30 lat temu odbyła się pierwsze sesja na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Uroczyste obchody jubileuszu rozpoczęły się o godzinie 9.00 od uderzenia w dzwon przez prezydenta Andrzeja Dudę, otwierającego sesję giełdową. GPW jest liderem wśród giełd Europy Środkowo-Wschodniej, choć początki nie były usłane różami.
16 kwietnia 1991 r., budynek dawnej siedziby KC PZPR w pobliżu ronda Charles'a de Gaulle'a w Warszawie. Przy oślepiającym błysku fleszy kilkudziesięciu aparatów i obecności tłumu dziennikarzy na parkiet nowo utworzonej giełdy wychodzi jej współzałożyciel i pierwszy prezes Wiesław Rozłucki. Za chwilę wygłosi historyczny komunikat o notowaniu pierwszych spółek.
- To było wielkie wydarzenie, któremu towarzyszył duży stres. Wcześniej nie byłem osobą publiczną i medialną, a kamery i aparaty sprawiły, że czułem się jak gwiazda Teatru Wielkiego - wspominał kilka lat temu Rozłucki w rozmowie z TVN24 Biznes.
Trudne początki
Przygotowania do pierwszej sesji trwały dosłownie do ostatniej chwili. W siedzibie GPW robotnicy uwijali się jak w ukropie, ale i tak nie udało im się ukończyć remontu na czas. Na otwarcie giełdy musieli więc pochować sprzęt i wrócić do pracy w kolejnych dniach. Z parkietu wciąż unosił się zapach świeżego lakieru, do którego przyklejały się buty.
Pierwsza sesja giełdowa odbyła się z udziałem siedmiu domów maklerskich. Notowano akcje pięciu spółek: Tonsilu, Próchnika, Krosna, Kabli i Exbudu. Złożono 112 zleceń. Na początku sesje odbywały się raz w tygodniu i trwały po dwie godziny. Piątą sesję giełdową w tygodniu wprowadzono dopiero w październiku 1994 r.
Nad koncepcją giełdy pracowano w bardzo szybkim tempie. Pierwsze prace rozpoczęły się w październiku 1990 r. Jak wspominał Rozłucki giełda w założeniu miała opierać się na czterech filarach: nowoczesność, przejrzystość, prostota i dostępność dla każdego.
- Improwizacja była wielka, przez sześć miesięcy trzeba było zbudować infrastrukturę giełdy i Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych oraz wyszkolić maklerów, tzn. nauczyć ich obiegu i rozliczenia transakcji. Pracowaliśmy po 16 godzin na dobę - opowiadał.
Opracowanie szczegółowych procedur nowoczesnego obrotu giełdowego w okresie zaledwie kilku miesięcy było możliwe dzięki pomocy merytorycznej Francji, a konkretnie Spółki Giełd Francuskich (Société de Bourses Françaises). Francuzi oprócz całej wiedzy zapewnili także finansowanie przez fundację France-Pologne.
Pożyczone komputery
Początki giełdy to także brak zaplecza technicznego. Dzisiaj nie chce się w to wierzyć, ale brakowało elementarnych rzeczy. Komputery, na których maklerzy specjaliści obliczali kurs dnia, pożyczyła Fundacja Centrum Prywatyzacji. Ta sama fundacja robiła też szkolenia dla przyszłych maklerów. W kraju nie było też sieci telekomunikacyjnej, co uniemożliwiało prowadzenie notowań ciągłych. Dlatego pierwszy system był niezwykłe prosty, oparty na fixingu, czyli jednolitym kursie dnia.
Giełda w Warszawie cieszyła się ogromnym zainteresowaniem. Odwiedzali ją nie tylko zwykli zjadacze chleba, ale także premierzy, prezydenci i koronowane głowy. Wśród najbardziej znamienitych gości należy wymienić holenderską królową Beatrix i następcę brytyjskiego tronu, księcia Karola.
Przełomowym momentem było z pewnością wprowadzenie nowych systemów informatycznych. W 2000 r. uruchomiono WARSET, nowoczesny system zleceń. Dzięki niemu cały system domu maklerskiego komunikował się bezpośrednio z systemem giełdy, co znacznie zwiększało komfort obsługi inwestorów. Z chwilą wprowadzenia WARSETU z parkietu zniknęli także maklerzy specjaliści. WARSET został zastąpiony w 2013 r. przez system notujący UTP.
Giełda dzisiaj
GPW jest liderem wśród giełd Europy Środkowo-Wschodniej, pod względem liczby notowanych spółek i łącznej kapitalizacji spółek krajowych. Udział GPW w obrocie akcjami na giełdach regionu wynosi 81 proc.. GPW przewodniczy inicjatywie Giełd Trójmorza oraz aspiruje do roli regionalnego hubu dla młodych spółek technologicznych o ogromny potencjale, tzw. jednorożców. Obecnie trwają negocjacje w sprawie przejęcia większościowego pakietu akcji Giełdy w Armenii przez GPW.
Obecnie średni obrót sesyjny na GPW wynosi ok. 1,2 mld zł. Na Głównym Rynku notowane są akcje 434 firm (383 krajowych i 51 zagranicznych), natomiast na parkiecie NewConnect 376 spółek (372 krajowych i 4 zagranicznych).
W ubiegłym roku Grupa Kapitałowa GPW wypracowała rekordowe przychody ze sprzedaży w wysokości 403,8 mln zł i jeden z najwyższych w swojej historii zysk netto, który przekroczył 151 mln zł.
Według danych Federacji Europejskich Giełd Papierów Wartościowych, w 2020 r. GPW zajęła pierwsze miejsce w Europie pod względem procentowego wzrostu obrotów akcjami i trzecie miejsce pod kątem wartości ofert pierwotnych. Pod koniec 2020 r. GPW była też drugim rynkiem w Europie pod względem płynności oraz osiągnęła status światowego lidera pod względem liczby notowanych spółek z sektora gamedev.
Źródło: TVN24 Biznes