Kilka scenariuszy dla ukraińskiej gospodarki. "Blackouty są dużym problemem"

Autor:
mb/ToL
Źródło:
Reuters
Negocjacje pokojowe Ukraina - Rosja? Bianka Zalewska: za dużo się wydarzyło, żeby iść na jakiekolwiek kompromisy
Negocjacje pokojowe Ukraina - Rosja? Bianka Zalewska: za dużo się wydarzyło, żeby iść na jakiekolwiek kompromisyTVN24
wideo 2/5
TVN24Negocjacje pokojowe Ukraina - Rosja? Bianka Zalewska: za dużo się wydarzyło, żeby iść na jakiekolwiek kompromisy

Gospodarka Ukrainy w 2023 roku może się skurczyć o 5 procent, ale z drugiej strony może też zanotować niewielki wzrost - wynika z prognoz ekonomistów ankietowanych przez Agencję Reutera. Bardziej optymistyczne prognozy przedstawia ukraińskie ministerstwo gospodarki. Największą przeszkodą w rozwoju może być dostęp do stabilnego przesyłu energii. Najmocniej odczuwa to sektor metalurgiczny, kluczowy filar gospodarki.

Kiedy rok temu Rosja zaatakowała Ukrainę, półki w sklepach jednej z sieci supermarketów w Kijowie szybko opustoszały, ponieważ załamały się łańcuchy dostaw. Świeże towary stały się towarem deficytowym, a panika zakupowa rozprzestrzeniła się.

Kiedy wiosną ukraińskie wojska zmusiły armię rosyjską do wycofania się ze stolicy, sektor detaliczny, jak i cała gospodarka, odbiły się. Z danych ukraińskiego Europejskiego Stowarzyszenia Biznesu - które skupia ponad 1000 zagranicznych i ukraińskich firm - wynika, że do końca maja 47 proc. firm członkowskich w pełni przywróciło działalność, a kolejne 50 proc. pracowało z pewnymi ograniczeniami.

Jednak w październiku rozpoczęły się rosyjskie ataki rakietowe, które uderzyły w infrastrukturę energetyczną w całym kraju, co doprowadziło do przerw w dostawach prądu w czasie zimy. Szczególnie mocno odczuł to przemysł ciężki.

Gospodarka Ukrainy 2023 - prognozy

Reuters zwrócił uwagę, że w ubiegłym roku gospodarka Ukrainy skurczyła się o jedną trzecią, co było największym spadkiem od czasu uzyskania niepodległości w 1991 roku. Przez inwazją Rosji roczna produkcja gospodarcza przekraczała 200 mld dolarów. W jakiej kondycji będzie gospodarka naszego wschodniego sąsiada w tym roku? Agencja przeprowadziła ankietę wśród siedmiu ekonomistów. Ich prognozy na 2023 rok wahają się od spadku produktu krajowego brutto (PKB) o 5 proc. do niewielkiego wzrostu.

Główną przeszkodą będzie dostęp do stabilnego przesyłu energii. Wiele firm znajduje sposoby na poradzenie sobie z wojną, ale te, które nie mogą działać wyłącznie na generatorach, będą miały problemy w tym roku - wskazali ekonomiści. ArcelorMittal Krzywy Róg, największa huta stali na Ukrainie, poinformowała, że obecnie jej produkcja stanowi około 25 proc. przedwojennego poziomu.

- Widzimy, że małe i średnie przedsiębiorstwa dość szybko dostosowują się do braków energii elektrycznej, kupując generatory, akumulatory i inne urządzenia, podczas gdy uszkodzenia infrastruktury pozostają umiarkowane - powiedziała Olena Bilan, główna ekonomistka domu inwestycyjnego Dragon Capital, której prognoza była najbardziej negatywna spośród wszystkich ankietowanych ekonomistów.

- Jeśli ta sytuacja się utrzyma, to spadek PKB w 2023 roku nie będzie tak znaczący, jak się spodziewamy. Ale nasza prognoza przewiduje też zakończenie gorącej fazy wojny pod koniec trzeciego kwartału 2023 roku - powiedziała Bilan. Nie wyjaśniła, na czym opierają się prognozy Dragon Capital, dotyczące działań wojennych.

Bank centralny Ukrainy przewiduje, że PKB wzrośnie w tym roku o 0,3 proc., natomiast ministerstwo gospodarki prognozuje wzrost o 3,2 proc.

Wydatki na wojsko mocno w górę

Już latem ubiegłego roku ukraińscy politycy zaczęli mówić z większą pewnością o krajowej gospodarce, w szczególności po zawarciu umowy na eksport zboża, w której pośredniczył ONZ. To pozwoliło to na uratowanie ukraińskiego rolnictwa, które przed wojną odpowiadało za około 12 proc. PKB i około 40 proc. całego eksportu.

Od połowy lutego eksport zboża z Ukrainy na sezon 2022-2023 - który trwa od lipca do czerwca - spadł o 29,3 proc. rok do roku do 29,7 mln ton.

Zdaniem Witalija Wawryszczuka z domu inwestycyjnego ICU impuls, gospodarkę pobudził również ogromny wzrost wydatków na wojsko, w tym na płace. W 2022 roku Ukraina wydała 1,5 biliona hrywien, czyli równowartość 40,6 mld dolarów na sektor obronny - co odpowiada około jednej trzeciej jej produkcji gospodarczej - wynika z danych Rady Bezpieczeństwa Narodowego.

To około pięć razy więcej, niż planowany przedwojenny budżet obronny.

Do tego napłynęły dziesiątki miliardów dolarów pomocy zagranicznej, które przeznaczono zarówno na załatanie deficytu budżetowego, jak i uzbrojenie sił ukraińskich.

Uderzenie w przemysł ciężki

Agencja Reutera podkreśliła jednak, że pomimo tych pozytywów Ukraina jest daleko w tyle za tym, co było przed rozpoczęciem wojny. Rosyjska inwazja doprowadziła do zniszczenia szkół, szpitali, portów, dróg i mostów. Kijowska Szkoła Ekonomiczna w grudniu oszacowała zniszczenia infrastruktury, w wyniku wojny, na 138 miliardów dolarów.

Wzrósł wskaźnik ubóstwa, a deficyt budżetowy w tym roku ma wynieść 38 miliardów dolarów w wyniku spadku dochodów podatkowych. Rząd jest uzależniony od pomocy Zachodu w celu pokrycia deficytu - w większości ze strony Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej - podkreślił Reuters.

Zdaniem ministra finansów Ukrainy Sierhija Marczenki sektor energetyczny został zniszczony w 40-60 proc. Sektor metalurgiczny, kluczowy filar gospodarki, należy do najbardziej dotkniętych w wyniku inwazji. Ukraina przed wojną była na 14. miejscu na świecie pod względem produkcji stali. Dwaj czołowi producenci stali Azovstal i MMK Illicha zbankrutowali.

Ci, którzy przetrwali, zmagają się z przerwami w dostawach prądu. - Blackouty dla firm takich jak my są dużym problemem - powiedział Mauro Longobardo, dyrektor generalny ArcelorMittal Krzywy Róg. Firma od niedawna zaczęła importować energię elektryczną, co jednak generuje wysokie koszty. Longobardo nie podał szczegółów tego rozwiązania.

Zaślepka materiału TVN24GO
TVN24 na żywo - oglądaj w TVN24 GO
Materiał jest częścią serwisu TVN24 GO

Autor:mb/ToL

Źródło: Reuters

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości