Trybunał Konstytucyjny orzekł w piątek, że nadzór Komisji Nadzoru Finansowego nad małymi kasami SKOK jest niezgodny z konstytucją. Pozostałe zaskarżone przepisy sędziowie uznali za zgodne z ustawą zasadniczą. Sejm na znowelizowanie ustawy o SKOK-ach ma 18 miesięcy. Do TK swoje wnioski złożyli prezydent Bronisław Komorowski, dwie grupy posłów PiS, a także senatorowie tego klubu.
- Nadzór finansowy nad działalnością małych kas jest niezgodny z art. 22 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 58 ust.1 konstytucji - powiedział przewodniczący składu sędziowskiego TK Andrzej Rzepliński. Poinformował też, że trzech sędziów miało zdania odrębne.
Jak mówił w orzeczeniu sędzia sprawozdawca Leon Kieres, ustawodawca przygotowując przepisy o SKOK-ach, powinien dokonać zróżnicowania stosowania prawnych środków nadzorczych nad kasami ze względu na m.in. rozmiar ich działalności.
Które kasy "małe"?
Które z kas są "małe"? Tego TK nie sprecyzował. W najnowszym raporcie o sytuacji sektora KNF napisała, że wśród 50 funkcjonujących w Polsce kas, małych (czyli takich, których suma aktywów nie przekracza 100 mln zł) jest aż 29. Komisja zwróciła uwagę, że posiadają one jednak tylko 8,4 proc. łącznej wartości aktywów wszystkich kas. Rozróżnienie "małych" kas wprowadzone przez KNF nie musi być przyjęte w przepisach, które ma poprawić parlament. Decyzja pozostaje w gestii ustawodawcy.
Nieprawidłowe wnioski
Pozostałe zaskarżone przepisy ws. SKOK-ów Trybunał uznał za zgodne z konstytucją.
- Wnioski grup posłów PiS ws. SKOK-ów budzą istotne zastrzeżenia formalno-prawne, dlatego TK ograniczył zakres ich rozpatrywania i umorzył część sprawy - mówił w uzasadnieniu wyroku sędzia Trybunału Konstytucyjnego Leon Kieres. Dodał, że nieprawidłowości wniosków polegały m.in. "na polemice z ratio legis ustawy, zdawkowości motywów zaskarżenia" oraz na argumentach "niemających charakteru prawnego". - TK nie może zastępować wnioskodawców i korygować ich pism procesowych, tak aby spełniały warunki formalne - dodał Kieres.
Trybunał nie podzielił też wątpliwości prezydenta Bronisława Komorowskiego w kwestii przejmowania wybranych praw lub zobowiązań kasy SKOK przez bank krajowy.
Sędzia sprawozdawca tłumacząc decyzję TK dotyczącą wniosku prezydenta poinformował, że "nie można zgodzić się z twierdzeniem wnioskodawcy".
Jak mówił sędzia Kieres, przepisy ustawy o SKOK nie przewidują obowiązku zachowania określonej proporcji między przejmowanymi prawami majątkowymi a zobowiązaniami pozostałymi w kasie. Sprawozdawca zaznaczył, że skarżony przez prezydenta przepis reguluje sytuację, w której zarówno KNF jak i przejmujący bank krajowy "muszą działać w nadzwyczajnych okolicznościach".
- Istotą przejęcia kas, jej praw majątkowych lub zobowiązań przez bank krajowy jest ochrona środków pieniężnych członków kasy, której organy zarządzające doprowadziły do tego, że nie jest ona zdolna, by zapewnić bezpieczeństwo zgromadzonym oszczędnościom i nie jest w stanie funkcjonować na rynku depozytowo-kredytowym (...) – wskazał sędzia.
Cztery wnioski
TK rozpatrywał w sumie cztery wnioski dotyczące wątpliwości związanych z przepisami ustawy o SKOK-ach z 2009 roku oraz jej nowelizacji z 2013 roku. Złożyli je prezydent Bronisław Komorowski, dwie grupy posłów PiS, a także senatorowie tego klubu.
Prezydent w swoim wniosku chciał m.in., by TK ocenił konstytucyjność zapisanej w ustawie "procedury przejęcia spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej przez bank krajowy, możliwości przejęcia przez bank krajowy wybranych praw lub zobowiązań kasy", a także procedury likwidacji kasy oraz ochrony wierzycieli kasy, w przypadku częściowego jej przejęcia.
Przedstawiciele PiS zaskarżyli bardzo wiele artykułów obu ustaw, przede wszystkim przesądzających o przejęciu nadzoru KNF nad SKOK-ami, a także rozstrzygających, że to komisja wyraża zgodę na utworzenie kasy, a nawet zmianę jej statutu.
Początkowo rozprawa TK była zaplanowana na dwa dni - środę i czwartek. Z powodu dużej liczby pytań sędziów do stron prezes TK Andrzej Rzepliński ogłosił, że rozprawa będzie prowadzona również w piątek.
Zobacz. KNF: w SKOK-ach brakuje ponad miliarda złotych:
Autor: ToL//gry / Źródło: PAP