, że tak się stanie, eksperci szacują aż na 80 procent.

Meteorolodzy o najbliższych latach. Padnie niepokojący rekord?

Meteorolodzy o najbliższych latach. Padnie niepokojący rekord?

Źródło:
Reuters, WMO

Według Polskiego Towarzystwa Alergologicznego niemal połowa polskiego społeczeństwa zmaga się z alergią. Skala problemu z roku na rok się powiększa, a do tego jest coraz więcej substancji wywołujących uczulenie. Jakie są rodzaje alergii i jak je rozpoznać? 

Co drugi Polak zmaga się z alergią. Jak rozpoznać jej objawy? 

Co drugi Polak zmaga się z alergią. Jak rozpoznać jej objawy? 

Źródło:
Otrivin

14-letni Benjamin Stong z Iowa City w USA złowił imponującego rozmiarami suma ważącego około 32 kilogramów. Młody wędkarz samodzielnie wyciągnął olbrzymią rybę z rzeki Iowa, spełniając tym samym marzenie wielu miłośników wędkarstwa.

14-latek złowił wielkiego suma. "Mam siostrę w takim rozmiarze"

14-latek złowił wielkiego suma. "Mam siostrę w takim rozmiarze"

Źródło:
tvnmeteo

Polski pasjonat astronomii, Mateusz Kalisz, nagrał moment ponownego wejścia drugiego stopnia Starshipa w ziemską atmosferę. W nocy z wtorku na środę polskiego czasu odbył się dziewiąty lot testowy megarakiety firmy SpaceX. Maszyna poleciała dalej niż podczas poprzednich prób, ale inżynierowie stracili nad nią kontrolę po kilkudziesięciu minutach od startu.

Na własne oczy widział, jak Starship wpada w atmosferę. "Szok"

Na własne oczy widział, jak Starship wpada w atmosferę. "Szok"

Źródło:
AstroLife, Reuters, PAP

Mieszkańcy argentyńskiego miasta Vera walczą ze skutkami potężnej powodzi. Kataklizm wywołały ekstremalne opady deszczu, które doprowadziły do uszkodzenia systemu kanalizacyjnego. Z powodu kryzysu lokalne władze odwołały zajęcia w szkołach.

Małe miasto zalane przez wielką wodę. "Najsmutniejsza noc w historii"

Małe miasto zalane przez wielką wodę. "Najsmutniejsza noc w historii"

Źródło:
La Nacion, Reuters, Cadena3

Starship, statek kosmiczny firmy SpaceX, odbył dziewiątą bezzałogową próbę. Choć megarakieta poleciała dalej niż podczas poprzednich lotów, inżynierowie stracili kontrolę nad statkiem, który "doświadczył nieplanowanego demontażu" podczas ponownego wejścia w atmosferę.

Starship "doświadczył nieplanowanego demontażu"

Starship "doświadczył nieplanowanego demontażu"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP

Władze amerykańskiego hrabstwa Clark ostrzegają ludzi i właścicieli czworonogów przed toksycznym zakwitem glonów bentonicznych, które pojawiły się w rzece Kolumbia oraz innych lokalnych ciekach wodnych. Przez nie w październiku ubiegłego roku zmarł pies.

Pies zmarł po kontakcie z toksycznymi glonami

Pies zmarł po kontakcie z toksycznymi glonami

Źródło:
CNN, katu.com, 1011now.com

Mirunga, potocznie nazywana słoniem morskim pojawiła się we wtorek w mieście portowym Gordon's Bay w Republice Południowej Afryki. Niespodziewanego gościa uchwycono na nagraniu.

Słoń morski pojawił się w centrum miasta

Słoń morski pojawił się w centrum miasta

Źródło:
Reuters, Independent Online, news24.com

Brazylijscy terapeuci nauczyli półrocznego jaguara instynktu drapieżnika. Młode zwierzę zostało wykradzione matce przez jednego z mieszkańców stanu Roraima na północy kraju. Zdaniem ekspertów, całkowita terapia będzie czasochłonna i może potrwać nawet dwa lata.

Jaguar na łańcuchu. Powrót do pełni zdrowia może trwać lata

Jaguar na łańcuchu. Powrót do pełni zdrowia może trwać lata

Źródło:
PAP

Bombaj nawiedziły obfite opady deszczu związane z nadejściem monsunu. Doprowadziły do powstania gwałtownej powodzi w ponad 12-milionowym mieście. Ulice zmieniły się w rwące potoki. Zdaniem ekspertów, tak mocno nie padało w tym rejonie od ponad wieku.

Ulice jak rwące potoki, ludzie brodzący w wodzie

Ulice jak rwące potoki, ludzie brodzący w wodzie

Źródło:
CNN, Times of India, Hindustan Times

Start misji Axiom-4 zaplanowany jest na 8 czerwca. Na pokładzie kapsuły Crew Dragon, która poleci na Międzynarodową Stację Kosmiczną, znajdzie się doktor Sławosz Uznański-Wiśniewski. Polski astronauta opowiedział TVN24+ o tym, jak wyglądają ostatnie przygotowania do lotu na orbitę, jakie momenty najbardziej zapadły mu w pamięć podczas szkolenia, i tym, co usłyszał od legendy amerykańskiej astronautyki.

"Moment, gdy pod moimi stopami będzie właśnie Polska"

"Moment, gdy pod moimi stopami będzie właśnie Polska"

Źródło:
TVN24+

Doktor Sławosz Uznański-Wiśniewski odbywa kwarantannę przed zbliżającym się lotem na Międzynarodową Stację Kosmiczną. To oznacza, że nie będzie mógł oddać głosu w nadchodzącej drugiej turze wyborów prezydenckich. W rozmowie z Hubertem Kijkiem z TVN24 BiS polski astronauta zachęcił jednak wszystkich do wzięcia udziału w niedzielnym głosowaniu.

Leci w kosmos i mówi, co warto zrobić w tę niedzielę

Leci w kosmos i mówi, co warto zrobić w tę niedzielę

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Mieszkańcy południowo-wschodnich regionów Australii liczą straty po powodzi, jaka nawiedziła ten region w ubiegłym tygodniu. Zdaniem premiera Anthony'ego Albanese, całkowita odbudowa po katastrofie może zająć wiele miesięcy. Wielka woda zalała tysiące posiadłości i odebrała życie co najmniej pięciu osobom.

"To nie jest coś, co zniknie po kilku dniach czy miesiącach"

"To nie jest coś, co zniknie po kilku dniach czy miesiącach"

Źródło:
Reuters

Gwałtowne burze przeszły nad stanem Oklahoma. Jak opisywały lokalne media, zjawiskom towarzyszyły opady gradu o średnicy piłek baseballowych. Miejscami doprowadzały one do wypadków drogowych.

"Grad jak mgła", auta ześlizgiwały się z jezdni

"Grad jak mgła", auta ześlizgiwały się z jezdni

Źródło:
Reuters, News9

Narażenie ciężarnej matki na zanieczyszczone powietrze zwiększa ryzyko wystąpienia poważnych objawów astmy u jej dzieci - uważają naukowcy. Najnowsze badania przeprowadzone na myszach wykazało, że przebywanie w smogu w trakcie ciąży wpływa na kondycję płuc i układu odpornościowego potomstwa.

Przez ten czynnik astma u dzieci może się nasilać

Przez ten czynnik astma u dzieci może się nasilać

Źródło:
News Medical, Airqualitynews

Po dużo chłodniejszym niż zwykle maju w końcu na dłużej zrobi się ciepło. Jakie jeszcze niespodzianki przyniosą nam nadchodzące dni? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę temperatury na 16 dni, przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni. Początek czerwca przyniesie zmianę

Pogoda na 16 dni. Początek czerwca przyniesie zmianę

Źródło:
tvnmeteo.pl

Odchody pingwinów mogą hamować proces ocieplania klimatu - uważają naukowcy. Najnowsze badanie wykazało, że zawarty w nich amoniak przyczynia się do powstawania chmur odbijających światło słoneczne. Szczegóły przedstawiono na łamach czasopisma "Communications Earth & Environment".

Odchody pingwinów sojusznikiem w walce z ociepleniem klimatu

Odchody pingwinów sojusznikiem w walce z ociepleniem klimatu

Źródło:
Phys.org

Pomimo stopniowego ocieplenia w części kraju w górach nadal dominują zimowe warunki. Pod koniec maja śnieg zalega nie tylko w wysokich partiach gór. Ratownicy apelują o ostrożność przy wybieraniu się na szlaki.

Zima w Tatrach trzyma się mocno

Zima w Tatrach trzyma się mocno

Źródło:
tvnmeteo.pl

Mrówki kojarzą nam się z pracowitością. Jak się okazało, te małe bezkręgowce są też bardzo pomocne. Naukowcy z Polski zaobserwowali, że skłonność do ratowania u mrówek zależy od ich wieku. Starsze robotnice robią to chętniej niż młodsze - przekazali eksperci.

To jedyne bezkręgowce, które sobie pomagają

To jedyne bezkręgowce, które sobie pomagają

Źródło:
PAP

Reporter24 uchwycił na zdjęciu białego łosia, który wyglądem przypominał mu ducha. - Pierwszy raz widziałem takiego osobnika - powiedział pan Jacek, autor fotografii.

"Wyglądał jak duch". Reporter24 zobaczył białego łosia

"Wyglądał jak duch". Reporter24 zobaczył białego łosia

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24