Powierzchnia największego jeziora świata się zmniejsza. "Może się już nigdy nie odbudować"

Morze Kaspijskie jest największym jeziorem na naszej planecie. Jego zawiła linia brzegowa rozciąga się na ponad 6400 kilometrów. Dostęp do akwenu ma pięć krajów: Kazachstan, Iran, Azerbejdżan, Rosja i Turkmenistan. W jeziorze żyją jesiotry, których ikra ceniona jest na całym świecie ze względu na walory smakowe. Akwen ten jest ważnym punktem gospodarczym ze względu na znajdujące się na jego dnie duże złoża ropy.

Morze Kaspijskie wpływa również na klimat tego suchego regionu, zapewniając opady deszczu w Azji Środkowej. Niestety powierzchnia akwenu zmniejsza się od połowy lat 90. Naukowcy zaobserwowali, że tempo jej kurczenia się przyspieszyło znacząco od 2005 roku - informuje stacja CNN.

Tamy, nadmierne wydobycie surowców, zanieczyszczenie i - w coraz większym stopniu - kryzys klimatyczny spowodowany działalnością człowieka prowadzą do jego wyschnięcia - pisze CNN. Niektórzy eksperci obawiają się, że Morze Kaspijskie znajduje się w punkcie bez powrotu. Tempo, w jakim zmniejsza się powierzchnia jeziora, jest bardzo szybkie.

Ludzie nie muszą daleko szukać, aby zobaczyć, co może przynieść przyszłość. Pobliskie Morze Aralskie, leżące na granicy Kazachstanu i Uzbekistanu, było niegdyś jednym z największych jezior na świecie, ale prawie zniknęło zdewastowane przez połączenie działalności człowieka i nasilającego się kryzysu klimatycznego.

Jak pisze CNN, przez wiele tysięcy lat Morze Kaspijskie miało swoje lepsze i gorsze okresy, które związane były z tym, jaka była średnia globalna temperatura i zasięg pokrywy lodowej. Ale w ciągu ostatnich kilku dekad tempo zmniejszania się jego powierzchni bardzo przyspieszyło.

- Rosja wybudowała 40 zapór wodnych, a 18 kolejnych jest w trakcie budowy, co zmniejsza przepływ wody wpływającej do Morza Kaspijskiego - powiedział w rozmowie z CNN Vali Kaleji, ekspert ds. Azji Środkowej i Studiów Kaukaskich na Uniwersytecie Teherańskim.

Poziom wody w Morzu Kaspijskim zmniejsza się, na co, według naukowców, ma wpływ w głównej mierze zmieniający się klimat.

- Wody w Morzu Kaspijskim ubywa od połowy lat 90. Tempo spadku poziomu wody znacząco przyspieszyło od 2005 roku - powiedział w wywiadzie dla CNN Matthias Prange, naukowiec z Uniwersytetu w Bremie w Niemczech. Dodał, że według jego wyliczeń, poziom wody w akwenie spadnie do końca stulecia o około 8-18 metrów. - Będzie to zależeć od tego, jak szybko świat ograniczy zanieczyszczenie powietrza paliwami kopalnymi - dodał.

Inne badanie sugeruje, że do 2100 roku poziom wody może spaść nawet o 30 metrów. - Nawet przy bardziej optymistycznych scenariuszach globalnego ocieplenia, płytsza, północna część Morza Kaspijskiego, głównie ta położona w okolicach Kazachstanu, ma całkowicie zniknąć - powiedziała Joy Singarayer, profesor paleoklimatologii na University of Reading, współautorka publikacji z 2021 roku.

Morze Kaspijskie znajduje się w regionie, który doświadczył wielu politycznych niestabilności i jest podzielony między pięć krajów, z których każdy doświadczy jego upadku na różne sposoby. - Żaden kraj nie jest winny, ale jeśli nie podejmą wspólnych działań, może dojść do powtórki katastrofy na Morzu Aralskim - powiedział Kaleji. - Nie ma gwarancji, że Morze Kaspijskie powróci do naturalnego stanu. Może się już nigdy nie odbudować - dodał.