Dlaczego Putin nie ufa Zachodowi? "Rosja nie podzieli losu Związku Radzieckiego"

Moskwa odsuwa się od Zachodushutterstock.com

Dla tych, którzy zastanawiają się, jak to się stało, że Rosja Władimira Putina tak bardzo schodzi z europejskiej ścieżki, prezydent Putin ma odpowiedź: "Doszło do tego już dawno temu, podczas rozpadu Jugosławii w latach 90." - pisze Leonid Bershidsky dla Bloomberga. Przypomina, że często wg samych Rosjan, jest im bliżej do Azji niż Europy.

W długim wywiadzie opublikowanym w ostatni weekend przez państwową agencję TASS Putin wyglądał na zrelaksowanego i - inaczej niż zazwyczaj - chętnie poruszał sprawy prywatne. Opowiadał m.in o swoich córkach, z którymi widuje się raz lub dwa razy w miesiącu. On sam "nie wyobraża sobie życia poza Rosją" - przypomina Leonid Bershidsky.

Rzeczywistość wg Putina

Putin wyraźnie poczuł, że w momencie, gdy jego wyborcy doświadczają problemów gospodarczych po ostrym spadku cen ropy, musi odwołać się do patriotyzmu i wyjaśnić, dlaczego Zachód jawi mu się, jak zdradziecki rywal:

"Gdy tylko Rosja staje na nogi, umacnia się i podnosi kwestię prawa do obrony własnych interesów poza granicami, od razu świat zmienia nastawienie do Moskwy i jej przywódców. Pamiętacie, co stało się z Borysem Jelcynem? Początkowo świat przyjął go bardzo dobrze. Nieważne co robił, Zachód go chwalił. Ale jak tylko podniósł głos w obronie Jugosławii, w oczach Zachodu natychmiast stał się alkoholikiem i niegodziwcem. Wszyscy nagle zauważyli, że Jelcyn lubił się napić. Czy wcześniej to był sekret? Nie, ale to nie przeszkadzało mu w kontaktach ze światem, dopóki Rosja zaczęła bronić swoich interesów na Bałkanach. Gdy Jelcyn bezpośrednio zaczął o tym mówić, stał się nagle dla Zachodu prawie wrogiem. Tak wygląda rzeczywistość. Było to całkiem niedawno, pamiętam to dobrze”.

"Gdy czytam te słowa, przypomina mi się wystąpienie pierwszego ministra spraw zagranicznych Rosji Andrieja Kozyriewa w grudniu 1992 roku na Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie" - pisze Bershidsky. Kiedy zaczął mówić, publiczność nie mogła uwierzyć własnym uszom:

"Podczas gdy w pełni utrzymujemy politykę wejścia do Europy, to wyraźnie uznajemy, że w wielu, często fundamentalnych aspektach nasze tradycje leżą w Azji. Wyznaczają one ograniczenia w naszym zbliżeniu z Europą Zachodnią. Widzimy, że pomimo pewnego stopnia rozwoju, strategie NATO i Unii Zachodnioeuropejskiej, które powstały w oparciu o plany wzmocnienia obecności wojskowej w rejonie Bałtyku oraz w innych regionach na terytorium byłego ZSRR, pozostają w zasadzie bez zmian. Po drugie, obszar byłego Związku Radzieckiego nie może być postrzegany jako strefa pełnego przyjmowania norm KBWE. W istocie bowiem jest to strefa postimperialna, w której Rosja musi bronić swoich interesów, przy użyciu wszystkich dostępnych środków - zarówno gospodarczych jak i militarnych. Powinniśmy nalegać, aby byłe kraje ZSRR bez zbędnej zwłoki wstąpiły do nowej federacji lub konfederacji - będziemy pod tym względem nieustępliwi. Po trzecie, wszyscy ci, którzy myślą, że mogą zignorować nasze interesy, i że Rosja podzieli los Związku Radzieckiego, nie mogą zapomnieć, że mówimy o państwie zdolnym do obrony siebie jak i swoich przyjaciół".

Bez zmian

Jak podkreśla Bershidsky, dzisiaj Putin i szef rosyjskiego MSZ Siergiej Ławrow cały czas powtarzają to samo. "Rosja chce być bliżej Chin. Chce także, aby kraje byłego ZSRR wstąpiły do bloku państw pod przewodnictwem Moskwy - Unii Eurazjatyckiej. Ponadto Moskwa otwarcie podkreśla swoje interesy w państwach sąsiednich i chce ich bronić przy użyciu wojska" - czytamy.

W 1992 roku twierdzenia Kozyriewa były niezrozumiałe. Sekretarz stanu USA Lawrence Eagleburger wziął ministra na bok i poprosił o wyjaśnienia. Kozyriew zapewnił go, że nie miał na myśli tego, o czym mówił w wystąpieniu. Jak później wyjaśnił, jego przemówienie miało pokazać światowej społeczności niebezpieczeństwa, jakie na nią czyhają, gdy w Rosji zostaną pokonani reformatorzy, a władzę zdobędą przywódcy o nastawieniu nacjonalistyczno-patriotycznym.

Jak napisał William Safire na łamach „New York Times”, Kozyriew wszedł w rolę następnego rosyjskiego ministra spraw zagranicznych - takiego, który mógłby reprezentować rząd przeciwny Borysowi Jelcynowi i demokratycznym reformatorom.

Po 22 latach ta nacjonalistyczna agenda rosyjska zdaje się triumfować.

Punkt zwrotny

Bershidsky podkreśla, że z perspektywy czasu łatwo jest zobaczyć, że kryzys w Jugosławii, do którego w swojej szokującej przemowie odwoływał się Kozyriew, a także do którego nawiązuje Putin, był punktem zwrotnym. Wówczas to, gdy Rosja stanęła w obronie Serbii, zaś Zachód w obronie jej przeciwników, odrodziła się wzajemna nieufność.

Jak zastanawia się Bershidsky, być może Zachód powinien był w 1992 roku wziąć bardziej na serio przemówienie Kozyriewa. Wówczas jednak Rosja nie sprawiała wrażenia silnego przeciwnika. Mimo, iż miała broń atomową, była za słaba, aby gospodarczo i militarnie zagrozić państwom NATO. Ponadto Jelcyn, Kozyriew i reformatorski rząd zachowali się w prozachodni sposób i nikt nie spodziewał się zmiany. Zachodnie mocarstwa nie obliczyły ryzyka i dziś znów postrzegają Rosję jako główne zagrożenie dla światowego porządku w powojennym świecie.

Może USA i ich sojusznicy nigdy nie uwierzyli, że mieli do czynienia z inną Rosją na początku lat 90. Ufając Jelcynowi, europejscy i amerykańscy dyplomaci mogliby jedynie śmiać się z uwag Kozyriewa.

Izolacja gorsza od zimnej wojny

To także wina Moskwy. Rosja pod rządami Jelcyna miała czyste intencje, ale później bardzo szybko pogrążyła się w bezwstydnej korupcji i powróciła do sprawdzonych koncepcji radzieckiej polityki zagranicznej. Rosja jako kraj nigdy nie była na tyle spójna, aby wzbudzać zaufanie, więc Zachód nigdy nie traktował jej jako prawdziwego sojusznika.

Ciężko jest podzielić odpowiedzialność za straconą szansę integracji Rosji, Ukrainy i Białorusi z Europą bezpośrednio po upadku ZSRR. Być może Europa powinna być bardziej przyjazna, a Moskwa powinna przeprowadzić liberalne reformy z większym wysiłkiem.

Obecna izolacja Rosji jest pod pewnymi względami gorsza niż otwarta zimnowojenna rywalizacja. Podczas gdy poprzednia wrogość oparta była na niedostatecznej znajomości kultur po obu stronach, to dzisiejsze gorzkie relacje zawierają cyniczne rozczarowanie rozwiedzionej pary. Putin łatwo przekonuje wyborców do swojego stanowiska. Może to oznaczać, że zbliżenie z Zachodem będzie trudne, nawet gdy Putin odda już władzę.

Autor: ToL / Źródło: Bloomberg

Źródło zdjęcia głównego: shutterstock.com

Pozostałe wiadomości

Zarząd Kanału Sueskiego poinformował, że z powodu ataków jemeńskich rebeliantów Huti liczba statków przepływających przez kanał spadła z 75-80 dziennie do 30-35. Zastosowano nawet ofertę zniżkową dla zniżkowych kontenerowców, ale i to nie pomogło. W Egipcie przez cały tydzień obchodzono 69. rocznicę nacjonalizacji Kanału.

Pustki w Kanale Sueskim. Egipt liczy straty wywołane przez Huti

Pustki w Kanale Sueskim. Egipt liczy straty wywołane przez Huti

Źródło:
PAP

Trump zapowiedział nałożenie zwiększonych ceł na Indie, oraz dodatkowy kar, jeśli te nie przestaną kupować rosyjskiej ropy. Jak informuje "New York Times" groźby prezydenta USA zdały się na nic. Indyjscy urzędnicy zapowiedzieli, że dalej będą kupować czarne złoto od Rosji. W tle nowa wysokość ceł dla Indii.

Indie nie posłuchały gróźb Trumpa. Dalej będą robić interesy z Putinem

Indie nie posłuchały gróźb Trumpa. Dalej będą robić interesy z Putinem

Źródło:
PAP

Kakao niczym kokaina. Do przerzutu narkotyków przez kartele porównuje "Financial Times" obecną sytuację w Afryce. Rosnące ceny ziaren kakao powodują, że rozwija się ich przemyt z Ghanny i Wybrzeża Kości Słoniowej - państw, które są największymi producentami na świecie.

Afrykańskie kartele mają nowy towar. Po wzroście cen zaczął się przemyt

Afrykańskie kartele mają nowy towar. Po wzroście cen zaczął się przemyt

Źródło:
PAP

W sobotnim losowaniu Lotto nie padła szóstka. Kumulacja rośnie więc do pięciu milionów złotych. Oto wyniki losowania Lotto i Lotto Plus z 2 sierpnia 2025 roku.

Rośnie kumulacja w Lotto

Rośnie kumulacja w Lotto

Źródło:
tvn24.pl

We Włoszech rozprzestrzenia się nowa metoda wśród złodziei. Kradzieże kieszonkowe 2.0 - tak we Włoszech nazwano zjawisko w przestępczości, które dociera i do tego kraju. W dużych miastach kieszonkowcy wyposażeni w terminale płatnicze do transkacji zbliżeniowych okradają turystów.

Uwaga kieszonkowiec. Ta kobieta poszła z duchem czasu i okrzyknięto ją "złodziejką 2.0"

Uwaga kieszonkowiec. Ta kobieta poszła z duchem czasu i okrzyknięto ją "złodziejką 2.0"

Źródło:
PAP

Od wielu lat apelujemy jako stowarzyszenie (..), aby tabele alimentacyjne powstały po to, żeby nie było wątpliwości. (..) Natomiast tabele alimentacyjne w tej formie, które zostały opublikowane bez konsultacji społecznych są co najmniej mówiąc nietrafione – powiedziała na antenie TVN24 Justyna Żukowska-Gołębiewska, Stowarzyszenie Poprawy Spraw Alimentacyjnych. - To jest bubel zrobiony na kolanie - wtórował Michał Jasiewicz, prezes fundacji "Kocham Cię Tato".

"To jest bubel zrobiony na kolanie", "co najmniej nietrafione". Rodzice ostro o tablicach alimentacyjnych

"To jest bubel zrobiony na kolanie", "co najmniej nietrafione". Rodzice ostro o tablicach alimentacyjnych

Źródło:
TVN24

Stress testy przeprowadzone w europejskich bankach wykazały, że te powinny być odporne gdyby ziścił się niekorzystny scenariusz w postaci długotrwałego pogorszenia warunków makroekonomicznych - podał europejski nadzór bankowy EBA, po uzyskaniu wyników tegorocznych testów. W badaniu wzięły udział dwa polskie banki.

Sprawdzili sytuację w europejskich bankach. Polska instytucja w czołówce

Sprawdzili sytuację w europejskich bankach. Polska instytucja w czołówce

Źródło:
PAP

Sąd na Florydzie wydał w piątek wyrok, który może prowadzić do zwiększenia liczby pozwów przeciwko Tesli Elona Muska. Ława przysięgłych w Miami orzekła, że Tesla powinna ponieść częściową odpowiedzialność za śmiertelny wypadek Autopilota w 2019 roku i musi wypłacić rodzinie zmarłego oraz rannemu część odszkodowania.

Na Florydzie zapadł wyrok dla Tesli za wypadek sprzed lat

Źródło:
Reuters, CNBC

Po raz pierwszy od 1993 roku, kiedy zaczęto prowadzić takie statystyki, produkcja piwa w Niemczech spadła poniżej 4 miliardów litrów. W pierwszej połowie tego roku niemieckie browary sprzedały 3,9 miliardów litrów tego trunku - podaje agencja dpa.

Niemcy produkują coraz mniej piwa

Niemcy produkują coraz mniej piwa

Źródło:
PAP

Prezydent Donald Trump wysłał listy do prezesów siedemnastu czołowych firm farmaceutycznych, wzywając do obniżenia cen leków na receptę w USA do poziomu obowiązującego w innych krajach - poinformował Biały Dom.

Trump naciska na koncerny. Żąda obniżki cen leków

Trump naciska na koncerny. Żąda obniżki cen leków

Źródło:
Reuters

Najniższa krajowa w 2026 roku ma wynieść 4806 złotych brutto, a stawka godzinowa - 31,40 złotego - wynika z założeń projektu opublikowanych w wykazie prac rządu. Oznacza to, że Rada Ministrów podtrzymała swoją wcześniejszą propozycję dotyczącą płacy minimalnej.

Najniższa krajowa 2026. Plan rządu w sprawie minimalnego wynagrodzenia

Najniższa krajowa 2026. Plan rządu w sprawie minimalnego wynagrodzenia

Źródło:
PAP

Jonas Gahr Stoere, premier Norwegii, skrytykował władze USA po zapowiedzi nałożenia 15-procentowych ceł na norweskie towary. Podkreślił, że na taryfach najbardziej ucierpią producenci łososia. Decyzja Donalda Trumpa spowodowała spadki na giełdzie w Oslo.

Premier Norwegii: to oni ucierpią najdotkliwiej

Premier Norwegii: to oni ucierpią najdotkliwiej

Źródło:
PAP

Mam nadzieję, że Arktyka stanie się regionem współpracy, a nie rywalizacji - powiedział Piotr Rychlik, ambasador do spraw Arktyki i Antarktyki w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Podkreślił, że Polacy są obecni w tym regionie od lat. Rychlik ostrzegł także przed konfliktami w Arktyce, które "mogłyby mieć katastrofalne skutki".

To może mieć "katastrofalne skutki dla całego świata"

To może mieć "katastrofalne skutki dla całego świata"

Źródło:
PAP

Obniżka stóp procentowych nie przełożyła się na wyraźny wzrost popytu na rynku mieszkaniowym - wynika z raportu Metrohouse i Credipass. Eksperci wskazują, że wielu potencjalnych kupujących wstrzymuje się z decyzjami zakupowym.

"Zostawił w tyle Kraków i zbliżył się do Warszawy"

"Zostawił w tyle Kraków i zbliżył się do Warszawy"

Źródło:
PAP

Premier Węgier Viktor Orban zapowiada plan ochrony pracowników i fabryk. To reakcja na lipcową umowę handlową Unia Europejska - Stany Zjednoczone.

"Musimy opracować dwa plany". Orban reaguje na ruch Trumpa

"Musimy opracować dwa plany". Orban reaguje na ruch Trumpa

Źródło:
PAP

Kwestia tak zwanych groszowych emerytur wymaga uregulowania - podkreślił prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Zbigniew Derdziuk. Szef ZUS wyjaśnił przy tym, że "jeśli ktoś dostaje dwa grosze co miesiąc, a sam przelew kosztuje dziesięć groszy, to tylko do tego dopłacamy".

Dwa grosze emerytury. "Tylko do tego dopłacamy"

Dwa grosze emerytury. "Tylko do tego dopłacamy"

Źródło:
PAP

W lipcu wskaźnik PMI dla polskiego przemysłu wzrósł do 45,9 z 44,8 punktu w czerwcu - podała firma S&P Global. Zatrudnienie spadało już po raz piąty w tym roku. W raporcie podkreślono, że widać "dalszy gwałtowny spadek liczby nowych zamówień".

"Gwałtowny spadek liczby nowych zamówień". Niepokojący raport

"Gwałtowny spadek liczby nowych zamówień". Niepokojący raport

Źródło:
PAP

Miejscowości w Dolomitach mają dość tłumów turystów. Chcą wprowadzić nowe przepisy, zakazy i kary, by ograniczyć ich napływ. Władze mówią wprost: sytuacja jest nie do zniesienia. Skarżą się na korki, hałas, tłok przy punktach widokowych i dzikie kempingi w górach.

Mają dość turystów. "Sytuacja jest nie do wytrzymania"

Mają dość turystów. "Sytuacja jest nie do wytrzymania"

Źródło:
PAP

Prezes Państwowej Agencji Atomistyki (PAA) wydał zezwolenie na eksploatację reaktora badawczego MARIA. Decyzja jest bezterminowa - poinformowała agencja.

Jest zezwolenie na eksploatację polskiego reaktora 

Jest zezwolenie na eksploatację polskiego reaktora 

Źródło:
PAP

Wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz powiedział, że dzięki podpisanej umowie wykonawczej na kolejne czołgi K2, w tym pierwsze w spolonizowanej wersji, Polska zyskuje zdolność do produkcji czołgów.

Umowa na kolejne czołgi K2. Szef MON: Polska zyskuje zdolności do produkcji

Umowa na kolejne czołgi K2. Szef MON: Polska zyskuje zdolności do produkcji

Źródło:
PAP

Porozumienie w sprawie ceł między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi może przynieść polskiej gospodarce stratę ośmiu miliardów złotych - wynika z szacunków Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Eksperci dodają, że spadek eksportu w żadnej z kluczowych branż nie powinien wynieść więcej niż 1,5 procent.

Polska może na tym stracić osiem miliardów

Polska może na tym stracić osiem miliardów

Źródło:
PAP

Ceny najmu mieszkań w Polsce idą w górę kolejny kwartał z rzędu - wskazują analitycy Rankomat.pl i Rentier.io. W raporcie podkreślają też, że dalszy spadek stóp procentowych może zahamować ten trend i zachęcić młodych do zakupu własnych mieszkań.

Najem a rata. "Rekordzistą jest Kraków"

Najem a rata. "Rekordzistą jest Kraków"

Źródło:
PAP

Senatorowie bez poprawek przyjęli nowelę o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego, która zakłada objęcie rękojmią deweloperów wad mieszkań i domów nabytych również na podstawie umów deweloperskich. "Prawdziwa zmiana w polityce mieszkaniowej" - podkreśliła Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

Nikt się nie wstrzymał, nikt nie był przeciw. "Prawdziwa zmiana"

Nikt się nie wstrzymał, nikt nie był przeciw. "Prawdziwa zmiana"

Źródło:
PAP

Na stanowisko prezesa Najwyższej Izby Kontroli zgłoszono dwie kandydatury: Tadeusza Dziubę, proponowanego przez PiS, oraz Mariusza Haładyja, którego zgłosił marszałek Sejmu - poinformowała Kancelaria Sejmu. Decyzja o wyborze prezesa NIK ma zostać podjęta podczas posiedzenia Sejmu zaplanowanego na 10-12 września.

Wybór nowego szefa NIK. Są dwie kandydatury

Wybór nowego szefa NIK. Są dwie kandydatury

Źródło:
PAP

W czwartek główne indeksy na Wall Street zakończyły sesję na minusie. Inwestorzy skupili się przede wszystkim na lepszych od prognoz wynikach kwartalnych Microsoftu i Meta Platforms. Wartość rynkowa Microsoftu po raz pierwszy w historii przekroczyła poziom czterech bilionów dolarów.

Granica czterech bilionów przekroczona. "Krzyczeli z radości"

Granica czterech bilionów przekroczona. "Krzyczeli z radości"

Źródło:
PAP

W czwartkowym losowaniu Lotto nie padła szóstka. Kumulacja rośnie więc do trzech milionów złotych. Oto wyniki losowania Lotto i Lotto Plus z 31 lipca 2025 roku.

Rośnie kumulacja w Lotto

Rośnie kumulacja w Lotto

Źródło:
tvn24.pl

Donald Trump ogłosił utrzymanie 25-procentowych ceł na towary z Meksyku. Prezydent USA odroczył także wprowadzenie wyższych taryf, które miały wejść w życie w piątek.

Trump przesunął termin. "Będziemy rozmawiać"

Trump przesunął termin. "Będziemy rozmawiać"

Źródło:
CNN, PAP