Kombinacja trzech zjawisk prowadzi do tego, że Indonezję nawiedzają ekstremalne powodzie

Naukowcy o ekstremalnych zjawiskach pogodowych w IndonezjiShutterstock

Mieszkańcy Indonezji w sezonie deszczowym nierzadko stawiają czoła takim niebezpieczeństwom jak obfite ulewy, a w efekcie niszczycielskie powodzie i osunięcia ziemi. Zespół naukowców, w którego skład wchodzili Polacy, wykazał, że zwiastuje je kombinacja trzech różnych zjawisk pogodowych typowych dla strefy międzyzwrotnikowej.

Sezon deszczowy w strefie klimatycznej charakterystycznej dla Indonezji trwa aż pół roku - od października do kwietnia. W tym czasie mieszkańcy nieraz muszą zmagać się z gigantycznymi ulewami, powodziami, groźnymi osunięciami ziemi.

Jak się okazuje, naukowcy posiadają odpowiednie metody badawcze, które pozwalają odczytać zwiastuny danych zjawisk i oszacować czas ich wystąpienia. Badania realizowane były w Instytucie Geofizyki Polskiej Akademii Nauk przez doktorantkę Beatę Latos oraz doktora Dariusza Baranowskiego z Zakładu Fizyki Atmosfery w ramach międzynarodowej współpracy (polsko-francusko-amerykańsko-indonezyjsko-brytyjskiej). Ich analiza wykazała, że za ekstremalne opady deszczu i niszczycielskie powodzie jest odpowiedzialna rzadko spotykana kombinacja trzech różnych tropikalnych zjawisk pogodowych, które występują jednocześnie.

Oscylacja Maddena-Juliana

Badając zjawiska pogodowe z 2019 r. na wyspie Sulawesi naukowcy zauważyli, że największy z tropikalnych systemów pogodowych, znany jako Oscylacja Maddena-Juliana, powoli przemieszczał się na wschód z Oceanu Indyjskiego nad Indonezją. Osadzone w nim dwa mniejsze systemy pogodowe, tak zwane fale Kelvina i fale Rossby’ego, również rozwinęły się i dotarły nad Sulawesi, co zaowocowało opadami deszczu o niezwykłej sile i natężeniu.

Dalsza analiza danych meteorologicznych obejmujących okres 20 lat dowiodła, że prawdopodobieństwo powodzi przy udziale fal Kelvina lub Rossby'ego było dwa razy większe, natomiast przy ich jednoczesnym wystąpieniu wzrastało aż ośmiokrotnie.

- W latach 1999-2019, w miesiącach grudzień-styczeń-luty, kumulację dwóch zjawisk - fal Kelvina i fal Rossby'ego - zaobserwowaliśmy 30 razy. Prawie połowa z tych interakcji pomiędzy zjawiskami odbyła się w sprzyjających warunkach Oscylacji Maddena-Juliana. Tak więc kumulację tych trzech zjawisk zaobserwowaliśmy 14 razy przez cały ten czas. Analiza była wykonana dla tych wybranych miesięcy, ponieważ to właśnie okres wzmożonych opadów, w tym ekstremalnych opadów i powodzi - wyjaśnia współautorka badań Beata Latos.

Jak po wrzuceniu kamienia do wody

Oscylacją Maddena-Juliana naukowcy nazywają zorganizowane systemy chmur burzowych, przemieszczające się wzdłuż równika, które czasem przechodzą przez Azję Południowo-Wschodnią, w tym Indonezję. Osadzone w tych systemach fale Kelvina doktor Baranowski porównał do fal powstających po wrzuceniu kamienia do wody. - Ich ruch wynika z zaburzenia pola ciśnienia. Podobna nierównowaga może propagować się również w atmosferze - tłumaczył. Naukowiec dodał, że w wyniku takiego zaburzenia powstawać mogą różne zjawiska, którymi zajmują się meteorolodzy - w tym właśnie fale Kelvina.

Są one charakterystyczne dla szerokości równikowych. Fale takie obserwuje się zarówno w wodzie, jak i w powietrzu. Poruszają się wzdłuż równika - z zachodu na wschód - z prędkością około 43 kilometrów na godzinę. Pojawiają się co 5-20 dni.

Na świecie w ciągu roku obserwuje się około 130 fal Kelvina. Ich przemieszczanie się można śledzić dzięki obrazowaniu satelitarnemu. W fali Kelvina występują wymuszone taką cyrkulacją prądy wstępujące, które sprzyjają występowaniu chmur burzowych i deszczu.

Trzeci z tropikalnych elementów pogodowych - fale Rossby'ego - to również rodzaj fal atmosferycznych, które osiągają długość od kilkuset do kilku tysięcy kilometrów i są następstwem ruchów obrotowych Ziemi. W troposferze przemieszczają one ogromne masy powietrza wokół globu.

Reagować w porę

Opierając się na prognozach pogody i obserwacjach satelitarnych, naukowcy mogą więc z kilkudniowym wyprzedzeniem przewidzieć te trzy zbliżające się zjawiska (oscylacja Maddena-Juliana, fala Kelvina i fala Rossby’ego), a co za tym idzie ostrzec o potencjalnych zagrożeniach. Taka informacja może być kluczowa dla lokalnych władz i służb ratowniczych, które mogą w porę podjąć odpowiednie kroki w celu zabezpieczenia życia i zdrowia mieszkańców.

Wynikami badań i ich wdrażaniem zainteresowany jest już indonezyjski Instytut Meteorologii, Klimatologii i Geofizyki - Agency for Meteorology, Climatology and Geophysics of the Republic of Indonesia (BMKG).

- Badania powstały w wyniku międzynarodowej kolaboracji, w której uczestniczyli lokalni meteorolodzy i klimatolodzy. W czasach przedcovidowych, kiedy zaczęłam prowadzenie badań, byłam w Dżakarcie i na Sulawesi, gdzie wygłosiłam kilka seminariów dotyczących przewidywania ekstremów pogodowych i wpływu fal tropikalnych na nie. Spotkania były bardzo inspirujące i uczące zarówno dla mnie, jak i dla słuchaczy - podsumowała Beata Latos. Obecnie współpraca jest kontynuowana online.

Autor: anw,ps / Źródło: PAP, American Meteorological Society

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Pierwszy tydzień czerwca będzie gorący, ale później przyjdą zmiany. Sprawdź, co przyniesie pogoda w nadchodzącym czasie w 16-dniowej, długoterminowej prognozie temperatury, przygotowanej przez synoptyka i prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni. Niedługo otrzemy się o upał

Pogoda na 16 dni. Niedługo otrzemy się o upał

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW ostrzega przed burzami. W nocy z niedzieli na poniedziałek w wielu regionach spodziewana jest gwałtowna aura. Miejscami może obficie padać. Sprawdź, gdzie należy uważać na niebezpieczną pogodę.

Groźnie do późnych godzin nocnych. IMGW ostrzega

Groźnie do późnych godzin nocnych. IMGW ostrzega

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Samochód osobowy zderzył się w niedzielę z żubrem. Do zdarzenia doszło w powiecie wałeckim na Pomorzu Zachodnim. Podróżujące autem osoby trafiły do szpitala. Zwierzę nie przeżyło zdarzenia.

Samochód zderzył się z żubrem. Dwie osoby w szpitalu

Samochód zderzył się z żubrem. Dwie osoby w szpitalu

Źródło:
KP PSP Wałcz

Alert RCB przed silnym deszczem i burzami został wysłany do odbiorców w dwóch województwach. Eksperci ostrzegli przed możliwymi podtopieniami i zaapelowali o znalezienie bezpiecznego schronienia w trakcie burzy.

Alert RCB. "Możliwe podtopienia"

Alert RCB. "Możliwe podtopienia"

Źródło:
RCB, tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro. Noc upłynie pod znakiem groźnych zjawisk burzowych. Poniedziałek 2.06 nie przyniesie wytchnienia od wyładowań atmosferycznych. Lokalnie będą one gwałtowne. Na termometrach zobaczymy do 26 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - poniedziałek, 2.06. Nocą groźna aura nie odpuści

Pogoda na jutro - poniedziałek, 2.06. Nocą groźna aura nie odpuści

Źródło:
tvnmeteo.pl

Lis, czapla i wydra - takie zwierzęta pojawiły się w oczku wodnym pana Darka z Koszalina. Nagrania pokazujące te niezwykłe odwiedziny otrzymaliśmy na Kontakt24.

Lis, czapla i wydra odwiedzają oczko wodne pana Darka

Lis, czapla i wydra odwiedzają oczko wodne pana Darka

Źródło:
Kontakt24

Część Kanady od kilku dni zmaga się z szalejącymi pożarami. Towarzyszący im dym pokonał tysiące kilometrów, aby dotrzeć do Europy, w tym do Polski. O zjawisku, które widać na zdjęciu satelitarnym, opowiadał na antenie TVN24 prezenter tvnmeteo.pl Tomasz Wasilewski.

Dym z pożarów w Kanadzie dotarł do Polski

Dym z pożarów w Kanadzie dotarł do Polski

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl, CBS News

Pogoda w niedzielę będzie wymagała naszej wzmożonej czujności. Przez Polskę, za sprawą frontu, przemieści się linia nawałnic z burzami oraz intensywnymi opadami deszczu. Tomasz Wasilewski w programie "Wstajesz i weekend" na antenie TVN24 tłumaczył, gdzie spodziewać się dziś najgroźniejszych zjawisk.

Dziś "nad naszymi głowami będzie działo się wiele". Tutaj przejdą burze

Dziś "nad naszymi głowami będzie działo się wiele". Tutaj przejdą burze

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Tego wieczoru oraz w nocy z niedzieli na poniedziałek nad Polską może pojawić się zorza polarna. Zjawisko będzie możliwe za sprawą koronalnego wyrzutu masy, który pędzi ze Słońca i ma dotrzeć do naszej planety. Mogą pojawić się jednak pewne przeszkody w obserwacjach.

"Bardzo poważny alert zorzowy dla Polski"

"Bardzo poważny alert zorzowy dla Polski"

Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Pierwsze dni czerwca przyniosą groźną aurę. W niedzielę mają tworzyć się silne układy burzowe, niosące ulewny deszcz. Nie można wykluczyć pojawienia się lokalnie trąby powietrznej. Od groźnych zjawisk nie odpoczniemy także w nowym tygodniu.

Nadciągają silne burze. Spadnie dużo deszczu, jest ryzyko trąby powietrznej

Nadciągają silne burze. Spadnie dużo deszczu, jest ryzyko trąby powietrznej

Źródło:
tvnmeteo.pl

Kiedy ostatnio w Polsce było naprawdę ciepło? W weekend majowy, kiedy temperatura wzrosła do 29 stopni Celsjusza w Słubicach i 28 stopni we Wrocławiu, Poznaniu i Tarnowie. Wcześniej, w kwietniu, odnotowaliśmy 30 st. C w Łebie. Kiedy znowu będzie naprawdę ciepło? Nie tak szybko.

Najnowsza prognoza na wakacje. Ten miesiąc może być idealny na urlop

Najnowsza prognoza na wakacje. Ten miesiąc może być idealny na urlop

Źródło:
TVN24+

Zdjęcie wykonane przez Polaka zostało nagrodzone w prestiżowym konkursie fotografii przyrodniczej. Jak opowiadał na antenie TVN24 autor ujęcia, pan Paweł Zygmunt, jego wykonanie nie było łatwe i wymagało podróży w niedostępny region świata.

Zdjęcie Polaka z prestiżową nagrodą. "Przypomina oko jakiegoś stwora, może gada"

Zdjęcie Polaka z prestiżową nagrodą. "Przypomina oko jakiegoś stwora, może gada"

Źródło:
Kontakt24, TVN24

Alergia to jedno z najczęściej występujących schorzeń dzisiejszych czasów. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia około 30-40 procent populacji zmaga się z różnymi formami alergii. W Polsce jest to blisko połowa społeczeństwa. Odpowiednia diagnostyka i rozpoznanie objawów są kluczowe, by skutecznie radzić sobie z tą przypadłością i zapobiegać powikłaniom. 

Czy to alergia, czy może przeziębienie? Sprawdź, jak rozpoznać problem po objawach 

Czy to alergia, czy może przeziębienie? Sprawdź, jak rozpoznać problem po objawach 

Źródło:
Otrivin

Zawsze mogą się zdarzyć sytuacje nieprzewidziane - opowiadał w "Faktach po Faktach" TVN24 dr Sławosz Uznański-Wiśniewski. Astronauta mówił o ostatnich przygotowaniach przed lotem na Międzynarodową Stację Kosmiczną oraz tym, jakie znaczenie będzie miała jego misja dla Polski.

Polski astronauta zamknięty w kwarantannie. Ostatnie przygotowania

Polski astronauta zamknięty w kwarantannie. Ostatnie przygotowania

Źródło:
TVN24

Liczba ofiar śmiertelnych powodzi w środkowej Nigerii wzrosła do 151. Jak poinformowały władze regionu, przez ostatnie dni woda zniszczyła tysiące domów. Miejscami budynki były zalane niemal po sam dach.

Domy zalane po dach. Nie żyje ponad 150 osób

Domy zalane po dach. Nie żyje ponad 150 osób

Źródło:
PAP, Reuters

Burze przetoczyły się w sobotę nad północnym Egiptem. Największe zniszczenia odnotowano w mieście Aleksandria, gdzie zanotowano gradobicia, ulewy i burze pyłowe. Niektóre ulice zostały zalane, inne zablokowane przez spadające gałęzie.

Potężne gradobicie nad miastem. Chaos na ulicach

Potężne gradobicie nad miastem. Chaos na ulicach

Źródło:
Reuters, Ahram Online

Pożary lasów szaleją w kanadyjskich prowincjach Saskatchewan i Manitoba. Z powodu zagrożenia ewakuowano kilkanaście tysięcy osób. Walkę z żywiołem utrudnia sucha aura, która utrzymać się ma do końca weekendu.

Opuszczone miasto, w walce z żywiołem pomaga wojsko. "Módlmy się o deszcz"

Opuszczone miasto, w walce z żywiołem pomaga wojsko. "Módlmy się o deszcz"

Źródło:
PAP, BBC

Około 250 milionów pszczół miodnych uciekło z przewróconej ciężarówki w stanie Waszyngton w USA. Lokalne władze ostrzegły mieszkańców, by unikali miejsca wypadku. Służby mają plan.

Ćwierć miliarda pszczół uciekło z przewróconej ciężarówki. Władze ostrzegają

Ćwierć miliarda pszczół uciekło z przewróconej ciężarówki. Władze ostrzegają

Źródło:
PAP, CNN, Washington DoH

Ireneusz Nowak, polski astrofotograf został wyróżniony przez NASA - został autorem zdjęcia dnia. Uchwycony przez niego kadr przedstawia fragment Drogi Mlecznej oraz mgławice Zeta i Rho Ophiuchi. Zdjęcie powstało w Republice Południowej Afryki.

Polski astrofotograf autorem zdjęcia dnia NASA     

Polski astrofotograf autorem zdjęcia dnia NASA     

Źródło:
PAP

Dwoje turystów z Polski potrzebowało pomocy ratowników słowackiej Horskiej Zachrannej Służby (HZS). Zabłądzili podczas zejścia ze Sławkowskiego Szczytu w Tatrach Wysokich i groziło im wychłodzenie. Akcja zakończyła się w sobotę nad ranem - poinformowała HZS.

Polacy zeszli ze szlaku i opadli z sił. Całonocna akcja słowackich ratowników

Polacy zeszli ze szlaku i opadli z sił. Całonocna akcja słowackich ratowników

Źródło:
PAP, hzs.sk

Zimna wiosna i majowe przymrozki spowodowały, że wracają przekazy podważające globalne ocieplenie. A niektórzy internauci przekonują, że nastąpił wręcz spadek globalnej temperatury. Jako "dowód" udostępniali pewien wykres. Tylko że on akurat ich tezy nie potwierdza.

"Globalna temperatura spadła o ponad 0,5 stopnia"? Co to za wykres

"Globalna temperatura spadła o ponad 0,5 stopnia"? Co to za wykres

Źródło:
Konkret24

Co najmniej jedna osoba zginęła, a kilka innych zostało rannych, gdy w wiejskie hrabstwo w stanie Kentucky w USA uderzyło tornado. Zjawisko nie było spodziewane w tym regionie, służby nie wydały też wcześniej ostrzeżeń meteorologicznych.

Ostrzeżeń nie było, jedna osoba nie żyje

Ostrzeżeń nie było, jedna osoba nie żyje

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl

W Tatrach wciąż panują trudne warunki turystyczne, a wysoko na szczytach zalega śnieg. Ratownikom Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (TOPR) nie udało się uratować życia turysty odnalezionego w czwartek w rejonie Kopy Kondrackiej.

Akcje ratunkowe w Tatrach. Nie żyje turysta

Akcje ratunkowe w Tatrach. Nie żyje turysta

Źródło:
PAP

Na południu Brazylii za sprawą zimnego frontu atmosferycznego spadł śnieg. Opady, choć niewielkie, spotkały się z dużym entuzjazmem turystów w jednym z miast w stanie Santa Catarina. W regionie pojawiły się jednak też pewne utrudnienia.

"Przyjeżdżamy tu prawie co roku, ale śnieg widzimy po raz pierwszy"

"Przyjeżdżamy tu prawie co roku, ale śnieg widzimy po raz pierwszy"

Źródło:
Reuters, Globo

Według Polskiego Towarzystwa Alergologicznego niemal połowa polskiego społeczeństwa zmaga się z alergią. Skala problemu z roku na rok się powiększa, a do tego jest coraz więcej substancji wywołujących uczulenie. Jakie są rodzaje alergii i jak je rozpoznać? 

Co drugi Polak zmaga się z alergią. Jak rozpoznać jej objawy? 

Co drugi Polak zmaga się z alergią. Jak rozpoznać jej objawy? 

Źródło:
Otrivin

Po osunięciu się lodowca w rejonie szwajcarskiej doliny Loetschental zagrożenie stwarza ogromna ilość błota i kamieni, które zablokowały lokalną rzekę, zwiększając ryzyko powodzi. Władze informują o możliwych kolejnych ewakuacjach mieszańców.

Najpierw osunięcie się lodowca, teraz powódź. Możliwe kolejne ewakuacje

Najpierw osunięcie się lodowca, teraz powódź. Możliwe kolejne ewakuacje

Źródło:
Reuters, SwissInfo, tvnmeteo.pl

Jest nowa data startu misji Axiom-4 z Polakiem Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). Tą niepodaną jeszcze oficjalną informacją podzielił się z nami Hubert Kijek, reporter TVN24 BiS.

Lot Polaka przełożony. Jest nowa data

Lot Polaka przełożony. Jest nowa data

Źródło:
TVN24

Fala upałów nawiedziła południową Hiszpanię. W czwartek temperatura przekroczyła 40 stopni Celsjusza. Służby meteorologiczne wydały ostrzeżenia przed spiekotą, która ma potrwać co najmniej do końca tygodnia.

Padło pierwsze 40 stopni w tym roku, jeszcze przed latem

Padło pierwsze 40 stopni w tym roku, jeszcze przed latem

Źródło:
Reuters, AEMET, elperiodico.com, elconfidencial.com

W czwartek w kalifornijskim mieście Ventura pojawiło się ogromne zapadlisko. Jak podały lokalne media, pochłonęło kilka samochodów stojących na pobliskim parkingu.

Dziura w ziemi połyka samochody. Nagranie

Dziura w ziemi połyka samochody. Nagranie

Źródło:
CNN, CBS News, foxla.com

W Kanadzie trwa walka z potężnymi pożarami lasów. W prowincjach Manitoba i Saskatchewan wprowadzono stan wyjątkowy. Dym przemieszcza się w kierunku Stanów Zjednoczonych. Władze Minnesoty i Michigan wydały ostrzeżenie dotyczące pogorszającej się jakości powietrza.

Stan wyjątkowy, ewakuacje. Dym z pożarów zagraża amerykańskim miastom

Stan wyjątkowy, ewakuacje. Dym z pożarów zagraża amerykańskim miastom

Źródło:
PAP, Reuters, BBC