Są rzadkie i narażone na wyginięcie, wróciły do swoich rewirów

W Polsce rybołowy (Pandion haliaetus) są rzadkie i narażone na wyginięcie. Szacuje się, że w naszym kraju żyje zaledwie około 40 par lęgowych tych drapieżnych ptaków. W samym województwie lubuskim ich liczbę szacuje się na 11. - W województwie lubuskim rybołowy mają do dyspozycji wiele jezior, rzek i lasów, a to stwarza im idealne miejsce do gniazdowania i rozmnażania się. Z tego też powodu nasz region jest jedną z najważniejszych krajowych ostoi tego gatunku - powiedział Michał Bielewicz.

W tym roku większość par lęgowych przyleciała na Ziemię Lubuską na przełomie marca i kwietnia; niekiedy powroty się przeciągały i jeden z partnerów pojawiał się z 2-3-tygodniowym opóźnieniem. Ptaki te zimują głównie w Zachodniej i Środkowej Afryce. - Z pierwszych tegorocznych obserwacji wiemy, że rybołowy już wróciły do swoich rewirów w Puszczy Barlineckiej, lasach lubniewickich i międzyrzeckich oraz na tereny leśne w części południowej naszego regionu - powiedział Bielewicz. Na Ziemi Lubuskiej ochrona rybołowów obejmuje między innymi coroczny monitoring stanowisk lęgowych, budowę sztucznych gniazd na drzewach i słupach energetycznych, ochronę żerowisk i terenów lęgowych oraz prowadzenie kampanii edukacyjnej wśród leśników, myśliwych i właścicieli stawów rybnych oraz dzierżawców jezior. Od 2011 do 2025 roku w woj. lubuskim zamontowano ponad 100 sztucznych gniazd na drzewach i słupach energetycznych. Do tego dochodzą strefy ochrony ostoi rybołowów - całoroczne o promieniu do 200 metrów od gniazda oraz okresowe, o promieniu do 500 metrów, które obowiązują od początku marca do końca sierpnia. - W obrębie tych stref zabronione jest przebywanie osób, a także wycinanie drzew i krzewów czy wznoszenie obiektów, urządzeń i instalacji, a także prowadzenie prac zmieniających stosunki wodne tych obszarów - wyjaśnił Bielewicz.

Rekordowy pod względem narodzin rybołowów zamieszkujących Lubuskie w XXI wieku był 2022 rok. Skuteczne lęgi zarejestrowano wówczas u ośmiu z 11 par ptaków, które odchowały w sumie 20 młodych. Rok wcześniej skuteczne lęgi odnotowano u sześciu par, które odchowały 16 piskląt. Rybołowy osiągają masę do dwóch kilogramów, przy rozpiętości skrzydeł dochodzącej do prawie dwóch metrów. Mają ciemno brązowo-białe ubarwienie oraz charakterystyczny ciemny pas wzdłuż oczu i na piersi wokół szyi. Ich głównym pożywieniem są ryby. Po powrocie do gniazd samice składają jaja mniej więcej w połowie kwietnia. Po odchowaniu młodych, czyli najczęściej pod koniec sierpnia, rybołowy znów opuszczą nasz kraj i odlatują na zimowiska. W Polsce rybołów jest objęty ścisłą ochroną gatunkową i ujęty na Czerwonej Liście Ptaków Polski oraz w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt; w skali Europy objęty jest ochroną na mocy prawa międzynarodowego, tj. Konwencji Berneńskiej i Dyrektywy Ptasiej. W naszym kraju miłośnicy tych drapieżników mogą je obserwować na żywo za pośrednictwem kamer internetowych zainstalowanych przy kilku gniazdach - np. w Lubuskiem urządzenie takie znajduje się przy gnieździe na maszcie jednej ze stacji bazowej telefonii komórkowej, a w sąsiednim woj. zachodniopomorskim - na terenie Puszczy Barlineckiej. - Takie przekazy nie tylko mają ogromną wartość naukową, ale również edukacyjną i popularyzującą idee ochrony tego skrajnie zagrożonego gatunku w Polsce - zaznaczył Bielewicz.