Rafał Hirsch o pomysłach prezydenta elekta. Sprawdź, co oznaczałoby wprowadzenie podatku bankowego

Banknoty złoty kasa
6353b12a-f5b9-11e4-bb62-0025b511226eShutterstock

Od wyborów minęło już kilka dni, ale debata na temat pomysłów zgłoszonych przez Andrzeja Dudę w trakcie kampanii chyba dopiero się zaczyna. Jednym z ciekawszych jest ten dotyczący nowego podatku, którymi miałyby zostać obłożone banki, bo można to zrobić na dwa sposoby. Jeden gorszy, drugi lepszy.

O ile jestem przekonany, że wszystkie zgłaszane przez różnych polityków pomysły dotyczące "pomocy frankowiczom” na końcu wylądują w śmietniku, to akurat pomysł z opodatkowaniem banków może udać się zrealizować. W przeciwieństwie do grzebania ludziom w prywatnych umowach kredytowych i nakładania podatków, to akurat dziedzina przynależna politykom, a w dzisiejszej sytuacji politycznej, niewielu z nich zapewne zdecyduje się na obronę banków.

Aktywa i pasywa

Temat zrobił się jeszcze ciekawszy, kiedy swoją kontrpropozycje złożył prezes NBP Marek Belka. Mamy sytuację, w której zwycięzca wyborów chce opodatkować aktywa banków, a prezes NBP mówi, że lepiej opodatkować pasywa banków. Co ważne – tylko niektóre pasywa.

Aktywa w firmie to jej majątek, dzięki któremu może ona zarabiać. W przypadku banku aktywami są przede wszystkim kredyty – główne źródło bankowych zysków, a także inne inwestycje banków, na których mogą one zarabiać, na przykład inwestycje w obligacje rządowe albo innych firm. Pasywa banków, to ich zobowiązania wobec swoich klientów i partnerów biznesowych – czyli przede wszystkim nasze depozyty bankowe, ale także pieniądze, które banki pożyczają od innych banków albo od inwestorów na rynku kapitałowym (na przykład emitując swoje obligacje). Marek Belka zastrzegł, że depozyty ludności miałyby pozostać nieopodatkowane, a obłożyć podatkiem można by pozostałe zobowiązania banków.

Teraz liczby

Według danych KNF w całym sektorze bankowym w Polsce na koniec marca było 1 bilion 569 miliardów 306 milionów PLN aktywów. 1,1 bln PLN z tego stanowią kredyty. Około 100 mld PLN to majątek trwały, nieruchomości, a także gotówka i kasa na kontach w NBP. Pozostałe około 350 mld PLN to obligacje i inne bankowe inwestycje.

Gdyby to opodatkować stawką w wysokości np. 0,4 procent (taki poziom stawki obił mi się o uszy), dawałoby to blisko 6,3 mld PLN dochodów do budżetu. Dla porównania: z VAT budżet ma rocznie ponad 120 mld PLN, z PIT ponad 40 mld. Rewolucji w budżecie więc by z tego nie było, ale z drugiej strony zawsze to jakieś dodatkowe pieniądze.

Czy byłaby rewolucja w bankach? Zysk netto całego sektora bankowego w 2014 r. przekroczył 16 mld PLN. Czyli zabranie z banków w formie podatku 6,3 mld PLN zmniejszyłoby zysk sektora o 40 proc. Myślę, że same banki dałyby sobie radę bez tych pieniędzy, ale mocno protestowałaby zapewne KNF, który chce, aby banki przeznaczały zyski na zwiększanie swojego kapitału i umacnianie dzięki temu swojej pozycji. Banki z kolei chciałyby też wypłacać część zysku akcjonariuszom w formie dywidendy. Obawiam się, że byłby problem z pogodzeniem podatku, dywidend i potrzeby zwiększania kapitałów. W takim sporze przegraliby zapewne akcjonariusze, a banki zrezygnowałyby z dywidend. Co oczywiście z punktu widzenia interesu państwa i budżetu nie jest żadnym minusem takiego rozwiązania.

Zobowiązania banków nie będące depozytami, czyli ta część pasywów, której opodatkowanie dopuszcza Marek Belka, to 334 mld PLN. Aby z ich opodatkowania uzyskać tyle samo, co z opodatkowania wszystkich aktywów, trzeba by wprowadzić stawkę w okolicach 2 procent, czyli blisko 5 razy wyższą niż przy aktywach.

Który pomysł lepszy?

Marek Belka tłumaczy, że opodatkowanie aktywów będzie zniechęcać banki do powiększania tych aktywów. Czyli będzie zniechęcać do udzielania kredytów, czyli do finansowania inwestycji w polskiej gospodarce. Jednym słowem, taki podatek może doprowadzić do spowolnienia całej gospodarki.

Wydaje mi się, że to wizja przesadzona, bo przecież banki nawet po wprowadzeniu opodatkowania aktywów dalej zarabiałyby na kredytach. Tyle że zarabiałyby mniej. Można się obawiać, że zaczęłyby szukać nowych sposobów na powiększanie zysków, czyli podnosiłyby najróżniejsze opłaty dla klientów, ale zahamowania akcji kredytowej bym się nie spodziewał. Co do szukania dodatkowych zysków, to banki przecież tak właściwie szukają ich bez przerwy. Ważne, żeby nie naruszały przy tym praw klientów, o co powinien dbać i stara się dbać nadzór finansowy. Generalnie więc obaw prezesa NBP nie podzielam. Widzę natomiast poważne wady w jego propozycji opodatkowania niektórych pasywów.

Minusem takiego rozwiązania jest to, że łatwo je obejść. W przypadku opodatkowania tylko jednej formy zobowiązań banków, banki natychmiast zaczną preferować formę nieopodatkowaną, czyli depozyty. Będziemy więc mieć sytuację zwiększonej walki o dodatkowe depozyty, może nawet „wojnę depozytową”. To oczywiście oznacza podniesienie ich oprocentowania w bankach, co klientów może tylko ucieszyć. Ale to z kolei będzie oznaczać albo mniejsze zyski w bankach, albo (co bardziej prawdopodobne) podniesienie oprocentowania także kredytów. A to już może wywołać zahamowanie akcji kredytowej, może nawet i większe niż przy podatku od aktywów. Ponadto te opodatkowane formy pasywów, a więc emisje bankowych obligacji, listów zastawnych itp. to też cenny dla gospodarki rynek i szkoda go tłumić podatkiem. Od tej strony podatek od aktywów jest lepszy, bo dotyczy wszystkich aktywów – jest prostszy i nie jest wybiórczy.

Z propozycji Marka Belki i Andrzeja Dudy wolę więc te drugą. Nie wiem tylko, czy jest sens zmieniać system podatkowy dla 6–7 mld PLN, czyli 0,4 procent PKB rocznie. Chyba że oprócz pieniędzy chodzi też o wymiar symboliczno-polityczny takiego podatku i zaspokojenie żądań tych wszystkich, którzy wbrew oczywistym faktom twierdzą, że banki nie płacą w Polsce podatków (chociaż w 2014 zapłaciły prawie 4 mld PLN podatku CIT). Z jednej strony byłoby to wysoce niemoralne, bo władza nie powinna ulegać naciskowi ignorancji, ale z drugiej może poprawiłoby to wizerunek banków w oczach tych najbardziej im niechętnych. Wizerunek mocno nadszarpnięty w ostatnich miesiącach wysoce nieporadnym zachowaniem środowiska bankowego wobec kwestii kredytów walutowych. Jak wspomniałem na początku, państwo nie powinno grzebać w prywatnych umowach kredytowych, ale kto wie, może zamiast „siłowego” przewalutowania kredytów CHF banki za jakiś czas niejako „za karę” doczekają się od polityków nowego podatku. Podejrzewam, że nikt wtedy nie będzie ich z tego powodu zbyt mocno żałować.

Autor: Rafał Hirsch

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

W 2026 roku stawka podatku dochodowego od banków wzrośnie z 19 do 30 procent. Rok później spadnie do 26 procent, a w 2028 roku osiągnie docelowy poziom w wysokości 23 procent - wynika z projektu opublikowanego w środę na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Zwiększone wpływy budżetowe mają posłużyć do finansowania między innymi wydatków na obronność.

Stawka podatku ostro w górę. Oto plan ministerstwa

Stawka podatku ostro w górę. Oto plan ministerstwa

Źródło:
PAP

Kanadyjskie władze stwierdziły, że TikTok nie chroni w wystarczający sposób danych najmłodszych użytkowników. Z dochodzenia wynika, że aplikacja gromadzi ogromne ilości informacji o dzieciach i wykorzystuje je do targetowania treści i reklam - podał BBC.

Śledztwo w sprawie TikToka. Władze o "szkodliwym wpływie"

Śledztwo w sprawie TikToka. Władze o "szkodliwym wpływie"

Źródło:
BBC

W internecie pojawiły się fałszywe reklamy z wizerunkiem Jolanty Kwaśniewskiej. - Zadzwoniła do mnie przerażona moja Oleńka, że otrzymała telefon od starszej kobiety, która straciła duże pieniądze, myśląc, że ta reklama jest prawdziwa - opowiada była pierwsza dama w rozmowie z biznesową redakcją tvn24.pl. - Była zrozpaczona, ale też bardzo rozgniewana w rozmowie z moją córką, gdyż wciąż wierzyła, że ja faktycznie zachęcałam do skorzystania z tego programu - dodaje.

"Zadzwoniła do mnie przerażona Oleńka". Jolanta Kwaśniewska o "okropnym oszustwie" 

"Zadzwoniła do mnie przerażona Oleńka". Jolanta Kwaśniewska o "okropnym oszustwie" 

Źródło:
tvn24.pl

Urząd Ochrony Danych Osobowych we współpracy z platformami społecznościowymi podejmuje działania przeciwko zjawisku tak zwanego celeb baitu, czyli podszywania się pod znane osoby w celach niezgodnych z prawem - przekazał w środę UODO. Wcześniej w tvn24.pl opisaliśmy przypadek oszustwa z wykorzystaniem wizerunku Jolanty Kwaśniewskiej.

Plaga oszustw z wykorzystaniem wizerunku znanych osób. Urząd zabiera głos

Plaga oszustw z wykorzystaniem wizerunku znanych osób. Urząd zabiera głos

Źródło:
tvn24.pl

Brytyjski rząd odzyskał blisko 500 milionów funtów dzięki nowemu narzędziu sztucznej inteligencji (AI) - podał portal BBC. Dodał, że większa część tej kwoty pochodzi z wyłudzeń związanych z pandemią COVID-19.

Użyli AI. Odzyskali pół miliarda

Użyli AI. Odzyskali pół miliarda

Źródło:
BBC

Ministerstwo finansów Rosji zaproponowało w środę podwyższenie od przyszłego roku podatku VAT do 22 procent, aby móc opłacić wydatki na kolejny rok wojny przeciw Ukrainie - podała agencja Reuters.

Rosja potrzebuje pieniędzy. Padła propozycja

Rosja potrzebuje pieniędzy. Padła propozycja

Źródło:
PAP

Prezydent Donald Trump właśnie miał najbardziej zyskowny rok w swoim życiu. Jednak członkowie jego rodziny, w tym synowie Eric, Don Junior i Barron, pod względem procentowym poradzili sobie jeszcze lepiej - wskazał portal Forbes. Oto majątek Trumpa i jego najbliższych.

Tak wzbogacił się Donald Trump i jego rodzina. Prawie dwukrotny wzrost

Tak wzbogacił się Donald Trump i jego rodzina. Prawie dwukrotny wzrost

Źródło:
Forbes, tvn24.pl

Chiny, druga co do wielkości gospodarka świata, zrezygnują z ubiegania się o przywileje przysługujące krajom rozwijającym się w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO). Formalnie jednak zachowają ten status - poinformowała w środę Li Yihong, chargé d’affaires w stałym przedstawicielstwie Chin przy WTO. Decyzja Pekinu jest zwieńczeniem wieloletnich nacisków ze strony USA.

Chiny rezygnują z przywilejów. Efekt nacisków USA

Chiny rezygnują z przywilejów. Efekt nacisków USA

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Komisja Europejska zapowiedziała analizę zasad dotyczących plików cookies w ramach prac nad pakietem upraszczającym przepisy cyfrowe - przekazał rzecznik KE Thomas Regnier. Sprawa dotyczy dyrektywy ePrivacy, która zobowiązuje serwisy internetowe do uzyskiwania zgody użytkowników na stosowanie tak zwanych ciasteczek.

Bruksela skontroluje ciasteczka

Bruksela skontroluje ciasteczka

Źródło:
PAP

Oszuści podszywają się pod VeloBank - przed nową kampanią phishingową ostrzega zespół cyberbezpieczeństwa Komisji Nadzoru Finansowego (CSIRT KNF).

Nowa kampania. "Oszuści zachęcają"

Nowa kampania. "Oszuści zachęcają"

Źródło:
tvn24.pl

Kawa tanieje - cena arabiki osiągnęła najniższy poziom od miesiąca. Deszcze w Brazylii łagodzą suszę i powodują spadek cen kawy - podał portal indeksu Nasdaq.

Deszcze w Brazylii uderzyły w ceny kawy

Deszcze w Brazylii uderzyły w ceny kawy

Źródło:
tvn24.pl

Pierwszy raz w historii zagraniczny przewoźnik kolejowy zaczął wozić podróżnych wyłącznie między polskimi miastami. Na razie między Warszawą a Krakowem, ale od nowego rozkładu jazdy już do kolejnych aglomeracji. Czesi gwarantują niższe ceny niż narodowy przewoźnik i kawę w cenie biletu. Co na to PKP Intercity? Co zmieni konkurencja na torach? Materiał magazynu "Polska i Świat".

Nowy przewoźnik wjechał na polskie tory. "Będą chcieli się rozpychać"

Nowy przewoźnik wjechał na polskie tory. "Będą chcieli się rozpychać"

Źródło:
TVN24

Seria cyberataków na największe lotniska Europy, a następnie uderzenia dronów w Kopenhadze i Oslo, pokazały, jak kruche są zabezpieczenia infrastruktury lotniczej regionu. Rosną też obawy, że skoordynowane działania mogą sparaliżować ruch lotniczy na większą skalę - pisze w środę Reuters.

Ataki na lotniska ujawniły "jak kruche są zabezpieczenia"

Ataki na lotniska ujawniły "jak kruche są zabezpieczenia"

Źródło:
Reuters

Chińska państwowa firma lotnicza Comac zmniejszyła o dwie trzecie plany dostaw flagowego samolotu pasażerskiego C919 na bieżący rok - podała w środę agencja Bloomberga, powołując się na źródła. Drastyczne cięcia są skutkiem problemów w łańcuchu dostaw, które ograniczają zdolność firmy do utrzymania tempa produkcji.

Chińczycy mają problem z samolotami. Drastyczne cięcia

Chińczycy mają problem z samolotami. Drastyczne cięcia

Źródło:
PAP

Zmiana czasu z letniego na zimowy wypada w ostatnią niedzielę października. W 2025 roku wskazówki przestawimy w nocy z soboty 25 października na niedzielę 26 października. Oznacza to, że w ten weekend pośpimy o godzinę dłużej.

Zbliża się zmiana czasu. Kiedy przestawiamy zegarki?

Zbliża się zmiana czasu. Kiedy przestawiamy zegarki?

Źródło:
tvn24.pl

Fed ma przed sobą trudne zadanie, próbując zrównoważyć ryzyka zarówno dla perspektyw inflacji, jak i rynku pracy – ocenił we wtorek prezes Fedu Jerome Powell podczas przemówienia w Izbie Handlowej Greater Providence w stanie Rhode Island. Szef amerykańskiej Rezerwy Federalnej mówił też o kryzysach i wystawianiu na próbę zaufania do instytucji gospodarczych na całym świecie.

Powell o amerykańskiej gospodarce: kryzysy historyczne pozostawiły po sobie blizny

Powell o amerykańskiej gospodarce: kryzysy historyczne pozostawiły po sobie blizny

Źródło:
Reuters

W przyszłym miesiącu Serbia zawrze trzyletnią umowę z Gazpromem na import gazu z Rosji. Kontrakt zagwarantuje dostawy 2,5 mld metrów sześciennych surowca rocznie – poinformował publiczny nadawca RTS, powołując się na prezesa państwowej spółki gazowej, Duszana Bajatovicia.

Chcą dołączyć do Unii Europejskiej. Podpisują z Rosją umowę na gaz

Chcą dołączyć do Unii Europejskiej. Podpisują z Rosją umowę na gaz

Źródło:
PAP

Wtorkowa sesja na Wall Street zakończyła się spadkami głównych indeksów. Inwestorzy realizowali zyski na akcjach Nvidii po ich mocnym wzroście dzień wcześniej, a prezes Fed Jerome Powell sugeruje, że akcje na amerykańskich giełdach mogą być przewartościowane.

Spadki na Wall Street. Szef Fed powtórzył obawy

Spadki na Wall Street. Szef Fed powtórzył obawy

Źródło:
Reuters, PAP

Przed Polską systemy kaucyjne wprowadziły między innymi Niemcy, Szwecja czy Holandia. Z kolei we Francji model ten działa częściowo - jedynie w niektórych regionach państwa.

Butelkowa turystyka, bilety na przejazd, loteria z nagrodami. Tak działają systemy kaucyjne

Butelkowa turystyka, bilety na przejazd, loteria z nagrodami. Tak działają systemy kaucyjne

Źródło:
PAP

We wtorkowym losowaniu Eurojackpot odnotowano główną wygraną w wysokości 120 milionów euro. Padła ona w Niemczech. W Polsce najwyższe były wygrane piątego stopnia. W najbliższym losowaniu do wygrania będzie 45 milionów złotych. Oto liczby, które wylosowano 23 września.

Wielka kumulacja w Eurojackpot rozbita

Wielka kumulacja w Eurojackpot rozbita

Źródło:
tvn24.pl

Niemiecki koncern Bosch ogłosił wstrzymanie budowy fabryki pomp ciepła w Dobromierzu na Dolnym Śląsku. Wartość planowanej inwestycji wynosiła 1,2 miliarda złotych. Decyzja wynika z rosnącej niepewności politycznej i gospodarczej w Europie, która negatywnie wpływa na rynek pomp ciepła w regionie.

Niemiecki gigant wstrzymuje inwestycję w Polsce. Wskazuje powody

Niemiecki gigant wstrzymuje inwestycję w Polsce. Wskazuje powody

Źródło:
PAP

We wtorkowym losowaniu Lotto nie padła szóstka. Oznacza to, że kumulacja rośnie do ośmiu milionów złotych. Oto wyniki Lotto i Lotto Plus z 23 września 2025 roku.

Kumulacja w Lotto rośnie

Kumulacja w Lotto rośnie

Źródło:
tvn24.pl

Według deweloperów można mieszkać nawet pod ścianami. Bo trudno inaczej wytłumaczyć to, że powierzchnię pod nimi doliczają klientom do ceny - napisała we wtorek w serwisie X Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, szefowa resortu funduszy. Poinformowała jednocześnie, że Polska 2050 złożyła we wtorek projekt ustawy mający zakazać takiej praktyki.

"Dość naciągania ludzi na pseudometry". Jest projekt

"Dość naciągania ludzi na pseudometry". Jest projekt

Źródło:
tvn24.pl

Prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump spotkał z przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulą von der Leyen na marginesie 80. sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Von der Leyen podkreśliła, że Trump słusznie domaga się wstrzymania importu rosyjskiej ropy do Europy, zapowiadając jednocześnie działania zmierzające do realizacji tego celu do końca roku.

Szefowa Komisji Europejskiej: Trump ma absolutną rację

Szefowa Komisji Europejskiej: Trump ma absolutną rację

Źródło:
PAP

Założyciel Oracle - Larry Ellison - może wkrótce przejąć kontrolę nad TikTokiem w USA. To jeden z najbogatszych ludzi na świecie i pionier rozwoju sztucznej inteligencji. Jego majątek w ostatnim czasie znacznie się powiększył dzięki rosnącemu zapotrzebowaniu na przechowywanie danych.

"Strażnik ogromnej części światowych danych" może przejąć TikToka w USA

"Strażnik ogromnej części światowych danych" może przejąć TikToka w USA

Źródło:
PAP

Tylko 25 procent metanu z polskich kopalń jest wykorzystywana gospodarczo, natomiast reszta tego gazu trafia do atmosfery - przekazała Najwyższa Izba Kontroli. Jak dodała, przy utrzymaniu aktualnego trendu, polskie spółki węglowe mogą zapłacić wielomiliardowe kary już w 2027 roku.

NIK: polskie kopalnie zagrożone miliardowymi karami

NIK: polskie kopalnie zagrożone miliardowymi karami

Źródło:
PAP

Ministerstwo Cyfryzacji poinformowało, że osoby składające wniosek o dowód osobisty w aplikacji mObywatel mogą zrobić zdjęcie telefonem. Narzędzie pozwala je właściwie skadrować i sprawdzić, czy spełnia wymogi urzędowe.

Nowa funkcja w rządowej aplikacji. "Praktyczne wsparcie"

Nowa funkcja w rządowej aplikacji. "Praktyczne wsparcie"

Źródło:
PAP

Korzystanie z jakichkolwiek powerbanków na pokładzie samolotów Emirates będzie zabronione od 1 października 2025 roku. Pasażerowie podróżujący tymi liniami nadal będą mogli mieć na pokładzie jeden powerbank, ale trzeba spełnić kilka warunków.

Popularne linie lotnicze wprowadzają zakaz

Popularne linie lotnicze wprowadzają zakaz

Źródło:
tvn24.pl