Własna firma w Norwegii. Czy to się opłaca? Jakie podatki dla przedsiębiorców?

Mimo że Norwegia nie jest członkiem Unii Europejskiej, zakładanie w niej własnej firmy nie jest dla Polaków skomplikowane. Odkąd Polska dołączyła do Europejskiego Obszaru Gospodarczego 92005 rok), polscy przedsiębiorcy podlegają w Norwegii tym samym przepisom, co przedsiębiorcy norwescy.

Przepisy dotyczące zakładania własnej firmy są w Norwegii bardzo przyjazne, a wszystkie formalności można załatwić zdalnie przez specjalny rządowy portal. Należy jednak pamiętać, że do prowadzenia w Norwegii działalności gospodarczej najczęściej potrzebne będzie nam również pozwolenie na pobyt i pracę w tym kraju. Takie pozwolenia wydaje norweski urząd ds. cudzoziemców (UDI, Utlendingsdirektoratet).

W Norwegii funkcjonują trzy podstawowe rodzaje działalności gospodarczej: jednoosobowa działalność gospodarcza (ENK, enkeltpersonforetak), spółka kapitałowa (AS, aksjeselskap) oraz oddział firmy zagranicznej w Norwegii (NUF, Norskregistrert utenlandsk foretak).

Jednoosobowa firma (ENK, enkeltpersonforetak) jest formą najczęściej wybieraną przez osoby dopiero rozpoczynające swoją aktywność w norweskim biznesie. Aby ją utworzyć, niezbędne jest zarejestrowanie jej na rządowym portalu Brønnøysundregistrene (https://www.brreg.no/). Trzeba tam podać podstawowe informacje dotyczące działalności, w tym nazwę, adres i charakter przedsięwzięcia. W ten sposób otrzymamy numer organizacyjny, czyli norweski odpowiednik numeru NIP.

Następnie należy otworzyć firmowy rachunek bankowy oraz złożyć deklarację przewidywanych przychodów na potrzeby rozliczeń podatkowych. Jeżeli w ciągu pierwszych 12 miesięcy działalności przychody naszej firmy przekroczą 50 tys. koron norweskich (ponad 22 tys. zł), konieczne będzie również zarejestrowanie się jako płatnik VAT.

Więcej formalności trzeba spełnić, zakładając spółkę kapitałową (AS, aksjeselskap), która jest zbliżona do polskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W tym przypadku, oprócz złożenia wniosku na rządowym portalu Brønnøysundregistrene, konieczne jest przedstawienie umowy spółki, bilansu otwarcia oraz protokołu z posiedzenia rady nadzorczej, czyli dowodu na powołanie tej rady.

Zakładając spółkę kapitałową, musisz też zgłosić ją do rejestru przedsiębiorstw (foretakesregisteret), co wiąże się z opłatą skarbową w wysokości ok. 2,5–3 tys. złotych w zależności od tego, czy wniosek zgłoszeniowy składasz elektronicznie czy w wersji papierowej. Niezbędne będzie także wniesienie kapitału zakładowego w wysokości 30 tys. koron norweskich (ok. 13 tys. zł).

Utworzenie oddziału firmy zagranicznej w Norwegii (NUF, Norskregistrert utenlandsk foretak) to z kolei rozwiązanie dla przedsiębiorstw, które już funkcjonują na innym rynku (np. w Polsce), ale chcą dodatkowo rozszerzyć swoją działalność na Norwegię.

W takim przypadku konieczne jest złożenie na rządowym portalu (https://www.brreg.no/) wniosku o nadanie numeru organizacyjnego, a także załączenie tam aktu założycielskiego, statutu firmy, wpisu do dotychczasowego rejestru działalności oraz danych osobowych i adresowych dotyczących otwieranego oddziału. Konieczne może być również powołanie norweskiego reprezentanta firmy, jeżeli żaden z członków zarządu firmy nie przebywa na stałe w Norwegii.

Przy niektórych kategoriach działalności gospodarczej w Norwegii niezbędne będzie ponadto uzyskanie certyfikatów potwierdzających kwalifikacje lub stosownych zezwoleń z Norweskiej Inspekcji Pracy (Arbeidstilsynet).

Zezwolenia wymaga m.in. prowadzenie firmy zajmującej się żywnością, zwierzętami i kosmetykami. Z kolei firmy budowlane (byggekort) oraz firmy sprzątające (renholdskort) muszą zapewnić pracownikom specjalne identyfikatory, na których znajdą się dane osobowe pracowników.

Wszystkie podstawowe rodzaje działalności gospodarczej w Norwegii objęte są takimi samymi stawkami podatku dochodowego. Podstawowa stawka podatku wynosi 22 proc. i obejmuje również zyski kapitałowe. Jest to zarazem podatek progresywny, który rośnie wraz ze wzrostem dochodów.

W Norwegii istnieją cztery progi podatkowe dla firm:

– pierwszy próg podatkowy – 184 800 koron norweskich, po jego przekroczeniu płaci się dodatkowe 1,7 proc. od nadwyżki

– drugi próg podatkowy – 260 100 koron, po jego przekroczeniu płaci się dodatkowe 4,0 proc. od nadwyżki

– trzeci próg podatkowy – 651 250 koron, po jego przekroczeniu płaci się dodatkowe 13,2 proc. od nadwyżki

– czwarty próg podatkowy – 1 021 550 koron, po jego przekroczeniu płaci się dodatkowe 16,2 proc. od nadwyżki.

Składka na ubezpieczenie społeczne, odpowiednik polskiego ZUS, wynosi 11,4 proc. od zysku firmy, ale na północy Norwegii bywa zredukowana nawet do zera.

Zatrudniając pracowników w Norwegii, trzeba się liczyć ponadto z obowiązkiem płacenia za nich świadczenia urlopowego w wysokości 10,2 proc. oraz ubezpieczenia emerytalnego w wysokości 2 proc. – w sumie koszty stałe to 26,3 proc. wynagrodzenia brutto pracownika. Do tego dochodzą często koszty zmienne, takie jak zasiłek chorobowy, ubezpieczenie NWW czy szkolenia, wynoszące średnio ok. 5 proc. wynagrodzenia brutto.

Podstawowa stawka podatku VAT to 25 proc. Niższe stawki dotyczą m.in. produktów żywnościowych (15 proc.) oraz transportu publicznego (12 proc.).

Kwota wolna od podatku w Norwegii systematycznie rośnie i w 2021 roku ustalono ją w wysokości 52 450 koron norweskich, czyli ponad 23 tys. zł.

Własna działalność gospodarcza to rozwiązanie warte rozważenia dla wszystkich, którzy mają norweską rezydencję podatkową, a więc spędzają w tym kraju minimum 183 dni w roku. W przeciwnym razie jedynym rozwiązaniem pozostaje założenie oddziału firmy zagranicznej w Norwegii.

Bez wątpienia atrakcyjny dla wielu przedsiębiorców może być norweski system podatkowy, w którym obciążenia nie należą do wysokich. Również załatwianie wszelkich formalności jest w Norwegii prostsze i szybsze niż w większości innych państw europejskich. Niektórzy docenią ponadto charakterystyczne dla norweskich spółek rozwiązania, np. fakt, że możesz się sam zatrudnić we własnej spółce kapitałowej i korzystać w ten sposób z kompletu praw i świadczeń pracowniczych.

Z drugiej strony problemem bywają m.in. częste zmiany przepisów oraz rozproszenie instytucji zajmujących się rejestracją nowych przedsiębiorców. Norweskie prawo nie przewiduje również zawieszenia działalności gospodarczej, a osobom prowadzącym jednoosobową firmę lub spółkę kapitałową nie przysługuje prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy w przypadku spółki kapitałowej jej właściciel zatrudnił w niej samego siebie.