W środę o północy upływa termin składania wniosków o przyznanie statusu osoby osiedlonej - przypomina Ambasada RP w Londynie. To ważna informacja dla tysięcy Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii. Brak złożenia wniosku w skrajnych przypadkach może grozić nawet deportacją. Wniosek składa się przez internet.
Uzyskanie tego statusu - opartego na brytyjskim, a nie, jak dotychczas, unijnym prawie - jest wymogiem legalnego przebywania w Wielkiej Brytanii po jej wystąpieniu z Unii Europejskiej. System wnioskowania o status osiedlonego oficjalnie uruchomiono w marcu 2019 roku dla obywateli państw Unii Europejskiej mieszkających w Wielkiej Brytanii.
Status osoby osiedlonej i tymczasowy status osoby osiedlonej zapewniają prawo do pracowania w Wielkiej Brytanii, korzystania z publicznej służby zdrowia NHS, podejmowania nauki lub kontynuowania studiów, korzystania - po spełnieniu określonych warunków - z funduszy publicznych, takich jak zasiłki i świadczenia emerytalne, a także do podróżowania do i z Wielkiej Brytanii.
Jak złożyć wniosek?
Wnioski można składać przez internet na stronie rządowej.
Składając wniosek, należy posiadać dokument potwierdzający tożsamość (może to być paszport lub dowód osobisty) oraz zamieszkiwanie w Wielkiej Brytanii (pobyt można potwierdzić automatycznie za pomocą numeru identyfikacji podatkowej lub numeru ubezpieczenia społecznego, lub w przypadku ich braku przedstawiając np. umowę o pracę, umowę wynajmu mieszkania, dowód opłacenia podatku lokalnego, wyciąg z konta bankowego, umowę kredytową, opłaty za studia czy szkołę). Za złożenie i rozpatrzenie wniosku nie są pobierane żadne opłaty.
Osobom składającym wniosek może zostać przyznany status osoby osiedlonej (settled status) lub tymczasowy status osoby osiedlonej (pre-settled status), przy czym zależy to od długości pobytu na terenie Wielkiej Brytanii w chwili składania wniosku. Status osoby osiedlonej nadawany jest zazwyczaj osobom, które zamieszkały w Wielkiej Brytanii przed dniem 31 grudnia 2020 roku i mogą wykazać się pięcioletnim nieprzerwanym pobytem.
Osoby niemające pięciu lat nieprzerwanego pobytu w momencie składania wniosku, zazwyczaj otrzymują tymczasowy status osoby osiedlonej, który jednak po upływie pięciu lat nieprzerwanego pobytu będzie można zamienić na status osoby osiedlonej. Warunkiem ubiegania się o tymczasowy status osoby osiedlonej jest rozpoczęcie pobytu w Wielkiej Brytanii przed 31 grudnia 2020 roku.
Wyjątkowe sytuacje
Są jednak obawy, że nie wszyscy złożą wniosek w terminie. - Narażone na pominięcie przez system są osoby starsze. Widzimy zwłaszcza w tej grupie wielu niezarejestrowanych. To logiczne, jeśli jesteś schorowany lub cierpisz na demencję, sprostanie wszystkim formalnościom przekracza twoje możliwości. Również wśród młodszych osób, a szczególnie wśród dzieci w sierocińcach, czy ośrodkach opieki, grupa wykluczonych jest spora - powiedziała prof. Catherine Bernard, prawniczka, London School of Economics.
- Wykluczenie grozi też mniej zdolnym technicznie, niepotrafiącym poradzić sobie ze smartfonami, czy internetem. Problem będą mieli też ci, którym wygasają dokumenty, którzy nie byli w stanie pojechać do ambasady, by odnowić paszport. To nie problem, jeśli mieszkasz w Londynie, ale dotarcie do ambasady z odległych zakątków kraju jest bardzo drogie, czasochłonne i skomplikowane - zauważyła prof. Bernard.
Korespondent "Faktów" TVN w Londynie Maciej Woroch podkreśla, że w wyjątkowych sytuacjach będzie można złożyć wniosek później. - W wyjątkowych sytuacjach, mówią urzędnicy ministerstwa spraw wewnętrznych i ich przełożeni, będzie można o status osoby osiedlonej wnioskować po terminie. Ale to ma być garstka wyjątkowych sytuacji, zaś wszystkie inne, ci którzy się spóźnią, muszą się z konsekwencjami, a te mogą być poważne, łącznie z deportacją w najbardziej skrajnych przypadkach - zaznaczył.
Źródło: TVN24 Biznes, PAP