Ile wydamy na święta? "Zastaw się, a postaw się już nie ma racji bytu"

Polacy coraz uważniej i dokładniej przyglądają się swoim finansom i ograniczają wydatki, także te przeznaczone na celebrowanie ważnych wydarzeń. Kryzys sprawił, że dla wielu, bo aż 42 proc. pytanych, Gwiazdka w tym roku będzie skromniejsza niż w latach ubiegłych - dowiadujemy się z badania Quality Watch dla BIG InfoMonitor. Dla porównania w 2021 takiej odpowiedzi udzieliło tylko 26 proc. ankietowanych.

Z drugiej strony dla 56 proc. Polaków natomiast tegoroczne Boże Narodzenie będzie takie jak zawsze - czyli ani bardziej, ani mniej wystawne.

Ograniczenie wydatków w te święta w szczególności planują osoby po 65. roku życia (49 proc.) Z kolei w 2021 r. 26 proc. ankietowanych wskazywało, że Gwiazdka będzie skromniejsza niż w latach ubiegłych.

Główny analityk BIG InfoMonitor prof. Waldemar Rogowski zwrócił uwagę, że szczególnie seniorzy są obecnie w trudnej sytuacji finansowej. - Świadczenia takie jak renta czy emerytura nie starczają im już na pokrycie nawet najbardziej podstawowych potrzeb. Stąd rosnące w zastraszającym tempie ceny skutecznie odstraszają entuzjastów wystawnych wigilijnych kolacji, nawet tych starszych, dla których tradycja gra przecież ogromną rolę - stwierdził.

Święta skromniejsze niż w ubiegłych latach częściej urządzą też osoby posiadające dzieci (46 proc.) niż te bez potomstwa (37 proc.).

Według badania Polacy na organizację świąt Bożego Narodzenia w 2022 r. wydadzą średnio 1157 zł - o 15 zł więcej niż w roku ubiegłym. Największa część tej kwoty przypada na prezenty świąteczne (średnio 431 zł) oraz na jedzenie (średnio 426 zł). Wydatki na inne kategorie, w tym ozdoby, wyjazdy czy środki czystości zamykają się w przedziale od 50 do 110 zł.

Mimo że na żywność wydamy w tym roku średnio o 40 zł więcej niż przed 12 miesiącami, to na wigilijnych stołach znajdziemy mniej. Wśród prawie 65 proc. respondentów deklarujących, że będzie musiało z czegoś zrezygnować, najliczniejszą grupę (31 proc.) stanowią ci, którzy będą oszczędzać właśnie na jedzeniu. Są to głównie seniorzy – dla 42 proc. z nich przygotowanie 12 tradycyjnych potraw, z powodu rosnących cen produktów spożywczych, będzie w tym roku nieosiągalne. Z kolei brak wydatków na jedzenie deklaruje 6 proc. Polaków.

W tym roku będzie nas przy świątecznym stole mniej - co siódma osoba (14 proc.), w związku z oszczędnościami, zrezygnuje z zapraszania gości. Wśród osób, które udzieliły takiej odpowiedzi, przewagę mają te w grupie wiekowej 65 plus – 23 proc. spędzi ten czas samotnie. W większości pozostaniemy w domach, w gronie najbliższej rodziny. Wydatki na wyjazdy ponosić będzie 44 proc. Polaków, a ponad 300 zł wyda na ten cel 5 proc. respondentów.

Niemal co trzeci badany (30 proc.) nie obdaruje w tym roku swoich bliskich drogimi prezentami. Z kupowania kosztownych przedmiotów zrezygnują głównie osoby po 65. roku życia (36 proc.). 22 proc. Polaków kupi mniej upominków, a 10 proc. w ogóle zrezygnuje z tego zwyczaju.

Z badania wynika, że na prezenty rodacy przeznaczą średnio 431 zł, tj. o 20 zł mniej niż w 2021 r. - Biorąc pod uwagę wzrost cen, możemy spodziewać się zatem, że pod choinką znajdziemy zdecydowanie mniej paczek niż w latach ubiegłych - oceniła Diana Borowiecka z BIG InfoMonitor.

Z zakupu tradycyjnego drzewka i nastrojowych ozdób zamierza z kolei zrezygnować 19 proc. biorących udział w badaniu.

Według prof. Rogowskiego badanie pokazało, w jak dużym stopniu kryzys zweryfikował tegoroczne plany Polaków - "dla wielu rodzin będzie to trudny czas". - Z drugiej strony widać też bardziej odpowiedzialne podejście do zaciąganych zobowiązań z tej okazji, a powiedzenie zastaw się, a postaw się już nie ma racji bytu - stwierdził.

Rogowski zwrócił uwagę, że zaciąganie zobowiązań kredytowych w celu pokrycia wydatków świątecznych zadeklarowało niespełna 3 proc. Polaków. Co trzeci Polak potrzebujący finansowania deklaruje zapotrzebowanie na kwotę do 1000 zł (32 proc.). - Nie ma też zainteresowania zakupami z odroczonym terminem płatności - dodał.

Większość Polaków sfinansuje święta z bieżących środków, na co wskazuje 84 proc. badanych, a 13 proc. sięgnie po oszczędności. Na różne formy zadłużania się w celu pokrycia wydatków świątecznych wskazuje 3 proc. osób. Polacy wykorzystają też świąteczne premie i bony pracownicze na organizację świąt.

Największa grupa Polaków deklaruje, że prezenty kupują głównie przez internet (35 proc.), a 9 proc. - wyłącznie w internecie. W stosunku do roku ubiegłego nieznacznie wzrosła liczba osób kupujących wyłącznie lub głównie online (44 proc. w 2022 roku wobec 41 proc. w 2021).

Wybór formy zakupu powiązany jest z wiekiem. Im starsza grupa konsumentów, tym częstsze zakupy w sklepach stacjonarnych.

Zdaniem Borowieckiej przeniesienie się do wirtualnych galerii handlowych, może wynikać z faktu, że Polacy szukają oszczędności. - Internet daje w tym zakresie więcej możliwości – łatwiej jest porównać ceny i skorzystać z atrakcyjnej promocji - podsumowała.

Badanie Quality Watch dla BIG InfoMonitor przeprowadzono na próbie 1042 dorosłych Polaków techniką CAWI w dniach 9-12 grudnia 2022 r.