Rząd stawia na energetykę węglową. Plan Morawieckiego tego nie przesądza

Jak podkreślił, strategia Ministerstwa Energii "na pewno będzie przedmiotem ogromnych targów politycznych, będzie dotyczyła wielkich grup interesów, będzie miała decydujący wpływ na nasze społeczeństwo i może mieć reperkusje dla wyborców partii rządzącej, ponieważ priorytet dla węgla będzie oznaczał wzrost cen energii elektrycznej". - Tymczasem stopień ubóstwa energetycznego w Polsce już teraz jest wysoki w porównaniu z innymi krajami UE - zaznaczył Wojciech Jakóbik, ekspert ds. energetyki z Instytutu Jagiellońskiego.

- Z deklaracji rządu, a przede wszystkim Ministerstwa Energii można wywnioskować, że priorytet będzie miała energetyka węglowa, ponieważ rząd - mało tego, że zamierza wspierać istniejące i zaplanowane inwestycje w energetykę węglową, to dokłada do tej listy kolejne, np. rozbudowę elektrowni Ostrołęka - powiedział. W ocenie tego eksperta "Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju jest zbiorem postulatów różnych ministerstw, a w dziedzinie energetyki - wszystkich pomysłów na rozwój tego sektora w Polsce". - Mamy z jednej strony rozwój nowych technologii węglowych, a z drugiej - inwestycje w energetykę jądrową, włącznie z budową elektrowni jądrowej, a także inwestycje w nowe technologie, jak HTR czyli High Temperature Reactor w Polsce, co jest bardzo ambitnym założeniem. Z drugiej strony mamy rozwój energetyki odnawialnej, sektora łupkowego, inwestycje w LNG, włącznie z polskimi tankowcami na gaz skroplony - wskazał Wojciech Jakóbik. - To pokazuje, że Strategia jest opisem wszystkich możliwości, jakie stoją przed Polską w obszarze energetyki i nie jest dokumentem kierunkowym. Z tego względu ona nie przesądza o tym, jak ma się rozwijać polska energetyka. O tym zdecyduje dokument Ministerstwa Energii, który był zapowiadany na zeszły rok, ale nie został opublikowany, czyli nowa strategia energetyczna Polski, która zdefiniuje, jak ma się rozwijać polska energetyka - zaznaczył.

Jakóbik zwrócił uwagę, że stabilność nadal dają konwencjonalne bloki - a w Polsce są to bloki węglowe. - Z tym, że sektor ten jest chronicznie nierentowny. Rząd proponuje więc takie rozwiązania, jak rynek mocy, co oznacza, że w zamian za stabilność dostaw, będziemy płacić wyższe rachunki za prąd. Będzie więc drożej, co rząd tłumaczy względami bezpieczeństwa energetycznego - wyjaśnił. - A z drugiej strony mamy zapowiedź przekształcenia programu polskiej energetyki jądrowej - do końca tego roku ma być przedstawiona jego aktualizacja. Ze wstępnych wypowiedzi przedstawicieli rządu wynika, że będzie tam położony nacisk na rozwój energetyki jądrowej doświadczalnej, czyli właśnie HTR-ów, energetyki jądrowej, która pozwoli na rozwój substancji potrzebnych w medycynie, bardzo mało jest konkretów, jeśli chodzi o energetykę jądrową w Polsce - nie wiadomo, jaki będzie los elektrowni. Są sygnały, że program ten może zostać zminimalizowany - nie będzie dwóch elektrowni, a będzie jedna, nie będzie dwóch bloków, a być może będzie jeden, nie będzie trzech tysięcy megawatów, być może będzie tysiąc megawatów. Kluczowe są słowa premiera Morawieckiego, który podkreślił, że jeszcze nie została podjęta decyzja w tym zakresie i Strategia tego nie rozstrzyga - kontynuował ekspert. Jego zdaniem program jądrowy może być odłożony w czasie. - Już teraz mamy opóźnienia, ponieważ poprzedni rząd mówił najpierw o 2025 roku, a potem o 2027 roku. Obecnie słyszymy o 2031 roku. A wszystko dlatego, że priorytet ma węgiel, a rozwój energetyki jądrowej kanibalizowałby rozwój energetyki węglowej - bez skokowego wzrostu zapotrzebowania musiałyby walczyć ze sobą o rynek. Zapowiada się więc, że rząd dokona wyboru na korzyść węgla - mówił ekspert.

- Plusem energetyki jądrowej jest to, że ona pozwala rozwijać się całej nowej gałęzi przemysłu jądrowego, jest to technologia bezpieczna, niezawodna, a przede wszystkim zeroemisyjna. Zatem elektrownia jądrowa byłaby doskonałym narzędziem realizacji polityki klimatycznej w Polsce. Problem stanowi jednak model finansowania - w przypadku elektrowni, które obecnie powstają np. we Francji czy Wielkiej Brytanii dochodzi do wielkich opóźnień w budowie, a ich koszty są ciągle na nowo szacowane w górę. Na rynku nic w tym zakresie samo się nie rozwija, więc być może trzeba poczekać z rozwojem energetyki jądrowej w Polsce na nowe rozwiązania, jak właśnie HTR-y czy małe reaktory (SMR), które dopiero są wdrażane w Chinach czy USA - opisywał. W tym kontekście - w jego ocenie - bardzo ciekawe są zapisy Strategii dot. energetyki odnawialnej. - MR domaga się jak najszybszej transformacji energetycznej, wskazując, że jest to źródło innowacyjności. Z drugiej strony ME broni ewolucyjnej drogi tej transformacji - chce, aby te zmiany zachodziły jak najwolniej, z jak najmniejszymi stratami dla sektora węglowego. Tu tarcie między resortami jest bardzo mocno widoczne. O perspektywach energetyki odnawialnej w naszym kraju przesądzi więc dopiero strategia energetyczna. Z pewnością możemy się tu spodziewać rywalizacji różnych pomysłów - wskazał Jakóbik. Jeśli chodzi o to, która opcja byłaby najlepsza dla konsumentów, to - mówił ekspert - "patrząc tylko na cenę, najlepiej byłoby importować bardzo tanią energię z zagranicy - z Niemiec, albo przez Litwę ze Szwecji". - Rząd wskazuje jednak, że nie można polegać na imporcie energii, ponieważ w tym przypadku nie mamy wpływu na stabilność dostaw - przykładowo operator niemiecki będzie w pierwszej kolejności bronił interesu swoich konsumentów. Zupełnie inną optykę reprezentuje Komisja Europejska, która próbuje przezwyciężyć egoizmy narodowe w tym obszarze, jednak jej to nie wychodzi - zwrócił uwagę.

Jak dodał, "korzystny dla kieszeni Polaków byłby też szybki rozwój energetyki odnawialnej w Polsce". - Energetyka słoneczna gdzieniegdzie w Polsce się opłaca, energetyka wiatrowa - szczególnie na morzu - bardzo by się nam opłacała. Rząd wydał jasny komunikat, że energetyka wiatrowa na lądzie jest niepożądana, czego dowodem jest ustawa antywiatrakowa - wymienił Wojciech Jakóbik. - Energetyka odnawialna, podobnie jak import, budzi też wątpliwości z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego. Nie jest to stabilne źródło, ponieważ ciągle nie jesteśmy w stanie magazynować tej energii - jej dostawy są wtedy, kiedy jest wiatr albo dużo słońca, a nie wtedy, kiedy potrzebujemy. Czasem jest to zbieżne, a czasem nie - wyjaśnił.

Jego zdaniem należy dywersyfikować miks energetyczny. - Jeżeli bylibyśmy w stanie zapewnić stabilne źródła gazu - z Polski lub zagranicy, a jednocześnie zmniejszylibyśmy zależność od Rosji, to być może kompromisowym rozwiązaniem byłby rozwój energetyki gazowej. Jest to szczególnie atrakcyjne ze względu na wydatki poniesione już na rzecz rozbudowy infrastruktury. Emisja z gazu, to jedna trzecia emisji z węgla. Mamy krajowe złoża, będziemy mieli możliwość importu z Norwegii, jeśli zostanie zrealizowany projekt Korytarza Norweskiego, warto budować popyt na ten surowiec w naszym kraju, pod warunkiem, że będziemy go mieli z bezpiecznego źródła. Poza tym elektrownie gazowe można włączać i wyłączać - jak palnik w kuchence - w zależności od potrzeby - tłumaczył. - A więc elektrownie gazowe dobrze uzupełniają miks energetyczny, są w miarę tanie, jest to dosyć prosta technologia, rozpowszechniona w Polsce dzięki gęstej sieci dystrybucyjnej w miastach. Przykładem niech będzie Elektrociepłownia Żerań, która ma być rozbudowana, aby dać Warszawie energię z mniej emisyjnego źródła. Na pewno nie warto wkładać wszystkich jajek do jednego koszyka - konkludował Wojciech Jakóbik.

Plan Morawieckiego przyjęty. Zobacz materiał wideo:

Autor: msz/gry / Źródło: PAP