Ile razy można otwierać tę samą inwestycję? Długa historia zbiornika Świnna Poręba

Decyzja o budowie zapadła w 1986 roku, a zbiornik miał być gotowy po 10 latach. Tak się jednak nie stało i mimo, że od tamtego momentu minęło już ponad 30 lat, to inwestycja nadal nie została ukończona. Mimo że uroczyście otwierana była już dwukrotnie.

Zbiornik będzie chronił przed powodzią pobliskie doliny Skawy i Górnej Wisły, w tym Kraków. Ma on kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa przeciwpowodziowego województwa małopolskiego i jest elementem systemu przeciwpowodziowego kraju. Będzie stanowił też zasób wody dla celów komunalnych i przemysłowych.

W sierpniu 2013 roku, w trakcie wewnętrznej kampanii na przewodniczącego Platformy Obywatelskiej, inwestycję w Małopolsce wizytował premier Donald Tusk, określając zbiornik mianem "wielkiego przedsięwzięcia".

Jego uroczyste otwarcie nastąpiło w 2015 roku. W październiku, w obecności między innymi ówczesnego wojewody Małopolskiego Jerzego Millera (wcześniej ministra spraw wewnętrznych w rządzie PO-PSL), Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie oficjalnie otworzył zaporę w Świnnej Porębie.

Podczas uroczystości obecna była również kandydatka w wyborach do Sejmu z list PO Dorota Niedziela oraz dyrektor budowy Stefan Sawicki, który startował z Polskiego Stronnictwa Ludowego.

Samorządowcy zarówno wtedy, jak i teraz, wskazują, że nie można mówić o otwarciu, bo zbiornik nie jest jeszcze w pełni gotowy.

W środę na drugie otwarcie zbiornika zdecydował się rząd Prawa i Sprawiedliwości. - Zakończenie inwestycji można potraktować jako wydarzenie symboliczne - mówiła premier Beata Szydło.

Wspomniała, że w przeszłości prace budowlane były nawet wstrzymywane, a jej zdaniem, zintensyfikował je rząd Jarosława Kaczyńskiego w 2006 roku. - Kolejny rząd niewiele zrobił. (…) Dopiero w 2015 roku, gdy rząd PiS wziął odpowiedzialność za sprawy Polski, przywróciliśmy finansowanie i inwestycja została zakończona. To, co nie udało się w ciągu 30 lat, udało się w niespełna dwa lata, kiedy rządzi Prawo i Sprawiedliwość. Trzeba o tym mówić, że w tak krótkim czasie ta budowa została dokończona - oświadczyła szefowa rządu.

- Kolejna deklaracja wyborcza została wypełniona. Dzisiaj mogę powiedzieć z satysfakcją, że budowa zbiornika w Świnnej Porębie została zakończona - podkreśliła premier Szydło.

Zakończona, ale tylko zdaniem przedstawicieli rządu. Samorządowcy podkreślali, że cały czas brakuje pieniędzy na dokończenie inwestycji.

- Zostały do usunięcia dwa bardzo ważne osuwiska, które są niebezpieczne dla budynków znajdujących się nad nimi. Jedno z nich znajduje się w Mucharzu, a drugie w gminie Zembrzyce - mówił w czwartek w rozmowie z TVN24 Wacław Wądolny, wójt Gminy Mucharz.

- Inwestor od ponad trzech lat wie o tym osuwisku, dokumentacja została opracowana, ale nie ma środków na usunięcie tego, a żeby to zrobić trzeba spuścić wodę, więc nie widzę podstaw żeby powiedzieć, że ten zbiornik jest zakończony - dodał.

Samorządowcy przypominają, że ta inwestycja kosztowała dotychczas ponad 2,2 mld złotych, a w ostatnich dwóch latach wydano na nią około 90 milionów złotych. Gigantyczne nakłady nie pozwoliły jednak - mimo dwóch uroczystych otwarć - na wykonanie całości inwestycji. Wygląda zatem na to, że trzecie uroczyste i wydaję się ostatnie otwarcie przed nami.

Ministerstwo Środowiska upiera się jednak, że obiekty budowlane zbiornika wodnego Świnna Poręba zostały ukończone i dopuszczone do użytkowania, "o czym świadczą protokoły ich odbioru".

"Niezbędnymi elementami dopuszczającym do napełnienia zbiornika, a więc rzeczywistego przystąpienia do użytkowania były między innymi rozbiórka mostów, wykonanie dróg lokalnych, doszczelnienie korpusu zapory i zabezpieczenie osuwisk" - podkreślono w czwartkowym komunikacie. Wskazano, że wszystkie te prace zostały wykonane w latach 2016-2017.

"Ostatni element to wykonanie drogi Brańkówka-Gołębiówka w czerwcu 2017 roku i przekazanie jej Gminie Stryszów" - dodał resort. Poinformowano, że obecnie trwa napełnianie zbiornika, jako pierwszy etap eksploatacji na podstawie pozwolenia wodno-prawnego. "Procedura I fazy użytkowania potrwa od roku do 2 lat, podczas której będą wykonywane m.in. zabezpieczanie kolejnych ujawniających się osuwisk, naprawa brzegów" - czytamy. Ponadto, przedstawiciele ministerstwa podkreślili, że w ubiegłym tygodniu z gminami Stryszów, Mucharz i Zembrzyce podpisano umowy na użytkowanie gruntów wokół zbiornika. "Nie byłoby to możliwe, gdyby zbiornik nie był odebrany" - zwrócił uwagę resort.

Przypomniano, że zbiornik wodny w całości był zrealizowany przez służby Ministra Środowiska i dalszy rozwój infrastruktury terenów wokół zbiornika "jest zadaniem własnym samorządów i nie wchodzi w zakres jego budowy".

Zbiornik Świnna-Poręba powstał na rzece Skawie, która jest dopływem Wisły. Znajduje się na terenie powiatów wadowickiego i suskiego w Małopolsce. Jego pojemność wynosi 161 mln metrów sześciennych. Wysokość zapory to 54 metry, a długość 604 metry. Przy okazji budowy zbiornika wokół niego powstało lub wyremontowano 35 kilometrów lokalnych dróg. Stworzono nowy, blisko 10-km odcinek linii kolejowej na trasie Stryszów-Zembrzyce, będący elementem szlaku Kraków–Zakopane. Przy zaporze działać będzie elektrownia wodna, wyposażona w dwie turbiny Kaplana o mocy łącznej ok. 4,4 MW. Zbiornik będzie również atrakcję turystyczną. Budowę zbiornika wodnego koło Wadowic rozpoczęto w 1986 roku, ale pierwszy pomysł na jego budowę pojawił się już w okresie międzywojnia. Zbiornik został już napełniony. W następnych miesiącach lustro będzie obniżone do minimalnego poziomu, aby sprawdzić stan zapory i brzegi zbiornika pod kątem powstawania osuwisk. Później ponownie zostanie napełniony.

Autor: mb/gry / Źródło: TVN24, tvn24bis.pl, PAP