Eksperci: Turkish Stream będzie miał konsekwencje dla Europy

Co projekt Turkish Stream oznacza dla Europy?Shutterstock

Zapowiedź budowy gazociągu Turkish Stream, którym rosyjski gaz miałby trafiać do Turcji a być może i Europy, to duży geopolityczny projekt. Jego powstanie będzie miało konsekwencje dla europejskiej solidarności energetycznej - uważają eksperci.

Podczas wizyty w Moskwie we wtorek turecka delegacja w wicepremierem Mehmetem Simsekiem informowała, że Ankara jest gotowa do rozpoczęcia budowy pierwszej nitki gazociągu Turecki Potok (Turkish Stream). Rosyjski minister energetyki Aleksandr Nowak zachwalał, że realizacja projektu Turecki Potok "sprawi, że dostawy gazu do tego kraju (Turcji - PAP) będą pewniejsze i korzystniejsze". Decyzję, ile nitek może mieć gazociąg i jaką zniżkę na gaz może otrzymać Turcja, mogą podjąć prezydenci obu krajów, którzy spotkają się 9 sierpnia w Petersburgu.

Rozmowy po kryzysie

Do rozmów na temat Turkish Stream strony powróciły po rocznej przerwie. Moskiewskie spotkanie to jeden z przejawów zacieśniania stosunków turecko-rosyjskich, które znalazły się w poważnym kryzysie po zestrzeleniu - w listopadzie ub. roku - przez lotnictwo Turcji rosyjskiego bombowca nad granicą turecko-syryjską. Rosja wprowadziła wówczas sankcje handlowo-gospodarcze wobec Turcji, w tym wstrzymała loty czarterowe do tego kraju i zorganizowany ruch turystyczny. Relacje zaczęły się poprawiać na początku lipca, kiedy prezydent Turcji Recip Erdogan wysłał do Władimira Putina list zawierający - jak twierdzi Kreml - przeprosiny za listopadowy incydent. Choć nie wiadomo, jaki kształt miałby przyjąć projekt gazowego połączenia, eksperci nie mają wątpliwości - Rosja będzie o nie zabiegać, bo wraz z forsowanym przez nią projektem Nord Stream 2 po dnie Bałtyku, pozwoli to jej wzmocnić pozycję na rynku europejskim. Osłabi to także pozycję Ukrainy jako kraju tranzytowego. W 2015 przez terytorium Ukrainy (w tym do Turcji) przesłano ok 67 mld m. sześc. gazu. Zmniejszenie wolumenu może oznaczać powolną śmierć tamtejszej infrastruktury przesyłowej, która - jak wyliczają eksperci - zachowuje rentowność przy wolumenie między 35 a 40 mln m. sześc. gazu rocznie. Jak przypomina w rozmowie z PAP ekspert ds. rosyjskiej energetyki z Ośrodka Studiów Wschodnich Szymon Kardaś, Turkish Stream to kolejny wariant budowy rosyjskiego gazociągu na południe Europy. "Warto przypomnieć, że Rosjanie w połowie lat dwutysięcznych zaproponowali budowę South Stream, który jako projekt został anulowany w grudniu 2014 r. przede wszystkim ze względu na piętrzące się problemy prawne po stronie unijnej i zarzuty KE dotyczące bazy prawnej, w oparciu o którą miał być realizowany" Był to czas apogeum napięcia UE - Rosja ze względu na rosyjską agresję na Ukrainie. - Rosjanie demostracyjnie anulowali ten projekt a jednocześnie ogłosili podczas wizyty Putina w Turcji przejście do nowego wariantu budowy połączenia południowego, czyli Turkish Stream - powiedział.

Problemy

Jednak stronom trudno było uzgodnić szczegóły inwestycji. Kardaś przypomina, że Rosjanie chcieli wybudować 4 nitki gazociagu o łącznej przepustowości 63 mld m. sześc, z których jedna miałaby być przeznaczona bezpośrednio na rynek turecki. Miało tam trafiać ok. 14 mld. m sześc. gazu, czyli tyle ile obecnie trafia do Turcji przez Ukrainę. Pozostałe miałyby prowadzić do hubu na granicy turecko - greckiej. Stamtąd mieli go odbierać Europejczycy, którzy wcześniej mieli wybudować. Ale tu się pojawiły problemy, bo Turcy, którzy mieli stać się państwem tranzytowym, zaczęli stawiać warunki. Jak mówi Kardaś, reaktywowany po roku projekt budowy połączenia na południu miałby dla Rosji niezwykle istotne znaczenie. - Po pierwsze, gdyby został zrealizowany, niezależnie od tego w jakim wariancie - oznaczałby możliwość przekierowania jak największej ilości gazu, który eksportowany jest do odbiorców europejskich czy do Turcji przez terytorium Ukrainy. To zmniejszyłoby znaczenie tranzytowe Ukrainy - podkreślił.

Charakter polityczny

Drugi cel - niezwykle ważny z rosyjskiego punktu wiedzenia ma charakter polityczny - podkreśla. Podtrzymując wolę zrealizowania jakiegokolwiek projektu gazowego na południu Europy, Rosja faktycznie zaprasza do rozmów i negocjacji unijne kraje południa Europy, by swoje projekty energetyczne orientowały na to źródło. Dodając do tego Nord Stream 2, Rosja tworzy dwie osie polityczno – gazowe; jedną na Północy z partnerami konsorcjum Nord Stream 2; drugą z państwami Południa Europy, wokół reaktywowanego Turkish Stream lub South Stream". To zaś - jego zdaniem - z jednej strony będzie utrudniać możliwość budowania realnej, wspólnej unijnej polityki energetycznej, z drugiej zwiększy szanse Rosji na umocnienie pozycji na rynku europejskim i automatycznie rodzi zagrożenia dla wszelkich innych projektów dywersyfikacyjnych, w tym np. polskiego planu zbudowania - w oparciu o termial LNG i planowane połączenie ze złożami morza północnego - hubu gazowego w Polsce. - Spodziewam się, że projekt ten zostanie reaktywowany na poziomie politycznym podczas planowanej na 9 sierpnia wizyty prezydenta Erdogana w Petersburgu. Nie oznacza to jednak, że będzie on zrealizowany szybko. Nie wiadomo bowiem, ile nitek Turkish Stream miałoby powstać. Rosjanie chcieliby mieć co najmniej dwie nitki – jedną z przeznaczeniem na rynek turecki, jedną z przeznaczeniem na rynek krajów Południa Europy (o łącznej przepustowość ok. 32-33 mld m sześć). Turcy twierdzą zaś, że jedna im wystarczy - uważa. Wybudowanie dwóch nitek pozwoliłoby przekierować ze szlaku ukraińskiego ok. 30 mld m sześc. gazu – ok. połowy z tego na rynek turecki (obecnie bowiem szlakiem ukraińskim trafia do Turcji ok. 14 mld m3 gazu), a drugą połową do krajów Południowej Europy"

Zwrot akcji

Ekspert Instytutu Sobieskiego Paweł Nierada zauważa, że z punktu widzenia interesów Rosji powrót do tego pomysłu nie jest niczym dziwnym. - To konsekwentnie realizowana koncepcja przejmowania kontroli nad kolejnymi etapami budowania łańcucha wartości – mają źródła, wszędzie gdzie mogą, starają się budować lub przejmować infrastrukturę przesyłową, by w jakimś horyzoncie zapewnić sobie ostateczną kontrolę nad rynkiem klienta - powiedział. Jego zdaniem zdecydowanie bardziej zaskakujący jest nagły zwrot nastawienia Turcji do relacji z Rosją. - Całkiem niedawno wydawało się, że te relacje dosyć napięte. Od pewnego czasu jednak się ocieplały, a od chwili puczu (nieudanej próby przejęcia władzy przez armię w nocy z 15 na 16 lipca br. - PAP) nabrały wyraźnego przyspieszenia - twierdzi. Zdaniem Nierady owo "ocieplenie", może być po części reakcją na pojawienie się Iranu na międzynarodowych rynkach surowcowych i próbą zablokowania "krzywej wznoszącej" pozycji Iranu na Bliskim Wschodzie.

Autonomiczny gracz

- Jeszcze niedawno dyskutowano projekty, że to właśnie Iran przez terytorium Turcji ma być połączony gazociągami z Europą. Z drugiej strony sądzę, że może to być wybijanie się na równorzędność Turcji wobec USA. Próba pokazania, że jest autonomicznym graczem, który kieruje się własnym interesem, z którym Stany Zjednoczone poważnie muszą się liczyć, bo w przeciwnym razie mogą mieć naprawdę dużo do stracenia.". Nierada sądzi, że dla UE i Ukrainy powstanie nowego połączenia może oznaczać podobne problemy jak w przypadku Nord Stream. - To tworzenie infrastruktury, która będzie wzmacniać monopolistyczną pozycję Rosji jako dominującego dostawcy surowców energetycznych do Europy - podkreśla. - Te wydarzenia dobitnie pokazują, jak istotne staje się np. wybudowanie Korytarza Północnego, by swobodnie kształtować dostawy zarówno do całej wschodniej części UE jak i do naszych sąsiadów, np. Ukrainy, zanim możliwość prawdziwej dywersyfikacji - i co za tym idzie zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego w Europie - zostanie zablokowana, bądź przynajmniej poważnie utrudniona przez projekty rosyjskie - dodaje.

Ogromny projekt

Korytarz Północny to forsowana przez polski rząd koncepcja dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego do Polski. Jak wielokrotnie podkreślał jeden z jej autorów, sekretarz stanu w Kancelarii Premiera i pełnomocnik rządu do spraw strategicznej infrastruktury energetycznej Piotr Naimski, chodzi o realną dywersyfikację, a więc taką, w której surowiec fizycznie nie pochodzi z Rosji, co ma miejsce w przypadku dostaw realizowanych gazociągiem Nord Stream 1 przez obszar Niemiec do Polski. Korytarz Północny mają tworzyć terminal LNG w Świnoujściu o mocy regazyfikacyjnej 5 mld m.sześc. rocznie, planowany gazociąg Baltic Pipe, który ma połączyć gazowe systemy Polski i Danii. Wtedy gazociąg Skanled umożliwi sprowadzanie do Polski surowca z Norwegii m. in należące do polskiego PGNiG złoża gazu na Morzu Północnym.

Gazoport w Świnoujściu działa. Co to oznacza dla Polski? Zobacz materiał "Faktów TVN".

Autor: msz/ / Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Od 1 lipca cena gazu w taryfie PGNiG Obrót Detaliczny spadnie o 14,8 procent, z 239,65 złotych za megawatogodzinę do 204,26 za megawatogodzinę - poinformował w czwartek prezes Urzędu Regulacji Energetyki. Według szacunków URE rachunki w zależności od zużycia gazu spadną o 8-11 proc.

Cena gazu w dół o prawie 15 procent

Cena gazu w dół o prawie 15 procent

Źródło:
PAP

W pierwszym kwartale 2025 roku Polacy zgłosili mniej szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych OC i AC niż w tym samym okresie 2024 roku. Spadek jest niewielki - o 0,6 procent. Wartość wypłaconych odszkodowań wzrosła o 3,6 procent. Do szkód z OC najczęściej dochodziło w piątki, a do szkód z AC - w poniedziałki.

"Warto w tym dniu zachować szczególną czujność"

"Warto w tym dniu zachować szczególną czujność"

Źródło:
tvn24.pl

Większość ludzi zaczyna oszczędzać na emeryturę wraz z rozpoczęciem swojej kariery zawodowej. Czasem podejmujemy dodatkowe kroki w tym zakresie nieco później, gdy nasza sytuacja finansowa się ustabilizuje. Tymczasem nowy rząd Niemiec zaproponował program, w którym oszczędzać na emeryturę zaczną już sześciolatki.

Sześciolatki mogą wkrótce zacząć oszczędzać na emeryturę

Sześciolatki mogą wkrótce zacząć oszczędzać na emeryturę

Źródło:
CNBC

- Pierwsze przetargi dwudziestu działek odbyły się w ubiegłym tygodniu. Nabywca będzie mieć ziemię za połowę ceny - mówi w rozmowie z tvn24.pl Kamil Sznel, rzecznik Urzędu Miejskiego w Suwałkach. Chodzi o program "Działki budowlane dla młodych". Prezydent miasta Czesław Renkiewicz dodaje, że "za moment" ogłoszony zostanie "przetarg na sprzedaż kolejnych".

Nie chcą by młodzi się wyprowadzali. Sprzedają im działki z ogromnym upustem

Nie chcą by młodzi się wyprowadzali. Sprzedają im działki z ogromnym upustem

Źródło:
tvn24.pl

Według doktora Tomasza Barcińskiego z Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk przyszłość eksploracji przestrzeni kosmicznej w dużej mierze będzie należeć do robotów. Maszyny te będą realizować szeroki zakres zadań - od prostych czynności porządkowych po prowadzenie zaawansowanych eksperymentów naukowych.

Mają zastąpić ludzi i szukać "złóż pod regolitem"

Mają zastąpić ludzi i szukać "złóż pod regolitem"

Źródło:
PAP

Utrwalają się tendencje wzrostowe w polskiej gospodarce - wynika z raportu Biura Inwestycji i Cykli Ekonomicznych. BIEC wskazuje, że pomimo poprawiającej się sytuacji są też słabe strony. - Najdotkliwsza zapaść panuje w przemyśle odzieżowym i tekstylnym - podkreśla autorka raportu Maria Drozdowicz.

Branża w kryzysie. "Najdotkliwsza zapaść"

Branża w kryzysie. "Najdotkliwsza zapaść"

Źródło:
PAP

Centralny Port Komunikacyjny (CPK) rozpoczął postępowanie, którego celem jest wyłonienie generalnego wykonawcy terminala pasażerskiego nowego lotniska. Wartość inwestycji szacowana jest na ponad pięć miliardów złotych.

Największy taki przetarg w tym roku

Największy taki przetarg w tym roku

Źródło:
PAP

Inwestorzy pozytywnie reagują na decyzję amerykańskiego sądu, który uznał cła nałożone przez prezydenta Donalda Trumpa za nielegalne. Analitycy oceniają, że jest to "ogromna ulga dla rynków akcji i poważny cios dla administracji Trumpa". Dodają jednak, że niepewność pozostaje.

"Poważny cios dla administracji Trumpa"

"Poważny cios dla administracji Trumpa"

Źródło:
PAP

Administracja Trumpa nakazała niektórym amerykańskim firmom wstrzymanie sprzedaży do Chin oprogramowania wykorzystywanego do projektowania półprzewodników - poinformował w środę "Financial Times".

Sprzedaż do Chin wstrzymana. "Złośliwe blokowanie"

Sprzedaż do Chin wstrzymana. "Złośliwe blokowanie"

Źródło:
CNN

Notowania ropy naftowej gwałtownie rosną po decyzji amerykańskiego sądu federalnego w sprawie ceł nałożonych przez prezydenta USA Donalda Trumpa.

Cła Donalda Trumpa. Mocna reakcja rynku na decyzję sądu

Cła Donalda Trumpa. Mocna reakcja rynku na decyzję sądu

Źródło:
PAP

Amerykański Sąd do spraw Handlu Międzynarodowego zablokował większość ceł nałożonych przez Donalda Trumpa. W orzeczeniu stwierdzono, że prezydent USA przekroczył swoje uprawnienia - podał Reuters.

Sąd zablokował cła Donalda Trumpa

Sąd zablokował cła Donalda Trumpa

Źródło:
Reuters, PAP, AP

Kuchnia to jeden z ważniejszych czynników wpływających na wybór wakacyjnych kierunków. Dla wielu podróżników lokalne smaki stały się równie kuszące jak sztuka, architektura czy przyroda. Gdzie warto się wybrać, jeśli chcemy uniknąć najbardziej zatłoczonych miejsc?

Kierunki dla smakoszy. Tu nie będzie tłumów

Kierunki dla smakoszy. Tu nie będzie tłumów

Źródło:
PAP

Arabia Saudyjska podwoiła kary finansowe za pielgrzymkę do Mekki (hadżdżu) bez zezwolenia. Grzywna dla pielgrzymów przekracza pięć tysięcy dolarów, a organizatorom nielegalnych wyjazdów grozi kara 27 tysięcy dolarów - podał Bloomberg.

Wyższe kary za nielegalne pielgrzymki. Nawet 27 tysięcy za brak zezwolenia

Wyższe kary za nielegalne pielgrzymki. Nawet 27 tysięcy za brak zezwolenia

Źródło:
PAP

Senat uchwalił w środę nowelizację Kodeksu pracy w sprawie jawności płac, ale z poprawką. Pracodawca będzie zobowiązany do udzielenia kandydatowi na stanowisko z odpowiednim wyprzedzeniem informacji o proponowanym wynagrodzeniu, aby umożliwić mu świadome i przejrzyste negocjacje.

Nowy obowiązek dla pracodawców. Poprawka Senatu

Nowy obowiązek dla pracodawców. Poprawka Senatu

Źródło:
PAP

Sektor bankowy w Polsce w 2024 roku osiągnął rekordowe zyski netto - czytamy w interpelacji poselskiej skierowanej do resortu finansów. Posłowie pytają w niej o analizy i konsultacje w sprawie wprowadzenia podatku od nadmiarowych zysków banków. Odpowiedzi w tej sprawie udzielił sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Jurand Drop.

Podatek od "manny z nieba". Ministerstwo zabiera głos

Podatek od "manny z nieba". Ministerstwo zabiera głos

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Hakerzy zaatakowali Czechy. Zdaniem szefowej unijnej dyplomacji Kaji Kallas za cyberatakiem stoi podmiot wspierany przez Chiny. Czeski resort spraw zagranicznych wezwał do siebie chińskiego ambasadora.

Atak hakerów. Wezwali ambasadora

Atak hakerów. Wezwali ambasadora

Źródło:
PAP

Od 1 lipca do bazyliki Świętego Marka w Wenecji będzie można wejść tylko po wcześniejszym dokonaniu rezerwacji online, a cena biletu wstępu wzrośnie z 6 do 10 euro. To kolejny krok podjęty w tym mieście, by stawić czoła nasilającemu się zjawisku tak zwanej nadmiernej turystyki.

Walczą z nadmierną turystyką. Ceny biletów w górę

Walczą z nadmierną turystyką. Ceny biletów w górę

Źródło:
PAP

PKP Polskie Linie Kolejowe szukają około 130 nowych pracowników. Zatrudnienie mogą znaleźć zarówno osoby z wykształceniem wyższym, jak i te ze średnim czy zawodowym. Proponowane pensje sięgają nawet 28,5 tysiąca złotych brutto miesięcznie.

Nawet 28,5 tysiąca złotych miesięcznie. Polski gigant szuka pracowników

Nawet 28,5 tysiąca złotych miesięcznie. Polski gigant szuka pracowników

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Z najnowszego sondażu przeprowadzonego wśród Włochów w wieku 19-28 lat wynika, że zawody takie jak lekarz, nauczyciel czy specjalista do spraw cyberbezpieczeństwa cieszą się obecnie większym prestiżem niż praca influencera. Wyniki badania wskazują na zmianę priorytetów zawodowych młodego pokolenia, które coraz częściej stawia na stabilność, użyteczność społeczną i rozwój w sektorach o rosnącym znaczeniu.

Influencer już nie tak popularny. Ranking zawodów marzeń

Influencer już nie tak popularny. Ranking zawodów marzeń

Źródło:
PAP

Majorka, Zakintos i Paryż - to najbardziej oblegane przez turystów miejsca na Starym Kontynencie, w zależności od tego, jakie kryterium przyjmiemy.

Oto najbardziej oblegane przez turystów miejsca w Europie

Oto najbardziej oblegane przez turystów miejsca w Europie

Źródło:
PAP

Elon Musk skrytykował ustawę podatkową forsowaną przez Donalda Trumpa - pisze "Financial Times". Zdaniem miliardera nowe przepisy negatywnie wpłyną na efekty prac Departamentu Wydajności Państwa (DOGE), którym do niedawna kierował.

Elon Musk krytykuje Donalda Trumpa

Elon Musk krytykuje Donalda Trumpa

Źródło:
"Financial Times"

Od 20 maja, ponad 211 tysięcy wyborców dopisało się do spisów prowadzonych przez konsula, co daje w tej chwili liczbę 695 886 potencjalnych wyborców - przekazała w środę Justyna Chrzanowska z Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Jak dodała, ze względu na duże zainteresowanie w ostatnim czasie pojawiły się zakłócenia w działaniu systemu e-Wybory.

Ogromne zainteresowanie wyborami za granicą. Jeszcze jest czas na rejestrację

Ogromne zainteresowanie wyborami za granicą. Jeszcze jest czas na rejestrację

Źródło:
tvn24.pl

Chrysler Building - ikona nowojorskiego skylineu i jedno z najbardziej rozpoznawalnych dzieł architektury art déco - ponownie trafił na rynek nieruchomości. Choć aktualna cena nie została ujawniona, warto przypomnieć, że w 2019 roku wieżowiec został sprzedany za 150 milionów dolarów.

To symbol miasta. Słynny budynek trafi na sprzedaż

To symbol miasta. Słynny budynek trafi na sprzedaż

Źródło:
PAP