Zapadł wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ewidencji zabytków

Sprawa dotyczyła zapytania jakie 6 grudnia 2022 roku skierował do Trybunału Konstytucyjnego Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie ochrony zabytków.

NSA poprosiło o odpowiedź na pytanie, czy art. 22 ust. 2 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami nie jest sprzeczny z Konstytucją. Nabrał takich podejrzeń rozpatrując skargę ze strony właściciela zabytku nieruchomego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Po włączeniu do ewidencji zabytków właściciel takiej nieruchomości musi ustalać z wojewódzkim konserwatorem decyzje o ustalaniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy oraz decyzji o pozwoleniu na budowę dla inwestycji planowanych na obszarach lub w odniesieniu do budynków ujętych w gminnej ewidencji zabytków.

Właściciel ma obowiązek sporządzać i aktualizować kartę ewidencyjną zabytku na podstawie art. 22 ust. 2. NSA miał wątpliwości czy dopuszczalne jest ograniczenie prawa własności właściciela podczas gdy nie bierze on udziału w czynnościach postępowania.

Po nieco ponad pięciu miesiącach Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w tej sprawie, w którym orzekł, że "Art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2022 r. poz. 840) w zakresie, w jakim ogranicza prawo własności nieruchomości przez dopuszczenie ujęcia nieruchomości jako zabytku nieruchomego w gminnej ewidencji zabytków, bez zapewnienia właścicielowi gwarancji ochrony prawnej przed dokonaniem takiego ograniczenia, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej".

Przewodniczącym orzekającego składu był Stanisław Piotrowicz. Oprócz niego zasiadali Krystyna Pawłowicz, sprawozdawca Bartłomiej Sochański oraz Bogdan Święczkowski i Jarosław Wyrembak.