Ograniczenie nadużyć i uszczelnienie poboru podatku VAT poprzez m.in. przywrócenie tzw. sankcji administracyjnej i ograniczenie rozliczeń kwartalnych - taki ma być efekt "dużej" noweli ustawy o VAT, która wchodzi w życie 1 stycznia. Zakłada też utrzymanie do końca 2018 r. stawek VAT: 8 i 23 proc.
Ustawa ma na celu ograniczenie oszustw i nadużyć w podatku od towarów i usług, w szczególności wyłudzeń podatku oraz unikania opodatkowania, poprzez uszczelnienie już istniejących instrumentów ich zwalczania oraz wprowadzenie szeregu rozwiązań służących poprawie ściągalności podatku VAT. Nowela, według zapowiedzi przedstawicieli rządu, ma zmniejszyć lukę podatkową o 2 punkty procentowe, czyli o 3,4 mld zł.
Odwrócony VAT
Przewiduje m.in. rozszerzenie stosowania tzw. mechanizmu odwróconego obciążenia (gdy nabywca, a nie dostawca rozlicza VAT) na transakcje, których przedmiotem będą m.in. określone usługi budowlane. Powodem do zastosowania tego mechanizmu będą nieprawidłowości zaobserwowane na rynku usług budowlanych, w tym również z wykorzystaniem faktur nieodzwierciadlających rzeczywistych transakcji. Odwrócony VAT obejmie też procesory, gdy łączna ich wartość w ramach jednolitej gospodarczo transakcji przekroczy 20 tys. zł – bez kwoty podatku, oraz niektóre towary z kategorii złota o próbie niższej niż 325 tysięcznych, srebra i platyny. Chodzi o metale nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu bądź proszku oraz niektóre półprodukty z nich. W ustawie zaproponowano przywrócenie sankcji administracyjnej za nierzetelne rozliczanie podatku VAT. Oznacza to, że gdy ktoś w deklaracji zaniży zobowiązanie lub zawyży kwotę zwrotu lub nadwyżki podatku naliczonego, będzie obciążony sankcją administracyjną w wysokości 30 proc. tego zawyżenia lub zaniżenia. Przewidziano także podwyższoną sankcję podatkową w wysokości 100 proc. w stosunku do podatników dopuszczających się oszustw podatkowych, w tym odliczających podatek z tzw. pustych faktur.
Kwartalne rozliczenia
Ograniczono stosowanie kwartalnych rozliczeń VAT. Nadal z tej formy rozliczeń będą mogły korzystać tylko małe przedsiębiorstwa, tj. podatnicy podatku VAT, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła 1,2 mln euro w poprzednim roku podatkowym. Zmienione zostaną zasady dokonywania zwrotu VAT w terminie 25 dni. Ustawa wprowadza także obowiązek elektronicznego składania deklaracji VAT. Od 1 stycznia 2017 r. zostanie on wprowadzony dla podatników: zobowiązanych do zarejestrowania się jako podatnicy VAT UE; będących dostawcami lub nabywcami towarów i usług objętych mechanizmem odwróconego obciążenia; obowiązanych, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do składania deklaracji, informacji oraz rocznego obliczenia podatku za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Natomiast od 1 stycznia 2018 r. obowiązek składania deklaracji VAT w formie elektronicznej zostanie wprowadzony dla pozostałych podatników VAT. Ustawa przewiduje także obowiązek elektronicznego składania informacji podsumowujących, wyłącznie za okresy miesięczne. Zmienione mają zostać przepisy dotyczące kaucji gwarancyjnej i tzw. odpowiedzialności solidarnej, gdy nabywca odpowiada solidarnie z dostawcą za jego zaległości podatkowe.
Solidarna odpowiedzialność
Wprowadzono dodatkowe warunki, które muszą być spełnione, aby nabywca np. paliw był zwolniony z odpowiedzialności solidarnej. W projekcie są też dodatkowe wymagania, które muszą być spełnione, aby sprzedawca mógł złożyć kaucję gwarancyjną i być wpisany do wykazu podmiotów, które złożyły taką kaucję. W efekcie kaucję gwarancyjną będą mogli złożyć, a następnie pozostać w wykazie, tylko ci sprzedawcy, którzy zapewniają wywiązywanie się z obowiązku regulowania swoich zobowiązań podatkowych. Ponadto solidarna odpowiedzialność podatników będzie stosowana, jeżeli przedmiotem transakcji będzie folia typu stretch (służąca m.in. do owijania palet), a także dyski HDD (twarde) i dyski SSD. Ustawa wprowadza także odpowiedzialność solidarną pełnomocnika wraz z zarejestrowanym przez niego podatnikiem. Dotyczyłaby ona zaległości podatkowych powstałych w wyniku czynności wykonanych w ciągu sześciu miesięcy od dnia zarejestrowania podatnika jako czynnego podatnika VAT. Odpowiedzialność ta nie przekraczałaby 500 tys. zł. Według Ministerstwa Finansów rozwiązanie to ograniczy rejestrowanie tzw. słupów przez pełnomocników.
Wykreślenie podatnika
W ustawie wskazano przesłanki odmowy rejestracji podmiotu jako podatnika VAT i doprecyzowano warunki wykreślenia podatnika z rejestru podatników VAT.
- Odmowę rejestracji założono w przypadku, gdy weryfikacja wykaże, że podane w zgłoszeniu rejestracyjnym dane są nieprawdziwe, dany podmiot nie istnieje lub - mimo podjętych prób - nie można skontaktować się z nim albo z jego pełnomocnikiem lub nie stawiają się oni na wezwania naczelnika urzędu skarbowego - mówił w toku prac w Sejmie wiceminister finansów Leszek Skiba. Z kolei wykreślenie podatnika zarejestrowanego ma nastąpić np. w sytuacji: zawieszania działalności gospodarczej (na co najmniej sześć kolejnych miesięcy); niezłożenia deklaracji VAT (za sześć kolejnych miesięcy lub dwa kolejne kwartały); wystawienia faktur lub faktur korygujących, dokumentujących transakcje, do których nie doszło. Rozwiązania te powinny pomóc w walce z tzw. karuzelami podatkowymi. Nowe rozwiązania mają obowiązywać od 1 stycznia 2017 r., z wyjątkiem części przepisów, które wejdą w życie w lipcu 2017 r. oraz w styczniu 2018 r.
Wyłudzali VAT na wielką skalę. Rozbito zorganizowaną grupę przestępczą:
Autor: MS / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock