Oto polska stolica smogu. Jest nowy ranking PAS

Najnowszy ranking najbardziej zanieczyszczonych miejscowości w Polsce został opracowany na podstawie danych Głównego Inspektoratu Ochrony środowiska za 2022 rok.

Jak zwrócono uwagę, "niepokojąca jest wciąż wysoka pozycja Nowej Rudy", która znalazła się na pierwszym miejscu we wszystkich trzech kategoriach. W ubiegłym roku odnotowano tam najwięcej dni smogowych - 95. Za dzień smogowy uznaje się taki, w którym przekroczony zostaje średni dobowy poziom dopuszczalnego pyłu PM10 (50 mikrogramów na metr sześcienny - µg/m³). Norma krajowa stężenia tych szkodliwych cząsteczek w powietrzu wynosi 35 dni.

W Nowej Rudzie zanotowano także najwyższe stężenie pyłu PM10 oraz najwyższe stężenie rakotwórczego benzo(a)pirenu, które wyniosło dziewięć mikrogramów na metr sześcienny, czyli 900 procent normy. Norma krajowa stężenia tego związku chemicznego wynosi jeden nanogram na metr sześcienny, natomiast norma według Światowej Organizacji Zdrowia to 0,12 ng/m³.

Jak czytamy, "wśród smogowych liderów zastanawia również duża liczba miejscowości z Małopolski". "To w tym województwie na skutek decyzji Sejmiku Województwa zezwolono na wydłużone użytkowanie “kopciuchów”, czyli kotłów najbardziej zanieczyszczających powietrze. To pokazuje, że antysmogowe regulacje mają wpływ na to jakim powietrzem oddychamy" - napisano.

Po raz pierwszy w niechlubnym rankingu pojawiło się Nowe Miasto Lubawskie (województwo warmińsko-mazurskie), w którym zainstalowano nową stację pomiarową Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. W 2022 r. zanotowano tam 53 dni smogowe, a stężenie benzo(a)pirenu wyniosło 700 proc. normy.

Ekspertów zmartwiła także wysoka pozycja niektórych uzdrowisk, w tym Szczawnicy, Rabki-Zdroju i Jedliny-Zdroju, gdzie zanotowano stężenia benzo(a)pirenu przekraczające normy o 300 do 600 proc.

Zdaniem specjalistów jednak "walka ze smogiem zaczyna przynosić efekty".

Jak wskazano, "pocieszający jest fakt, że we wszystkich miejscowościach objętych monitoringiem GIOŚ średnioroczne stężenie pyłów PM10 było w normie". Taka sytuacja została zaobserwowana pierwszy raz, odkąd Polski Alarm Smogowy publikuje ranking, czyli od 2015 r.

"Powietrze w Polsce zaczyna się powoli poprawiać, czego dowodzi również porównanie smogowych rekordzistów z roku 2014 i 2022" - czytamy. Przez dziewięć lat w Nowej Rudzie średnioroczne stężenie benzo(a)pirenu zmalało o 47 proc, liczba dni smogowych zmniejszyła się o 26 proc, a średnioroczne stężenie PM10 spadło o jedną piątą.

Poprawę sytuacji zaobserwowano we wszystkich miejscowościach, w których prowadzone są pomiary. Jak podano, w Krakowie i Rybniku średnioroczne stężenie PM10 spadło aż 40 proc., ale "największe zmiany widać w liczbie dni smogowych". Przez osiem lat w Nakle "liczba dni z powietrzem nienadającym się do oddychania spadła ponad pięciokrotnie". W Godowie odnotowano trzykrotny, a w Pszczynie - dwukrotny spadek.

- To dobre sygnały płynące z zasmogowanej wciąż Polski - skomentował Piotr Siergiej, rzecznik PAS. - Widzimy, że wdrażane działania, szczególnie likwidacja kopciuchów, zaczynają przynosić rezultaty. Niezmiernie ważne jest jednak, żeby władze rządowe i samorządowe nie spoczęły na laurach i kontynuowały te działania - mówił. Dodał, że "w Polsce wciąż dymią trzy miliony" takich pieców, a "w niektórych województwach widzimy próby rozmontowywania uchwał antysmogowych i zezwalania na użytkowanie kopciuchów".

Jak mówił Siergiej, "powietrze powoli się poprawia, zmniejsza się również liczba zgonów wywołanych zanieczyszczeniem, ale sytuacja jest wciąż bardzo zła". - Kontynuacja, a nawet przyspieszenie działań antysmogowych jest kluczowa dla poprawy jakości powietrza w naszym kraju - podsumował.