Najwyższa Izba Kontroli zawiadomiła prokuraturę, że Polska Fundacja Narodowa nie poddała się kontroli. PFN uważa, że jest podmiotem, który nie może być kontrolowany przez Izbę. Najwyższa Izba Kontroli poinformowała w piątek na stronie internetowej, że zarząd PFN "pomimo upływu kolejnych wyznaczanych terminów nie zapewnił kontrolerom Izby dostępu do dokumentów umożliwiających przeprowadzenie czynności kontrolnych w założonym zakresie".
"O fakcie tym został poinformowany Piotr Gliński - Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, przewodniczący Komitetu do Spraw Pożytku Publicznego. Poinformowano również Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy jako właściwy organ (Starosta powiatu warszawskiego) w świetle ustawy o Fundacjach" - napisano w komunikacie NIK.
Kontrola NIK
Kontrola Izby rozpoczęła się w listopadzie ubiegłego roku. Jak podkreśliła NIK, "pomimo upływu kolejnych wyznaczanych terminów Zarząd Fundacji nie zapewnił kontrolerom Izby dostępu do dokumentów umożliwiających przeprowadzenie czynności kontrolnych w założonym zakresie".
"Konieczność zaprowadzenia większej transparentności wydatków Polskiej Fundacji Narodowej jest częstym tematem dyskusji publicznej oraz przedmiotem uwag i zastrzeżeń części przedstawicieli klasy politycznej czy urzędników państwowych. Dbając o interes publiczny oraz przejrzystość wydatkowania środków pochodzących z SSP, Najwyższa Izba Kontroli w listopadzie 2020 r. podjęła kontrolę w Polskiej Fundacji Narodowej z siedzibą w Warszawie" - napisano w komunikacie.
Izba wytłumaczyła, że dlatego "postanowiła złożyć zawiadomienie dot. podejrzenia popełnienia przestępstwa polegającego na udaremnieniu (także utrudnianiu) przeprowadzenia kontroli".
"Chodzi o przestępstwo wskazane w art. art. 98 ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli: Kto osobie uprawnionej do kontroli, o której mowa w niniejszej ustawie, lub osobie przybranej jej do pomocy, udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności przez nieprzedstawienie do kontroli dokumentów lub materiałów, nie informuje bądź niezgodnie z prawdą informuje o wykonaniu wniosków pokontrolnych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3" - napisano w komunikacie.
Fundusze Polskiej Fundacji Narodowej
Dodano, że "Polska Fundacja Narodowa powołana została pod koniec 2016 roku (16 listopada 2016 r. podpisany został akt notarialny o ustanowieniu Fundacji, wpis Fundacji do Krajowego Rejestru Sądowego nastąpił 29 grudnia 2016 r.)".
"Siedemnaście tworzących ją dużych spółek działających z udziałem Skarbu Państwa zobowiązało się do dokonania wpłat na Fundusz Założycielski, (do 30 grudnia 2016 roku). Indywidualne wpłaty Fundatorów wynosiły od 1,5 mln zł do 7 mln zł. Dalsze zobowiązania finansowe Fundatorów obejmują dokonywanie przez 10 lat (począwszy od 2017 r.) wpłat na działalność statutową Fundacji. W 2017 r. wpłata miała wynosić tyle samo, ile wpłata na Fundusz Założycielski, a począwszy od 2018 r. - połowę tej kwoty (od 0,75 mln zł do 3,5 mln zł)" - czytamy w komunikacie.
Jak zaznaczył NIK, "zgodnie z zapisami statutu Polska Fundacja Narodowa powinna otrzymać do 2026 r. łącznie ponad 633 mln zł".
Izba wytłumaczyła, że "w ten sposób powstała jednostka organizacyjna, która zasilana środkami ze Spółek Skarbu Państwa podejmuje samodzielne decyzje w przedmiocie wydatkowania środków przekazanych jej przez podmioty z udziałem Skarbu Państwa".
Stanowisko PFN
"Polska Fundacja Narodowa podnosi, iż działalność PFN nie podlega kontroli Najwyższej Izby Kontroli w oparciu o przesłankę z art. 203 ust 3 Konstytucji RP uściśloną w art. 2 ust 3 ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli albowiem nie dysponuje w działalności majątkiem lub środkami państwowymi lub komunalnymi, co potwierdzają opinie prawne przedstawione NIK" - napisała PFN w oświadczeniu przesłanym TVN24 Biznes.
Dodano w nim, że "Najwyższa Izba Kontroli w dotychczasowej korespondencji z Polską Fundacją Narodową, nie wykazała relewantnie swojej kompetencji kontrolnej wobec PFN, pomimo kierowania przez PFN wielu pism i opinii prawnych".
"Przypomnieć należy - co jest kluczowe dla prawidłowej oceny statusu PFN, jako podmiotu prywatnego niedysponującego środkami publicznymi, iż PFN została powołana 16 listopada 2016 r. oświadczeniem o ustanowieniu fundacji, a 29 grudnia 2016 r. uzyskała wpis do KRS - uzyskując odrębną podmiotowość prawną. Co istotne, PFN prowadzi wyłącznie działalność statutową, nie prowadząc przy tym działalności gospodarczej, nie posiadając statusu organizacji pożytku publicznego i nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Majątek PFN pochodzi wyłącznie od Fundatorów (spółek prawa handlowego) i do chwili obecnej nie uzyskiwała dotacji, subwencji, darowizn tym bardziej ze środków publicznych czy komunalnych" - czytamy w oświadczeniu.
Według PFN, "dotychczas NIK nie odniósł się do obszernego stanowiska i wniosków PFN zawartych w piśmie z dnia 22 lutego 2021 r., które mają determinujące znaczenie dla oceny braku legalności prowadzonych przez NIK i kontrolerów działań kontrolnych wobec PFN". Ponadto PFN argumentuje, że "od momentu pojawienia się NIK w Fundacji, Zarząd PFN współpracuje z przedstawicielami Izby, pracując w trybie hybrydowym z uwagi na pandemię", a "Najwyższa Izba Kontroli pobrała szereg dokumentów z PFN".
"Fundacja, także na bieżąco informowała i informuje NIK o sytuacji wewnętrznej związanej z pandemią oraz jej następstwami w bieżącej działalności (w tym z uwagi na problemy covidowe u pracowników i współpracowników PFN). Należy podkreślić, iż PFN działa transparentnie, czego dowodem są co roku publikowane sprawozdania z działalności - uprzednio - dodatkowo sprawdzane przez biegłego rewidenta i akceptowane przez Radę Fundacji" - napisano w oświadczeniu.
"Jest dla nas zaskoczeniem komunikat NIK o powiadomieniu prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, które nie zaistniało. Polska Fundacja Narodowa nie udaremnia (także nie utrudnia) wykonywania czynności służbowych przez NIK, pozostając w stałym kontakcie z pracownikami NIK. Uważamy także, że ogłaszanie opinii publicznej przez NIK, że w związku z prowadzoną kontrolą ujawniono fakty uzasadniające podejrzenie popełnienie przestępstwa przez zarząd fundacji Polska Fundacja Narodowa, za niestosowne, tym bardziej, że czynności NIK są w toku" - pisze PFN.
Polska Fundacja Narodowa została założona pod koniec 2016 r. przez firmy PGE, ENEA, ENERGA, TAURON, KGHM Polska Miedź, PZU, PKN ORLEN, Grupę LOTOS, PGNiG, Grupę Azoty, Totalizator Sportowy, PWPW, GPW, PHN, PGZ, PKO BP i PKP.
Źródło: TVN24 Biznes