Nie biegaj, nie wychodź z domu i załóż maskę. Fakty i mity o smogu, które musisz znać


Smog zaległ nad Polską, otaczając największe miasta, w tym Kraków, Warszawę, Śląsk. Ta ciężka chmura może mieć realny wpływ na stan naszego zdrowia. - W zasadzie są tylko trzy skuteczne sposoby ochrony człowieka przed pyłem zawieszonym w powietrzu - mówi portalowi tvn24.pl dr med. Tadeusz Zielonka, członek zarządu Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc. O te najskuteczniejsze zapytaliśmy ekspertów.

- Te trzy sposoby to: niewychodzenie z domu w czasie przekroczeń stężenia pyłu zawieszonego, unikanie nadmiernego wysiłku i stosowanie masek przeciwpyłowych, ale tylko tych z filtrem HEPA - wyjaśnia dr med. Tadeusz Zielonka. - Pozostałe rozpowszechniane sposoby na smog, to są zazwyczaj archaiczne porady babuni z czasów, gdy smog nie występował albo nieudowodnione naukowo twierdzenia - dodaje.

Oddychamy najbrudniejszym powietrzem w Europie. Sześć palących pytań i odpowiedzi

Maska

Dlaczego tylko maski z filtrem HEPA? Skrót ten pochodzi od angielskiego opisu filtra (high efficiency particulate air filter) - wysokowydajny filtr cząstek stałych. Jego wysoka wydajność bierze się z tego, że działa on zarówno mechanicznie, jak i elektrostatycznie. Dlaczego? Bo nie przepuszcza cząstek pyłu ani nawet jednokomórkowych organizmów o wielkości nawet trzech mikrometrów. W dodatku przyciąga cząstki pyłu niezależnie od ich ładunku elektrycznego.

- Jest to jedyny rodzaj masek, za pomocą których można chronić drogi oddechowe przed pyłem PM10 zawierającym bardzo drobne cząstki, niewidoczne gołym okiem - mówi dr Zielonka. - Są to jednak dość drogie urządzenia, zarówno w zakupie, jak i eksploatacji, bo trzeba regularnie wymieniać filtry. Nie ma jednak tańszych zamienników. Proste maseczki przeciwpyłowe, jakie można dostać w sklepach budowlanych, czy nawet maski chirurgiczne, w których gołym okiem widać otwory, nie ochronią dróg oddechowych przed pyłem zawieszonym - wyjaśnia.

O tym, że tylko maski z elektrostatycznym filtrem o wysokiej wydajności zabezpieczają płuca przed smogiem, mówią również ekolodzy. - Moi koledzy jeżdżący na rowerach po mieście zakładają tego typu maski. Ja również przymierzam się do jej zakupu - wyznał nam Radosław Gawlik, prezes stowarzyszenia ekologicznego Eko-Unia.

Filtry w takich maseczkach powinniśmy wymieniać. Co ile? W zależności od firmy: po kilkudziesięciu, a w tych najlepszych po kilkuset godzinach użytkowania. Istnieją również maseczki wielorazowe, które nie posiadają wymiennych filtrów. Można je prać, jednak żywotność takich maseczek z niewymiennym filtrem zwykle jest dość krótka, posłużą nam one maksymalnie przez jeden sezon.

Koszt zakupu dobrej maseczki to ok. 100-300 zł, a cena wymiennych filtrów to zazwyczaj od kilku do kilkunastu złotych.

Według Krakowskiego Alarmu Smogowego, który prowadzi specjalny ranking tego typu produktów, maska z filtrem HEPA to koszt ok. 280 zł. Filtry na wymianę w opakowaniu po dwie sztuki to koszt ok. 105 zł. Według producenta filtr należy wymienić po 69 godzinach użytkowania.

Spokojnie

Chyba każdy, kto mieszka albo bywa w dużych miastach, choć raz w życiu widział rowerzystów lub biegaczy z maskami przeciwpyłowymi na twarzach.

Jednak lekarze ostrzegają, że bieganie czy pedałowanie w maskach wcale nie jest takie zdrowe. Wydajne maski przeciwpyłowe ograniczają wentylację organizmu. Innymi słowy, czyszczą powietrze, ale dostarczają go mniej. Nie da się, będąc w masce, oddychać pełną piersią.

Dlatego lekarze odradzają jakikolwiek większy wysiłek fizyczny w czasie unoszenia się smogu. W masce - dlatego że mniejsza ilość powietrza nie pozwala zaspokoić zapotrzebowania organizmu na zwiększoną ilość tlenu. Bez maski jeszcze gorzej, bo powietrze dostające się do płuc wraz z pyłem ma zgubny wpływ na zdrowie i to w krótszym czasie niż większość ludzi to sobie wyobraża.

- Wczoraj trafił do mnie pacjent z poważnymi zaburzeniami rytmu serca - mówi nam dr Tadeusz Zielonka. - Biegał po mieście, mimo że unosił się smog. On jednak był przekonany, że zasłabł z powodu mroźnego powietrza, którego nałykał się w czasie biegania. O smogu nie pomyślał, a diagnoza wykazała, że to właśnie pył zawieszony w powietrzu zdestabilizował rytm jego serca. To pokazuje, jak niewielką świadomość mają niektórzy ludzie na temat smogu - wyjaśnia.

Izoluj

Według ekologów i lekarzy w dniach, w których nad miastami rozpościera się pył zawieszony, najlepiej w ogóle nie wychodzić z domu bez wyraźnej potrzeby.

- Najważniejsza jest wtedy szybka i wiarygodna informacja - mówi Radosław Gawlik. - Ja śledzę na bieżąco informacje przekazywane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, bo w tym województwie mieszkam i w dniach podwyższonego stężenia staram się jak najmniej wychodzić z domu. Wiadomo, nie zawsze jest to możliwe, ale się staram.

Pozostanie w domach zalecił mieszkańcom Mazowsza również Mazowiecki Urząd Wojewódzki za pośrednictwem regionalnego systemu ostrzegania. Podobne zalecenia wydano mieszkańcom Górnego i Dolnego Śląska oraz Małopolski.

Specjaliści zaznaczają, że stosowanie masek, pozostawanie w domach czy unikanie wysiłku chroni przed wchłanianiem do organizmu cząstek stałych, pochodzących z pyłu zawieszonego. Stanowią one jednak tylko części zanieczyszczeń powietrza. Szkodliwe dla ludzkiego organizmu są unoszące się w powietrzu w postaci gazowej tlenki siarki i azotu, dwutlenek i tlenek węgla, a nade wszystko benzopireny - silnie rakotwórcze gazy występujące w dymie węglowym, papierosowym oraz w spalinach pochodzących ze spalania śmieci. Przed benzopirenami nie uchronią człowieka żadne środki ochrony osobistej. Pomóc jedynie może zmniejszenie emisji.

Pięć sposobów, które mogą okazać się złudne

Wśród rozpowszechnianych w mediach porad na temat zabezpieczania się przed smogiem znajdują się jednak działania o wątpliwej, a w każdym razie nieudowodnionej skuteczności.

1. Domowe oczyszczacze i nawilżacze powietrza. Na krótką metę pomocne, w dłuższym okresie mogą okazać się szkodliwe. - Są to urządzenia, które trzeba regularnie oczyszczać i dezynfekować, bo przy dłuższej eksploatacji w ich komorach i przewodach rozwijają się grzyby i bakterie. Tymczasem wielu takich urządzeń nie da się skutecznie zdezynfekować domowymi sposobami - zauważa dr Zielonka.

2. Jedzenie produktów zawierających witaminy A, C, E oraz selen, które mają wiązać zanieczyszczenia, jakie dostają się do organizmu wraz z brudnym powietrzem. - Na pewno spożywanie takich produktów nie zaszkodzi - uważa lekarz z Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc. - Proces wiązania zanieczyszczeń z powietrza przez te witaminy i mikroelementy udowodniono tylko w warunkach laboratoryjnych. Nie udało się tego wykazać jak dotąd w badaniach klinicznych.

3. Picie dużych ilości mleka. Mleko częściowo neutralizuje trucizny, ale tylko te, które dostaną się do przewodu pokarmowego. Na szkodliwe substancje, które dostaną się do krwiobiegu przez płuca, mleko nie ma żadnego wpływu - przekonują lekarze.

4. Picie dużej ilości płynów po to, żeby zanieczyszczenia nie trafiły do płuc, a zatrzymały się na wilgotnych ściankach gardła. - Tego już kompletnie nie rozumiem - irytuje się dr Zielonka. - Po pierwsze - gardło nie jest żadnym filtrem w układzie oddechowym. Po drugie - nawet gdyby te zanieczyszczenia zlepiły się z wilgocią panującą w gardle, to gdzie potem trafią? Podejrzewam, że autorzy takich porad sami tego nie wiedzą.

5. Wyjeżdżanie z miast po to, żeby się dotlenić. Nie zaszkodzi. Zawsze lepiej przez jakiś czas pooddychać czystym powietrzem niż brudnym. Trzeba jednak pamiętać, że nie da się dotlenić na zapas - przekonują pulmonolodzy. - Poza tym współczesny smog, pochodzący z tzw. niskiej emisji, czyli głównie z domowych palenisk, stawia pod znakiem zapytania korzystny wpływ na zdrowie wielu polskich uzdrowisk - zauważa Radosław Gawlik. - Najlepszym przykładem jest Zakopane, z którym stężenie pyłu zawieszonego jest wyższe niż w niejednym dużym mieście.

Autor: jp/gry / Źródło: tvn24bis.pl

Pozostałe wiadomości

Grupa Mulliez, do której należy sieć sklepów wielkopowierzchniowych Auchan, przedstawiła we wtorek przedstawicielom pracowników proponowany plan zwolnień, który obejmuje łącznie 2389 miejsc pracy we Francji. Spółka uzasadniła swoje plany problemami finansowymi - poinformowała agencja AFP.

Auchan przedstawił plan likwidacji prawie 2400 miejsc pracy

Auchan przedstawił plan likwidacji prawie 2400 miejsc pracy

Źródło:
PAP

Podniesienie kwoty świadczenia z funduszu alimentacyjnego z 500 do 1000 złotych miesięcznie zakłada projekt nowelizacji ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, który we wtorek przyjęła Rady Ministrów. Wypłata świadczeń ma nastąpić z wyrównaniem od 1 października 2024 roku.

Kwota świadczenia ma wzrosnąć o 100 procent. Rząd przyjął projekt

Kwota świadczenia ma wzrosnąć o 100 procent. Rząd przyjął projekt

Źródło:
PAP

Recepty na bezpłatne leki dla dzieci i seniorów będą mogli wystawić wszyscy uprawnieni lekarze niezależnie od kontraktu z NFZ - zakłada projekt nowelizacji ustawy, który we wtorek przyjął rząd. Ponadto - zgodnie z regulacją - farmaceuci będą mogli wystawiać refundowane recepty na szczepionki.

Zmiany w wystawianiu recept. Zielone światło z rządu

Zmiany w wystawianiu recept. Zielone światło z rządu

Źródło:
PAP

Rząd przyjął we wtorek projekt nowelizacji ustawy - Prawo lotnicze. Projekt zakłada między innymi wprowadzenie trzech kategorii operacji wykonywanych dronami oraz możliwość wyznaczania w przestrzeni powietrznej stref geograficznych ograniczających lub wykluczających takie loty.

Latanie dronami po nowemu. Trzy kategorie operacji

Latanie dronami po nowemu. Trzy kategorie operacji

Źródło:
PAP

We wtorkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana, co oznacza, że kumulacja rośnie do 400 milionów złotych. W Polsce odnotowano jedną wygraną IV stopnia. Oto liczby, które wylosowano 5 listopada 2024 roku.

Potężna kumulacja w Eurojackpot

Potężna kumulacja w Eurojackpot

Źródło:
tvn24.pl

Grupa Azoty zakończyła pierwszy etap programu naprawczego - podała spółka. Dodała, że zoptymalizowała koszty na poziomie około 350 milionów złotych i pracuje nad aktualizacją strategii i programem dekarbonizacyjnym.

"To jedyna droga". Program naprawczy w chemicznym gigancie

"To jedyna droga". Program naprawczy w chemicznym gigancie

Źródło:
PAP

Główny Inspektor Farmaceutyczny (GIF) wycofał z obrotu na terenie całego kraju dwie serie leku o nazwie Hydroxyzinum Hasco. Nie spełnia on wymagań jakościowych. GIF nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

Dwie serie leku na receptę wycofane z obrotu

Dwie serie leku na receptę wycofane z obrotu

Źródło:
tvn24.pl

Do końca listopada można wnioskować o środki z programu Dobry Start. Do tej pory wypłacono ponad 1,37 miliarda złotych - przekazał Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

ZUS wypłacił już prawie 1,4 miliarda złotych. Wnioski do końca listopada

ZUS wypłacił już prawie 1,4 miliarda złotych. Wnioski do końca listopada

Źródło:
PAP

Kontrolerzy NIK na wniosek prokuratora regionalnego w Rzeszowie rozpoczęli kontrolę w siedzibie Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Chodzi o przekroczenie uprawnień przez ministra kultury przy zawarciu w 2018 roku umowy z fundacją Lux Veritatis na utworzenie Muzeum Pamięć i Tożsamość. Prezesem Lux Veritatis jest ojciec Tadeusz Rydzyk.

Umowa z Rydzkiem pod lupą. Ruszyła kontrola

Umowa z Rydzkiem pod lupą. Ruszyła kontrola

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Kioski Ruchu do likwidacji. Obecnie ajenci otrzymują wypowiedzenia umów - podał Orlen, który jest właścicielem spółki. Niektórzy decydują się na odkupienie kiosku i prowadzenie działalności "we własnym zakresie". 

Koniec kiosków Ruchu. Komunikat

Koniec kiosków Ruchu. Komunikat

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Nawet 50 tysięcy złotych grzywny będzie grozić tym pracodawcom, którzy spóźniają się z wypłatą pracownikom wynagrodzeń przez co najmniej trzy miesiące - pisze "Dziennik Gazeta Prawna". Taką maksymalną wysokość sankcji zakłada najnowsza wersja projektu ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę przygotowana przez resort rodziny i pracy.

Kara może sięgnąć 50 tysięcy złotych. Jest projekt

Kara może sięgnąć 50 tysięcy złotych. Jest projekt

Źródło:
"Dziennik Gazeta Prawna"

Hurtowe ceny energii są w Polsce jednymi z najwyższych w Europie, z kolei ceny dla gospodarstw domowych są jedne z najniższych - zauważa we wtorkowym wydaniu dziennik "Rzeczpospolita". Jednocześnie resort klimatu chce stopniowo odchodzić od mrożenia cen prądu.

Ceny prądu w Polsce. "Taki dzień to tylko wyjątek"

Ceny prądu w Polsce. "Taki dzień to tylko wyjątek"

Źródło:
PAP

Pracownicy koncernu lotniczego Boeing opowiedzieli się za przyjęciem oferty firmy zakładającej podwyżki płac o 38 procent w ciągu czterech lat i zakończenie trwającego od ponad siedmiu tygodni strajku - przekazała agencja AP. Za akceptacją propozycji zagłosowało 59 procent głosujących.

Podwyżki w lotniczym gigancie. "To zwycięstwo"

Podwyżki w lotniczym gigancie. "To zwycięstwo"

Źródło:
PAP

Stopy procentowe nie zostaną obniżone na rozpoczynającym się we wtorek dwudniowym posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej - twierdzi ekonomista banku ING BSK Adam Antoniak. Ekspert przewiduje, że pierwsza obniżka nastąpi w maju.

RPP zdecyduje w sprawie stóp. "Pojawiły się nowe argumenty"

RPP zdecyduje w sprawie stóp. "Pojawiły się nowe argumenty"

Źródło:
PAP

Chiny złożyły pozew do Światowej Organizacji Handlu (WTO) przeciwko cłom wyrównawczym nałożonym przez UE na import pojazdów elektrycznych wyprodukowanych w Państwie Środka.

Europa uderza w chińskie auta. Jest reakcja

Europa uderza w chińskie auta. Jest reakcja

Źródło:
PAP

W poniedziałek doszło do awarii w przedsiębiorstwie chemicznym Anwil we Włocławku. Jak przekazała spółka, część pracowników została ewakuowana. W nocy "ze względu na procedurę bezpieczeństwa w firmie Anwil uruchomiony został alarm chemiczny trzeciego stopnia" - poinformowano w komunikacie zamieszczonym w mediach społecznościowych włocławskiego urzędu miasta. We wtorek rano przekazano, że alarm został odwołany.

Awaria w zakładach chemicznych. Ewakuowano część pracowników

Awaria w zakładach chemicznych. Ewakuowano część pracowników

Źródło:
tvn24.pl

Magazyny energii oraz montaż mikroinstalacji wiatrowych będą objęte ulgą termomodernizacyjną - wynika z projektu rozporządzenia przygotowanego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Jednocześnie nowe przepisy wykluczą możliwość skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej w przypadku zakupu i montażu kotłów olejowych i gazowych.

Piece na gaz wypadają z listy. Zmiany w popularnej uldze

Piece na gaz wypadają z listy. Zmiany w popularnej uldze

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pracuje nam przepisami umożliwiającymi ponowne przeliczenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych emerytur i rent rodzinnych przyznanych w czerwcu w latach 2009-2019. Według zapowiedzi wniosek o przeliczenie świadczenia będzie można złożyć od 1 czerwca 2025 roku.

Ponowne przeliczenie stu tysięcy emerytur. Trzeba będzie złożyć wniosek

Ponowne przeliczenie stu tysięcy emerytur. Trzeba będzie złożyć wniosek

Źródło:
PAP

- Zmiana daty startu systemu kaucyjnego ze stycznia na październik 2025 roku to kompromisowe, realne rozwiązanie - ocenili uczestnicy poniedziałkowej dyskusji na Forum Rynku Spożywczego i Handlu. Przedstawiciel jednego z operatorów systemu zwrócił jednak uwagę, że przesunięcie terminu oznacza koszty finansowe.

Tusk podaje nowy termin. "Dostaliśmy jedenaście miesięcy"

Tusk podaje nowy termin. "Dostaliśmy jedenaście miesięcy"

Źródło:
PAP

Wynik wyborów w Stanach Zjednoczonych będzie miał wpływ nie tylko na gospodarkę USA, ale również będzie wiązał się z konsekwencjami dla rynków całego świata - zwracają uwagę analitycy Credit Agricole.

Wynik "będzie wiązał się z globalnymi konsekwencjami". Cztery scenariusze

Wynik "będzie wiązał się z globalnymi konsekwencjami". Cztery scenariusze

Źródło:
tvn24.pl

Komisja Europejska wezwała w poniedziałek amerykański koncern Apple, aby dostosował do unijnych przepisów działanie systemu operacyjnego tabletów iPadOS. W przeciwnym wypadku KE grozi firmie nałożeniem grzywny.

Gigant na celowniku Brukseli. Groźba wysokiej kary

Gigant na celowniku Brukseli. Groźba wysokiej kary

Źródło:
PAP

Licytacja pakietu akcji spółki Manufaktura Piwa Wódki i Wina, której prezesem jest Janusz Palikot, rozpocznie się 2 grudnia, a cenę wywoławczą określono na niemal 1,2 miliona złotych - przekazał komornik sądowy z Lublina.

Licytacja akcji spółki Janusza Palikota

Licytacja akcji spółki Janusza Palikota

Źródło:
PAP

Stacja TVN24 w październiku była najchętniej oglądanym kanałem informacyjnym w kraju z 5,83 procent udziału w widowni w grupie ogólnej (widzowie powyżej 4. roku życia) - wynika z danych Nielsen TV Audience Measurement. "Fakty" TVN były najchętniej wybieranym serwisem informacyjnym, a portal tvn24.pl najczęściej czytanym serwisem internetowym stacji telewizyjnej.

Świetne wyniki TVN24, tvn24.pl i "Faktów" TVN. Dziękujemy!

Świetne wyniki TVN24, tvn24.pl i "Faktów" TVN. Dziękujemy!

Źródło:
tvn24.pl

Sławomir Staszak został powołany na prezesa Energi - poinformowała spółka w poniedziałkowym komunikacie. Staszak dotychczas zajmował stanowisko wiceprezesa.

Nowy prezes spółki energetycznej

Nowy prezes spółki energetycznej

Źródło:
PAP

Ładowarka iPower B3+ nie spełnia wymagań dla sprzętu elektrycznego - poinformował Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Wezwał także "przedsiębiorcę do wycofania wyrobu z obrotu, zaprzestania udostępniania wyrobu".

Ładowarka "nie spełnia wymagań". Ostrzeżenie dla konsumentów

Ładowarka "nie spełnia wymagań". Ostrzeżenie dla konsumentów

Źródło:
tvn24.pl

Od 1 listopada, przez trzy doby, przedsiębiorcy złożyli 48,2 tysiąca wniosków o wakacje składkowe - poinformował w poniedziałek Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z nowymi przepisami, przedsiębiorcy mogą raz w roku za wybrany miesiąc nie płacić za siebie składek. W tym roku z wakacji od składek będzie można skorzystać jedynie w grudniu.

Miesiąc bez składek. Lawina wniosków

Miesiąc bez składek. Lawina wniosków

Źródło:
PAP

Wigilia, w tym tegoroczna, może stać się kolejnym dniem objętym zakazem handlu. Tak zakłada projekt złożony przez Lewicę. Przeciwna "nagłym zmianom legislacyjnym" jest Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji (POHiD), która przygotowała własną propozycję w tej sprawie.

Nowa propozycja w sprawie handlu w Wigilię

Nowa propozycja w sprawie handlu w Wigilię

Źródło:
tvn24.pl