Komornicy nie mają prawa do zajmowania pieniędzy z programu Rodzina 500 plus. Jaka jest praktyka, pokazała głośna sprawa Sylwii Dawidowskiej z Rzucewa, matki sześciorga dzieci, która nie mogła wypłacić świadczenia z konta zajętego przez egzekutora. Podpowiadamy co zrobić, by uchronić się przed podobnymi problemami.
Jeśli wszczęto przeciwko nam komorniczą procedurę egzekucyjną, istnieje ryzyko, że środki na naszym koncie zostały zajęte.
- Świadczenia z programu Rodzina 500 plus nie powinny z mocy prawa podlegać egzekucji komorniczej - zastrzega w rozmowie z tvn24bis.pl Monika Janus, rzeczniczka prasowa Krajowej Rady Komorniczej. I zwraca uwagę, że jako osoby fizyczne podlegamy pewnej ochronie.
Możemy bowiem dokonywać wypłat z rachunku bankowego do wysokości tzw. kwoty wolnej od egzekucji (mówi o tym art. 54 Prawa Bankowego). Wynosi ona trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku (wysokość ogłaszana jest przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za okres bezpośrednio poprzedzający dzień wystawienia tytułu wykonawczego, czyli wszczęcia egzekucji). Przykładowo, w marcu 2016 roku kwota ta wyniosła 4 350,83 zł, a zatem kwota wolna od egzekucji wyniesie obecnie 13 052,49 zł. Kwota ta zmienia się nieco co miesiąc (wraz z nowymi danymi GUS-u).
Hulaj duszo... do 13 tys. złotych
Jak wyjaśnia w rozmowie z tvn24bis.pl dr Tadeusz Białek ze Związku Banków Polskich, stawka ta jest wolna od potrąceń bankowych. - Jest to kwota łączona dla wszystkich rachunków założonych na nazwisko dłużnika, nawet jeśli są one w różnych bankach - tłumaczy dr Białek. - Co ważne, jest to przywilej jednorazowy i nie odnawia się - dodaje. Co to oznacza w praktyce? Nawet jeśli nasze konto jest zajęte, możemy dokonywać wypłat, tak długo jak ustalona kwota nie zostanie wyczerpana - czyli dopóki wypłacimy z niego minimum 13 tys. zł.
Czekamy na 500 plus
Mimo że nasze konto jest zablokowane, to jeśli spodziewamy się wypłat w ramach Programu 500 plus, środki te są zabezpieczone i nie mogą zostać zajęte przez komornika.
Reguluje to art. 833 § 6 kpc: "w treści nadanej przez ustawę o zmianie ustawy o pomocy społecznej i niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 40, poz. 229), nie podlegają egzekucji świadczenia alimentacyjne, świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych oraz świadczenia z pomocy społecznej".
Bank nie wie
Trudność polega jednak na tym, że komornicy zajmują konta dłużników, nie mając wiedzy, że wpływają na nie jakiekolwiek świadczenia pomocowe. Jak informuje Monika Janus, Krajowa Rada Komornicza utrzymuje, że próbowała znaleźć rozwiązanie w tego rodzaju przypadkach i poleciła komornikom w Polsce, by stosowali względem banków specjalną klauzulę. - KRK podjęła uchwałę, aby w pouczeniach do zajęć rachunków bankowych dopisać klauzulę mówiącą, że w przypadku, gdy na zajęty rachunek bankowy wpływa świadczenie wychowawcze w rozumieniu ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci (Dz.U. poz. 195), zajęcie ulega ograniczeniu w ten sposób, że kwota świadczenia wychowawczego nie podlega przekazaniu - objaśnia Janus.
Innymi słowy, gdy na zajęty rachunek bankowy wpływałoby 500 zł na dziecko, wówczas kwota tego świadczenia wychowawczego miała nie podlegać przekazaniu, czyli trafić do rodziny, a nie wierzycieli.
- Komornicy stosują taką klauzulę w szablonach pism, banki natomiast odpowiadają na zajęcia rachunków, że w ramach ich kompetencji nie leży oceniane, jakie środki podlegają wyłączeniu i odmawiają realizowania tych klauzul - dodaje rzeczniczka KRK. Związek Banków Polskich zaznacza zaś, że ta uchwała została podjęta bez podstawy prawnej. W dodatku banki nie mają technicznych instrumentów, dzięki którym mogłyby ocenić, które z transferów dotyczą świadczeń rodzinnych. - Bank nie wie z jakiego tytułu wysyłany jest przelew - tłumaczy dr Tadeusz Białek z ZBP. - Często zdarza się, że jednostki, z których wysyłane są przelewy nie oznaczają ich należycie, stąd też bank nie ma fizycznej możliwości, by je weryfikować.
Kryptonim "R500plus"
W związku z tym ZBP wezwał Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, aby uczulił MOPS-y, urzędy gminy i inne placówki wypłacające świadczenia, aby wyraźnie stosowały w tytułach przelewów oznaczenia "R500Plus". Jak wskazuje dr Białek, jest to jedna z propozycji, która pomoże wyraźnie zaznaczyć specyfikę przesyłanych kwot. Innym sposobem jest wyszczególnienie w placówkach wysyłających przelewy jednego konta, z którego wysyłają świadczenia. Wówczas bank miałby pewność, że wszystkie przekazy od danego nadawcy są pod ochroną i nie podlegają blokadzie. I tutaj pojawia się jednak przeszkoda, bowiem okazuje się, że wiele takich instytucji w Polsce dysponuje tylko jednym rachunkiem bankowym stosowanym do wielu celów. Kolejnym, trzecim pomysłem, który został zaproponowany wspólnie przez Krajową Radę Komorniczą oraz Związek Banków Polskich jest stworzenie tzw. rachunków socjalnych przeznaczonych wyłącznie na świadczenia rodzinne, takie jak: wypłaty 500 plus, zasiłki, alimenty, etc. W opinii pomysłodawców tylko ustawowe zmiany mogą dać gwarancję nienaruszalności pieniędzy z Rodzina 500 plus i innych podobnych świadczeń. Zastrzeżenia KRK wziął pod uwagę także prezydent Andrzej Duda, który w projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, uwzględnił również sugestie co do wyłączenia świadczeń spod egzekucji komorniczych. Projekt został skierowany do Sejmu, a pierwsze czytanie jest zaplanowane na 24 maja.
Jak się ustrzec?
Zajęcie komornicze obejmuje wszystkie konta bankowe, w których posiadaniu jest dłużnik. Obrazowo mówiąc, rachunki "nie tracą tożsamości". Dlatego założenie drugiego konta nie zmieniłoby sytuacji dłużnika.
1. Najprościej więc jest wysłać pismo do komornika (który podjął egzekucję) informując, że spodziewamy się wypłat pieniędzy z programu Rodzina 500 plus (dotyczy to także np. alimentów).
2. Możemy też założyć konto powiernicze. Na takim rachunku mogą być gromadzone wyłącznie środki pieniężne powierzone posiadaczowi tego rachunku przez osobę trzecią na podstawie odrębnej umowy. Możemy mieć pewność, że jest ono bezpieczne i nie będzie podlegało egzekucjom komorniczym.
3. Innym wariantem jest założenie rachunku bankowego na nazwisko dziecka. Druga opcja jest możliwa tylko wówczas, gdy dziecko ma ukończone 13 lat życia. W tym wieku nasz podopieczny nabywa ograniczoną zdolność do czynności prawnych.
Gdy pieniądze są już zajęte
Zablokowanie środków na naszym rachunku nie jest ostatecznością i istnieje sposób na to, by pieniądze odzyskać. - Jeśli zorientujemy się, że środki z 500 plus zostały zajęte, należy podjąć odpowiednie kroki. Środki bezwzględnie powinny być zwrócone - podkreśla dr Białek z ZBP. Monika Janus, rzeczniczka Krajowej Rady Komorniczej radzi, aby jak najszybciej złożyć wyjaśnienie do komornika, który prowadzi naszą sprawę. Choć prawo dopuszcza różne formy - pisemną lub ustną do protokołu, to jednak rekomenduje złożenie wniosku pisemnego. - To zwykły wniosek w formie pisemnej, może być napisany własnymi słowami - tłumaczy rzeczniczka KRK. - Chodzi o to, aby wskazać przyczynę żądania zwolnienia rachunków bankowych. Do wniosku należy dołączyć np. historię rachunku bankowego, z którego wynika, jakie kwoty zasilają rachunek.
Mimo że wniosek można wysłać e-maile, rzeczniczka doradza tradycyjną formę, czyli przesłanie dokumentu pocztą. Jak deklaruje Janus, w każdej kancelarii komorniczej pracownicy biura udzielą informacji co do formy i zakresu treści i wzoru wniosku. Wniosek taki należy złożyć zaraz po otrzymaniu pisma od komornika o zajęciu rachunku bankowego.
Według opinii rzeczniczki KRK rozpatrzenie takiego wniosku powinno zająć nie więcej niż dwa tygodnie. W przypadku, gdy napotykamy trudności, od negatywnej decyzji komornika przysługuje skarga do sądów rejonowych.
Jak podaje rzeczniczka Krajowej Rady Komorniczej, przybliżona liczba wszystkich egzekucji komorniczych w 2015 roku przekroczyła 8 milionów. W roku poprzednim było ich znacznie mniej - 5 milionów.
Autor: ag//km / Źródło: tvn24bis.pl