Badania i statystyki dowodzą, iż odpowiedzialnością za opiekę nad dziećmi i pracę w domu obarczane są przede wszystkim kobiety; ojcowie angażują się w tych obszarach raczej okazjonalnie - podkreśla rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar w swoim raporcie. I dodaje, że trzeba wprowadzić nowe zasady dotyczące płac i urlopów rodzicielskich.
Biuro RPO opublikowało analizę i zalecenia „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych. Równe traktowanie rodziców na rynku pracy”. Rzecznik podkreśla w nim, że konieczna jest intensyfikacja działań zmierzających do urzeczywistnienia zasady równego traktowanie kobiet i mężczyzn w obszarze zatrudnienia i w życiu rodzinnym. Rzecznik zaleca w związku z tym prowadzenie szeroko zakrojonych kampanii społecznych mających na celu przeciwdziałanie stereotypowemu postrzeganiu ról, a także wspieranie poczucia odpowiedzialności za wychowanie i rozwój dziecka u obojga rodziców. RPO podkreśla, że należy zwiększyć wysiłki efektywnego wdrażania zasady równej płacy za tę samą płace lub pracę tej samej wartości i likwidacji zjawiska luki płacowej (ang. gender pay gap, czyli zróżnicowania wynagrodzeń ze względu na płeć). Bodnar ocenia, że każdy z rodziców dziecka powinien być indywidualnie uprawniony do urlopu rodzicielskiego, a status zawodowy drugiego rodzica nie może stać na przeszkodzie w realizacji tego prawa. Obecny stan prawny uzależnia przyznanie ojcu uprawnień z tytułu rodzicielstwa od tego, czy przysługują one matce. Jeśli kobieta nie pracuje lub nie jest ubezpieczona, to uprawnienia związane z rodzicielstwem nie przysługują ojcu, nawet jeśli on sam pracuje.
Konieczne zmiany w urlopach rodzicielskich
Zdaniem RPO konieczne jest takie skonstruowanie urlopu rodzicielskiego, by jego część była zarezerwowana dla każdego z rodziców, bez możliwości zrzeczenia się jej na rzecz drugiego. Istotnym problemem dla pracujących rodziców jest, jak sygnalizuje rzecznik, niewystarczająca dostępność instytucji opieki na dziećmi. Odsetek małych dzieci objętych opieką instytucjonalną należy w Polsce do najniższych w Europie. RPO postuluje m.in. zachęcanie i wspieranie pracodawców w tworzeniu przyzakładowych żłobków i klubów dziecięcych oraz upowszechnianie wiedzy na temat różnych form opieki nad małymi dziećmi, np. „zastępczych babć”. Rzecznik uważa, że nadal w niewystarczającym stopniu dostępne są elastyczne formy zatrudnienia. Postuluje m.in. wzmocnienie pozycji pracownika wnioskującego o zmniejszenie wymiaru czasu pracy lub ustalenia jego indywidualnego rozkładu. Według statystyk ZUS, przywołanych w opracowaniu RPO, w 2014 r. zaledwie 5,2 tys. ojców zdecydowało się skorzystać z urlopu rodzicielskiego. Mężczyźni stanowili w ubiegłym roku jedynie 1,65 proc. ogółu osób korzystających z urlopu rodzicielskiego, w porównaniu do 310,6 tys. kobiet decydujących się na taki urlop (98,35 proc.). Częściej aprobowanym rozwiązaniem okazuje się dwutygodniowy urlop ojcowski. W 2014 r. z urlopu ojcowskiego, według danych ZUS, skorzystało 129,4 tys. uprawnionych ojców. Liczba ta wyraźnie wzrosła w porównaniu z 2013 r. kiedy z możliwości takiej skorzystało tylko 28,5 tys. ojców.
Autor: km / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock