Przed nami wyjątkowe zjawisko astronomiczne. Będzie widoczne z Polski

W niedzielę, 7 września, dojdzie do całkowitego zaćmienia Księżyca. Będzie widoczne w Australii, Azji, Afryce i Europie. Jak podaje portal Time and Date, aż 85 procent światowej populacji będzie mogło zobaczyć to niezwykłe zjawisko, w tym także i Polacy.

W Polsce początek zaćmienia półcieniowego nastąpi o godzinie 17.28, a początek zaćmienia częściowego o godz. 18.27. Następnie, o godzinie 19.32, rozpocznie się zaćmienie całkowite. Maksimum przypadnie na godz. 20.13. Koniec zaćmienia całkowitego nastąpi o 20.53, zaćmienia częściowego o 21.56, a półcieniowego - o 22.56.

Księżyc wzejdzie w Polsce około godz. 19 lub nieco później, w zależności od rejonu kraju, czyli mniej więcej na pół godziny przed rozpoczęciem fazy całkowitej. Gdy więc będzie wyłaniał się zza horyzontu, to pomimo pełni jedynie część jego tarczy będzie oświetlona (będzie wtedy w trakcie zaćmienia częściowego).

Podczas zaćmienia będzie okazja zobaczyć, jak Księżyc poczerwienieje. Faza maksymalna zaćmienia całkowitego wyniesie 1,36, czyli Srebrny Glob będzie dość głęboko w cieniu Ziemi, a to oznacza, iż są szanse na intensywne kolory czerwone.

Dlaczego pojawi się czerwona barwa? Wynika to z tego, iż pomimo blokowania bezpośredniego światła słonecznego przez Ziemię jednak przechodzi ono przez ziemską atmosferę. Ta z kolei ma taką własność, że łatwiej rozprasza światło o falach krótszych (niebieskie) niż dłuższych (czerwone). A więc dłuższe fale docierają do Księżyca, odbijają się od jego powierzchni, co widzimy jako czerwonawą barwę. Intensywność i odcień tej barwy zależy od stanu atmosfery Ziemi.

Na dodatek nasz naturalny satelita będzie blisko perygeum swojej orbity (punktu orbity najbliższego Ziemi), czyli jego tarcza będzie większa niż przeciętnie. Taki okres w trakcie pełni nazywany jest superpełnią albo superksiężycem. Będziemy mogli więc zobaczyć "krwawy superksiężyc".

Większość osób kojarzy poszczególne fazy Księżyca, od nowiu (tarcza Księżyca nie jest wcale oświetlona dla obserwatora na Ziemi) do pełni (tarcza Księżyca w całości oświetlona). W fazie pełni Księżyca znajduje się po przeciwnej stronie Ziemi niż Słońce. Widzimy wtedy całą tarczę Księżyca oświetloną przez naszą dzienną gwiazdę. Zaćmienia Księżyca występują wtedy, gdy jest on w pełni. Przy czym nie przy każdej pełni zajdzie zaćmienie. Wynika to z faktu, iż orbita Księżyca wokół Ziemi jest nachylona o kilka stopni w stosunku do orbity Ziemi wokół Słońca, więc nie zawsze w trakcie pełni wchodzi w cień naszej planety.

Wyróżnia się kilka rodzajów zaćmień Księżyca: całkowite, częściowe, są też tak zwane zaćmienia półcieniowe. W trakcie całkowitego zaćmienia zobaczymy - wcześniej i później - wszystkie te etapy. Gdy Srebrny Glob znajduje się w całości w stożku cienia całkowitego Ziemi, wtedy promienie słoneczne w ogóle nie docierają (w sposób bezpośredni) do jego powierzchni i widzimy zaćmienie całkowite. Jeżeli fragment Księżyca jest w obszarze cienia całkowitego naszej planety, a reszta w obszarze jej półcienia, mamy wówczas do czynienia z zaćmieniem częściowym. Natomiast jeśli Księżyc jest w obszarze półcienia Ziemi, mówimy o zaćmieniu półcieniowym. W obszarze półcienia Ziemia blokuje Księżycowi tylko część światła słonecznego, a w obszarze cienia całkowitego - blokuje Księżycowi całą tarczę Słońca.

Zaćmienie będzie z Polski widoczne, gdy Księżyc będzie nisko nad horyzontem. Ma to swoje plusy i minusy. Do pozytywnych aspektów należą na pewno kwestie krajobrazowe. Księżyc będzie nisko, a to okazja do fotografowania go z elementami ziemskiego krajobrazu, czyli astrofotografii krajobrazowej. Dodatkowo, gdy Księżyc jest nisko nad horyzontem, bywa że wydaje nam się większy. Tak naprawdę nie zmienia on rozmiarów, a jest to jedynie iluzja, ale na pewno czyni widok bardziej spektakularnym. Na dodatek, gdy będzie naprawdę nisko nad horyzontem, to może wydawać się nieco pomarańczowy lub czerwony, podobnie jak Słońce przy wschodzie lub zachodzie. To inne źródło poczerwienienia niż wspomniane w trakcie fazy całkowitej, chociaż mechanizm fizyczny jest podobny. Mamy tutaj do czynienia z rozpraszaniem przez grubą warstwę atmosfery, gdy patrzymy na obiekt nisko nad horyzontem; kolor niebieski jest rozpraszany mocniej, a dociera do nas czerwony. Grubość atmosfery pod tym kątem patrzenia powoduje też negatywną kwestię, tzw. ekstynkcję atmosferyczną, czyli silniejsze rozpraszanie i absorpcję światła przez atmosferę. To zawsze powoduje, że obiekty astronomiczne są nieco słabsze, mniej wyraźne, gdy są bardzo nisko. Na dodatek może okazać się, że na horyzoncie widzimy dalekie chmury.

Zaćmienie Księżyca można oglądać po prostu wychodząc na dwór w miejsce, w którym nie przeszkadza światło lamp i budynki czy drzewa nie przesłaniają widoku. Można dodatkowo użyć lornetki czy teleskopu. Rożne instytucje (planetaria, centra nauki) i stowarzyszenia lub kluby miłośników astronomii będą organizować pokazy zjawiska, również wzbogacone dodatkowo prelekcjami. Będą też transmisje internetowe na kanałach zajmujących się astronomią.