Tego mogą spodziewać się kredytobiorcy. "Dwie rzeczy już dziś są bardzo prawdopodobne"

Państwowa Komisja Wyborcza podała we wtorek oficjalne wyniki wyborów parlamentarnych. Zgodnie z nimi, PiS uzyskało 35,38 proc. głosów, KO - 30,70 proc., Trzecia Droga - 14,40 proc., Nowa Lewica - 8,61 proc., Konfederacja - 7,16 proc., a Bezpartyjni Samorządowcy - 1,86 proc.

Oznacza to, że demokratyczna opozycja ma większość mandatów w nowej kadencji Sejmu i tym samym ma szansę na stworzenie wspólnego rządu. Co ewentualna zmiana władzy oznaczałaby dla kredytobiorców? Pod uwagę wzięliśmy stopy procentowe, ustawowe wakacje kredytowe i Bezpieczny kredyt 2 procent.

- W oczekiwaniu na rozstrzygnięcia, kto i jak będzie przez kolejne lata rządził, mamy jednak dwie rzeczy, które już dziś są bardzo prawdopodobne – oczywiście zakładając, że Zjednoczona Prawica zostanie od władzy odsunięta. Po pierwsze niemal pewne jest, że na 2024 rok nie zostaną wydłużone wakacje kredytowe, a pieniędzy na Bezpieczny kredyt 2 procent wystarczy tylko do pierwszych dni 2024 roku. Żeby tak się nie stało, niezbędna byłaby bardzo szybka inicjatywa ustawodawcza, a obecnie parlamentarzyści mają inne rzeczy na głowach - komentuje Bartosz Turek, główny analityk HRE Investment Trust.

Rada Polityki Pieniężnej (RPP), czyli organ Narodowego Banku Polskiego, podczas wrześniowego posiedzenia zdecydowała się obniżyć stopy procentowe NBP o 75 punktów bazowych. Była to pierwsza obniżka stóp procentowych od maja 2020 roku. RPP ścięła stopy o kolejne 25 punktów bazowych w październiku. W efekcie stopa referencyjna spadła do 5,75 proc.

To dobra informacja dla kredytobiorców, którzy spłacają kredyty z oprocentowaniem zmiennym opartym o WIBOR trzymiesięczny (3M) lub sześciomiesięczny (6M). Stawki WIBOR 3M i 6M spadły w ostatnim czasie w reakcji na decyzje RPP. Oznacza to też spadek miesięcznych rat kredytów. Kredytobiorcy widzą obniżki rat w różnych terminach, w zależności od tego, kiedy wypada aktualizacja oprocentowania ich kredytu.

Czy w przypadku ewentualnego przejęcia władzy przez demokratyczną opozycję można się spodziewać kolejnych obniżek stóp procentowych? - Ostatnie dni przyniosły zmiany w notowaniach kontraktów terminowych na stopy procentowe. Gracze rynkowi dalej spodziewają się obniżek stóp procentowych, ale w mniejszym zakresie niż dotychczas. Podczas gdy jeszcze niedawno WIBOR 3M na koniec 2024 miał wynosić około 4 procent, tak teraz spodziewane jest około 4,5 procent. W praktyce czekać musimy na nowe dane i wypowiedzi samych zainteresowanych, czyli RPP. Póki co jest to tylko spekulacja - wyjaśnił Bartosz Turek.

Ekonomiści państwowego Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) w tym roku spodziewają się jeszcze jednej obniżki stóp procentowych - w listopadzie. Najbliższe posiedzenie decyzyjne RPP zaplanowano w dniach 7-8 listopada. Ostatnie posiedzenie w tym roku ma się odbyć w dniach 5-6 grudnia.

"Uważamy, że realizacja naszego scenariusza inflacyjnego tworzy przestrzeń do redukcji stóp procentowych o 150 pb. (do poziomu 4,25 proc.) w horyzoncie końca przyszłego roku oraz kolejnych 50 pb. w roku 2025. Uważamy, że ostatnie doświadczenia będą przemawiać za 25 punktowymi krokami w ramach cyklu. W bieżącym roku Rada może obniżać stopy w listopadzie wsparta wynikami projekcji. Kolejne redukcje będą następować w przyszłym roku i będą przeprowadzane stopniowo" - czytamy w "Kwartalnym raporcie makroekonomicznym" BGK, opublikowanym we wtorek.

Warto pamiętać, że NBP jest organem niezależnym od rządu i samodzielnie prowadzi politykę monetarną. Prezesem banku centralnego jest Adam Glapiński, który jest jednocześnie przewodniczącym RPP. W skład Rady wchodzi jeszcze dziewięciu innych członków. Wniosek w sprawie zmiany wysokości stóp procentowych musi uzyskać poparcie większości członków RPP.

Pojawiają się też wątpliwości wokół dalszych losów programu "Pierwsze mieszkanie", którego filarem jest Bezpieczny kredyt 2 procent. Od blisko czterech miesięcy trwa składanie wniosków o kredyty z dopłatą do raty. Takie kredyty - zgodnie z decyzją rządu PiS - miały być udzielane do 31 grudnia 2027 roku.

- Chociaż wciąż jest tu cała masa znaków zapytania, a możliwych scenariuszy jest co najmniej kilka, to w mojej ocenie najbardziej prawdopodobny jest ten, w którym Bezpieczny kredyt 2 procent będzie działał w najbliższych miesiącach zgodnie z obowiązującą ustawą, a więc pieniądze na dopłaty skończą się w pierwszych dniach stycznia 2024 roku i program ten pozostanie w fazie "uśpienia", czekając na kolejną transzę publicznych pieniędzy, które będą mogły go zasilić. No chyba, że w międzyczasie zostanie on zmieniony lub zlikwidowany - wskazał Bartosz Turek.

Bezpieczny kredyt 2 procent przewiduje dopłaty do kredytu przez 10 lat. Dopłaty obejmują 120 pierwszych, spłacanych zgodnie z harmonogramem, rat kapitałowo-odsetkowych. Źródłem finansowania dopłat do rat jest - istniejący już w Banku Gospodarstwa Krajowego - Rządowy Fundusz Mieszkaniowy.

Koalicja Obywatelska w ofercie programowej zapowiadała wprowadzenie kredytu z oprocentowaniem 0 procent na zakup pierwszego mieszkania. Zgodnie z założeniami programu państwo będzie płaciło odsetki i marżę banku, a kredytobiorca - spłacał kapitał. Program - podobnie jak w przypadku Bezpiecznego kredytu 2 procent - miałby być dostępny dla osób do 45. roku życia.

Zdaniem Turka "mało prawdopodobny" wydaje się scenariusz, w którym kredyt 2 procent zostanie zastąpiony kredytem 0 procent. - Już dotychczasowy program jest najhojniejszym rozwiązaniem, jakie kiedykolwiek działało w Polsce, a zainteresowanie nim kilkukrotnie przekracza plan. Jeśli oprocentowanie miałoby spaść do 0, to chyba tylko w sytuacji, w której do programu kwalifikowałyby się budynki o bardzo dobrej charakterystyce energetycznej, a więc ze względu na wysoko postawioną poprzeczkę i ograniczoną podaż program miałby znacznie mniejszą niż dziś skalę - ocenił analityk.

Premier Mateusz Morawiecki jeszcze przed wyborami parlamentarnymi zapowiadał przedłużenie ustawowych wakacji kredytowych "na cały" 2024 rok, ale ze zmianami. Miało bowiem zostać wprowadzone kryterium dochodowe uprawniające do skorzystania z wakacji kredytowych. Szef rządu informował, że polecił opracowanie progu. Na razie nie znamy szczegółów dotyczących tego kryterium.

Bartosz Turek nie spodziewa się jednak, by ustawowe wakacje kredytowe zostały przedłużone. - Zważywszy na dotychczasowe wypowiedzi i deklaracje polityków, spodziewam się, że wakacje kredytowe nie zostaną przedłużone. Nie jestem sobie w stanie wyobrazić większości, która by ten postulat poparła - podkreślił analityk.

Pod koniec lipca 2022 roku weszła w życie ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom wprowadzająca wakacje kredytowe. Jest to możliwość zawieszenia spłaty raty złotowego kredytu hipotecznego. W tym roku można skorzystać z tego rozwiązania jeszcze przez maksymalnie 1 miesiąc, w przypadku jednej raty w czwartym kwartale.

Zawieszone raty przechodzą na koniec okresu spłaty, tym samym okres kredytowania wydłuży się o liczbę miesięcy, kiedy skorzystało się z wakacji kredytowych.