Satelity szpiegowskie odkryły setki nieznanych rzymskich fortów

Źródło:
Antiquity, CNN, Guardian
Syria. Starożytne miasto Palmira na zdjęciach archiwalnych
Syria. Starożytne miasto Palmira na zdjęciach archiwalnychReuters Archive
wideo 2/25
Syria. Starożytne miasto Palmira na zdjęciach archiwalnychReuters Archive

Na odtajnionych zdjęciach szpiegowskich z czasów zimnej wojny odkryto około 400 nieznanych dotąd fortów imperium rzymskiego - informują naukowcy. Forty na dawnej wschodniej granicy starożytnego Rzymu znajdują się na terytorium dzisiejszej Syrii i Iraku. Odkrycie to zmienia nasze rozumienie znaczenia tych rzymskich fortyfikacji - twierdzą badacze.

Wyniki badań naukowców opublikowano w środę w czasopiśmie naukowym "Antiquity". Przyjrzeli się oni odtajnionym zdjęciom satelitarnym wykonanym przez amerykańskie satelity szpiegowskie w czasach zimnej wojny w ramach dwóch programów militarnych - Corona z lat 1960-1972 oraz Hexagon z lat 1971-1986. Materiały z pierwszego programu odtajniono w 1995 roku, z drugiego - w 2011 roku.

Podczas analizy zdjęć badacze poszukiwali na terenie dzisiejszego Iraku i Syrii śladów obecności charakterystycznie wyglądających fortów budowanych przez starożytne imperium rzymskie. Korzystali przy tym z mapy sporządzonej przez francuskiego archeologa w latach 1920-1930 Antoine'a Poidebarda, który odkrył wówczas 116 takich fortów. Na podstawie swoich obserwacji zauważył, że forty są ustawione z północy na południe wzdłuż najbardziej wysuniętej na wschód granicy Cesarstwa Rzymskiego. Uznał więc, że miało to z pewnością na celu ochronę przed najeźdźcami ze wschodu.

Wyniki nowych poszukiwań wzdłuż tej dawnej rzymskiej granicy okazały się zaskakujące. Na odtajnionych zdjęciach odkryto bowiem pozostałości około 400 nieznanych dotąd starożytnych fortów imperium rzymskiego.

Fort QreiyeCorona Imagery / corona.cast.uark.edu

ZOBACZ TEŻ: Znalezione w jaskini buty mają prawdopodobnie sześć tysięcy lat

Odkryto rzymskie forty

Dzięki nowym badaniom eksperci dostrzegli, że mapa Poidebarda pokazywała tylko częściowy obraz rzymskiej infrastruktury. W dodatku znajdowały się na niej błędy. Eksperci na łamach "Antiquity" podają, że Francuz przeoczył to, co można było teraz dostrzec na amerykańskich zdjęciach satelitarnych - fakt, że linia 116 fortów była w rzeczywistości tylko wąskim fragmentem obszaru rozciągającego się na około 300 tys. km kwadratowych. Badacze odkryli teraz na nim 396 kolejnych, nieznanych dotąd fortów. Oszacowali, że wszystkie rzymskie forty na tych terenach powstawały między II a VI wiekiem naszej ery.

Fort Resafa Corona Imagery / corona.cast.uark.edu

Wschodnia granica Rzymu

Naukowcy twierdzą, że ich odkrycia podważają popularną od lat 30. XX wieku hipotezę, że rolą takich fortów w starożytnym Rzymie było powstrzymywanie napływu wrogów. Widoczna na zdjęciach duża ich liczba i rozległość obszaru na których powstawały sugeruje, że były wznoszone w innym celu.

Zdaniem badaczy, forty budowano by zapewnić bezpieczne oazy dla podróżnych wzdłuż rzymskich dróg. Były to więc nie bariery, ale "miejsca dynamicznej wymiany kulturowej oraz przepływu towarów i idei" - uważa główny autor analizy Jesse Casana, archeolog z Dartmouth College w New Hampshire.

Ekspert podkreśla w rozmowie z CNN, że odtajnione materiały z programów Hexagon i Corony są bezcenne dla badaczy, ponieważ dzięki nim zachowano obrazy terenów, które już uległy zniszczeniu. Naukowcy zauważyli bowiem, że wiele z pozostałości tych fortów może już nie istnieć, lub być mocno uszkodzonych. Wszystko z powodu dekad rozwoju gospodarczego i rolniczego, a także trwających na Bliskim Wschodzie wojen.

- Rolnictwo i urbanizacja w szokującym stopniu zniszczyły wiele stanowisk archeologicznych i obiektów - twierdzi Casana. - Stare zdjęcia pozwalają nam zobaczyć rzeczy, które są często przysłonięte, lub już nie istnieją - podkreślił.

Fort SuraCorona Imagery / corona.cast.uark.edu

ZOBACZ TEŻ: Podczas budowy hotelu znaleziono starożytny grób Majów

Autorka/Autor:pb//mm

Źródło: Antiquity, CNN, Guardian

Źródło zdjęcia głównego: Corona Imagery / corona.cast.uark.edu

Pozostałe wiadomości

IMGW ostrzega przed silnym wiatrem. W weekend miejscami mogą obowiązywać ostrzeżenia drugiego stopnia przed silnym wiatrem, a alarmy mają rozszerzać się na kolejne regiony. Sprawdź, kiedy zachować szczególną ostrożność.

Uwaga na silny wiatr. W prognozach pomarańczowe ostrzeżenia

Uwaga na silny wiatr. W prognozach pomarańczowe ostrzeżenia

Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW

Księżycowe halo pojawiło się na niebie nad Zakopanem w nocy z piątku na sobotę. Zjawisko to uznawane bywa za zwiastun pogorszenia pogody. Materiał otrzymaliśmy na Kontakt24.

Aureola dookoła Księżyca. Co zwiastuje w pogodzie?

Aureola dookoła Księżyca. Co zwiastuje w pogodzie?

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Rok 2025 zapowiada się jako jeden z najgorętszych w południowej Afryce, gdzie lada dzień rozpocznie się lato. W RPA meteorologów niepokoją późnowiosenne fale gorąca, które od tygodni nawiedzają większość kraju. ONZ ostrzegł, że upalne warunki stanowią poważne zagrożenie dla i tak słabego bezpieczeństwa żywnościowego na kontynencie.

46 stopni wiosną, fale upałów jedna po drugiej. Ma być jeszcze gorzej

46 stopni wiosną, fale upałów jedna po drugiej. Ma być jeszcze gorzej

Źródło:
PAP, Daily Maverick

Samolot musiał lądować awaryjnie krótko po starcie z Nowego Jorku. Przyczyną problemów technicznych był prawdopodobnie ptak, który wleciał prosto w silnik maszyny, poważnie go uszkadzając. Jednemu z pasażerów udało się uchwycić moment uderzenia na nagraniu.

Ptak w silniku, samolot lądował awaryjnie. Nagranie

Ptak w silniku, samolot lądował awaryjnie. Nagranie

Źródło:
ABC News, Washington Times

Odchody morskich żyjątek mogą pomóc w walce ze zmianami klimatu. Naukowcy opracowali metodę, która wykorzystuje metabolizm oceanicznego zooplanktonu, by usunąć wolny węgiel z wód. Jak wyjaśnili, polega ona na przyspieszeniu naturalnych procesów zachodzących w wodach.

Do walki ze zmianami klimatu wykorzystali... mikroskopijne odchody

Do walki ze zmianami klimatu wykorzystali... mikroskopijne odchody

Źródło:
Dartmouth College, NASA

Pogoda na dziś - sobota, 14.12. Dzień przyniesie pogorszenie aury. Pojawią się opady śniegu przechodzącego w deszcz. Zacznie wiać porywisty wiatr, największą prędkość osiągnie w górach i nad morzem.

Pogoda na dziś - sobota 14.12. Aura zacznie się psuć

Pogoda na dziś - sobota 14.12. Aura zacznie się psuć

Źródło:
tvnmeteo.pl

W kolejnych dniach pogoda będzie dynamiczna. W weekend pojawią się opady śniegu, które zamienią się w deszcz. Na drogach zrobi się niebezpiecznie ślisko. Wraz z nowym tygodniem nasili się wiatr, który miejscami w porywach może osiągać prędkość do 100 kilometrów na godzinę. Opady deszczu będą dość intensywne.

Pogoda na 5 dni. Od śniegu po ulewy. Będzie się działo

Pogoda na 5 dni. Od śniegu po ulewy. Będzie się działo

Źródło:
tvnmeteo.pl

Skrajnie trudne warunki panowały na drogach w stanie Michigan po opadach śniegu. Na jednej z autostrad rozpędzona ciężarówka uderzyła z dużą siłą w zaparkowany samochód strażacki. Zdarzenie zostało zarejestrowane na nagraniu.

Ciężarówka uderza z impetem w wóz strażacki. Nagranie

Ciężarówka uderza z impetem w wóz strażacki. Nagranie

Źródło:
WNDU, FOX News

Lato w Australii rozpoczęło się z przytupem. W kolejnych dniach w wielu regionach kraju zrobi się upalnie, a miejscami temperatura może przekroczyć 45 stopni Celsjusza. Jak zapowiadają meteorolodzy, także noce będą ciężkie do wytrzymania.

48 stopni w dzień, 27 w nocy. Czeka ich "wybuch gorąca"

48 stopni w dzień, 27 w nocy. Czeka ich "wybuch gorąca"

Źródło:
7news.com.au, BOM

Teleskop Hubble'a osiągnął to, czego jeszcze żadne urządzenie do tej pory nie dokonało. Naukowcy bliżej niż kiedykolwiek przyjrzeli się kwazarowi oddalonemu od nas aż o 2,5 miliarda lat świetlnych. Ten niezwykle jasny obiekt, odkryty w latach 60. ubiegłego wieku, wciąż pozostaje zagadką.

"Dziwne rzeczy" na zdjęciach z kosmosu

"Dziwne rzeczy" na zdjęciach z kosmosu

Źródło:
livescience.com, NASA, tvnmeteo.pl

Lokalne społeczności żyjące w pobliżu Andów w Ameryce Południowej połączyła chęć odbudowania rosnącego wysoko w górach lasu. Dom dla wielu unikalnych gatunków zwierząt doświadczył potężnych strat wynikających z działalności człowieka. Ratunku lokalnemu ekosystemowi postanowili udzielić rdzenni mieszkańcy, którzy co roku sadzą tam setki tysięcy drzew.

"Moim marzeniem było zasadzenie milionów drzew i nie zamierzam zrobić tego sam"

"Moim marzeniem było zasadzenie milionów drzew i nie zamierzam zrobić tego sam"

Źródło:
CNN

Mucha śrubowa, groźny pasożyt składający jaja w otwartych ranach, rozprzestrzenia się po Ameryce Środkowej. W listopadzie poinformowano o jego ponownym wykryciu w Meksyku, a inwazji obawiają się Stany Zjednoczone.

Obawy przed muchą zjadającą ciało. Rośnie liczba przypadków

Obawy przed muchą zjadającą ciało. Rośnie liczba przypadków

Źródło:
livescience.com, aphis.usda.gov

Domy i samochody na północnym wschodzie USA kolejny raz w tym miesiącu znalazły się pod grubą warstwą śniegu. W kilku hrabstwach w stanie Nowy Jork został wprowadzony stan wyjątkowy.

"Śnieg pada tak mocno, że nie widać, gdzie jest droga"

"Śnieg pada tak mocno, że nie widać, gdzie jest droga"

Źródło:
Reuters, foxweather.com, tvnmeteo.pl

20 wychłodzonych żółwi pokonało tysiące kilometrów, by przybyć do ośrodka rehabilitacyjnego na Florydzie. Zwierzęta zostały znalezione w stanie hipotermii, teraz pod okiem specjalistów przechodzą badania i wracają do zdrowia.

Uratowano żółwie, które doznały hipotermii

Uratowano żółwie, które doznały hipotermii

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl

W piwnicy sklepu jubilersko-artystycznego w Atenach znaleziono zabytki pochodzące nawet z VII wieku p.n.e. Władze twierdzą, że wiele z nich zostało pozyskanych nielegalnie.

Piwnica za zamaskowanymi drzwiami, a w niej ponad 100 starożytnych skarbów

Piwnica za zamaskowanymi drzwiami, a w niej ponad 100 starożytnych skarbów

Źródło:
PAP, greekreporter.com

Jaka pogoda będzie w Boże Narodzenie? Im bliżej świąt, tym częściej synoptycy zaglądają w wyliczenia modeli meteorologicznych. Z najnowszych prognoz wynika, że zima ze śniegiem przyjdzie, ale dopiero na sylwestra i Nowy Rok.

Wir polarny może sprawić, że w sylwestra i Nowy Rok spadnie śnieg

Wir polarny może sprawić, że w sylwestra i Nowy Rok spadnie śnieg

Źródło:
tvnmeteo.pl

Babiogórski Park Narodowy poinformował, że Perć Akademików, szlak żółty prowadzący od Górnego Płaju na Babią Górę, od piątku będzie zamknięty do odwołania. Powodem są trudne warunki atmosferyczne.

Zamknięto najtrudniejszy szlak w Beskidach

Zamknięto najtrudniejszy szlak w Beskidach

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Zdjęcie wiewiórki "uwięzionej" w dziupli wygrało dziesiątą edycję międzynarodowego konkursu Comedy Wildlife Photo Award. O główną nagrodę walczyło aż dziewięć tysięcy fotografii.

Na widok tej wiewiórki wybuchniecie gromkim śmiechem

Na widok tej wiewiórki wybuchniecie gromkim śmiechem

Źródło:
CNN, CWPA

Ingenuity to statek powietrzny, któremu udało się wykonać pierwszy lot na planecie innej niż Ziemia. W styczniu 2024 roku wiropłat rozbił się na Marsie. Maszyna nie stanie się jednak kolejnym kosmicznym śmieciem - naukowcy z NASA mają dla niej nowe zadanie.

Rozbił się na Marsie, ale NASA ma dla niego nowe zadanie

Rozbił się na Marsie, ale NASA ma dla niego nowe zadanie

Źródło:
space.com, NASA

Mieszkańcy północnego stanu Chihuahua w Meksyku zmagają się ze skutkami pierwszych mrozów w tym sezonie. W kilku miastach regionu termometry pokazały wartości poniżej zera, a drogi skuł lód.

Mróz ścisnął w Meksyku

Mróz ścisnął w Meksyku

Źródło:
ENEX, El Diario, Weather Channel

Liczba odnotowanych przypadków malarii rośnie nieprzerwanie od pięciu lat - wynika z najnowszego raportu Światowej Organizacji Zdrowia, który dotyczył 2023 roku. Tylko w tym okresie choroba roznoszona przez komary zabiła 600 tysięcy osób. WHO zwraca uwagę na wzrastające problemy związane z coraz powszechniejszą opornością na leki oraz zmianami klimatycznymi, które utrudniają kontrolowanie ognisk zakażeń.

Zakażeń przybywa z każdym rokiem. WHO podała dane

Zakażeń przybywa z każdym rokiem. WHO podała dane

Źródło:
The Guardian, WHO

Mieszkańcy wschodnich Stanów Zjednoczonych zmagają się z ulewami i silnym wiatrem. Kilkadziesiąt tysięcy domów zostało pozbawionych prądu. Wiatr połamał drzewa, a synoptycy ostrzegają też przed zalaniami i podtopieniami.

Rzeka atmosferyczna niesie wichury i ulewy

Rzeka atmosferyczna niesie wichury i ulewy

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl

Naukowcy badający delfiny z Zatoki Meksykańskiej znaleźli w organizmach tych ssaków fentanyl - opioidowy lek przeciwbólowy 100 razy silniejszy niż morfina. Badacze zwracają uwagę na to, jaki negatywny wpływ może mieć obecność tego typu specyfików w ekosystemach.

Znaleźli fentanyl w ciałach delfinów

Znaleźli fentanyl w ciałach delfinów

Źródło:
Texas A&M University-Corpus Christi

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej opublikował długoterminową eksperymentalną prognozę na kolejne cztery miesiące. Sprawdź, jaka pogoda czeka nas podczas zimy 2024/2025 i wczesną wiosną.

Czy zima będzie zimna? Długoterminowa prognoza IMGW

Czy zima będzie zimna? Długoterminowa prognoza IMGW

Źródło:
IMGW

W najbliższych dniach warto wpatrywać się w niebo. W nocy z piątku na sobotę nastąpi maksimum roju Geminidów. W obserwacjach może nam jednak przeszkadzać jasno świecący Księżyc w pełni.

To przedostatnia taka okazja w tym roku

To przedostatnia taka okazja w tym roku

Źródło:
space.com, tvnmeteo.pl

Turyści znów z bliska mogą podziwiać słynny wodospad Iguazu w Brazylii. Z powodu ostatnich ulew i wyjątkowo wysokiego przepływu kładkę nad wodospadem trzeba było zamknąć.

"Pierwszy raz widzieliśmy tyle wody. To było zaskakujące"

"Pierwszy raz widzieliśmy tyle wody. To było zaskakujące"

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

Aktywność słoneczna utrudnia pracę... rolnikom. Jest to związane z oddziaływaniem burz geomagnetycznych na systemy GPS. W sytuacjach gdy do burzy na Słońcu dochodzi w sezonie siewów lub zbiorów, praca na roli może zostać przerwana nawet na kilka dni.

"Nasze ciągniki zachowywały się jak opętane przez demona"

"Nasze ciągniki zachowywały się jak opętane przez demona"

Źródło:
space.com, tvnmeteo.pl

Nieznany nauce gatunek skorupiaka został odkryty u wybrzeży Chile. To pierwsze tak duże zwierzę, jakie znaleziono w tym miejscu - żyje ono w Rowie Atakamskim na głębokości prawie 8000 metrów. Dulcibella camanchaca jest także prawdziwym gigantem wśród swoich najbliższych kuzynów.

Z oceanu wyłowiono dużego drapieżnika. Poluje w całkowitej ciemności

Z oceanu wyłowiono dużego drapieżnika. Poluje w całkowitej ciemności

Źródło:
Instituto Milenio de Oceanografía, Woods Hole Oceanographic Institution

10 osób cierpiących od października na tajemniczą chorobę w Demokratycznej Republice Konga uzyskało pozytywny wynik testu na malarię - poinformowała Światowa Organizacja Zdrowia. Jak zaznaczono, objawy, na które skarżą się pacjenci, głównie dzieci, mogą świadczyć o tym, że cierpią na więcej niż jedną chorobę.

Zmarło ponad sto osób. "Możliwe, że w grę wchodzi więcej niż jedna choroba"

Zmarło ponad sto osób. "Możliwe, że w grę wchodzi więcej niż jedna choroba"

Źródło:
The Guardian, Reuters, tvnmeteo.pl