Torebki za złotówkę? Eksperci: nawet miliard złotych dla państwa

Według projektu noweli ustawy o gospodarce opakowaniami, maksymalna opłata jaką klient zapłaci za plastikową torebkę w sklepie ma wynieść 1 zł. Chodzi o najczęściej wydawaną w sklepach torbę, czyli do grubości 50 mikronów. Z kolei małe torby do grubości 15 mikronów byłyby bezpłatne.

- Są to na razie wstępne propozycje. W projekcie musieliśmy określić maksymalny pułap takiej opłaty. Dokładny koszt zostanie jednak ustalony w rozporządzeniu ministra. Na razie trudno jest określić, jaka to będzie cena, ale powinna być ona kilkukrotnie niższa - powiedział rzecznik resortu środowiska Paweł Mucha.

Mucha podkreślił, że projekt jest obecnie w konsultacjach społecznych i nie został jeszcze zaakceptowany przez rząd.

Zgodnie z danymi resortu środowiska, obecnie Polacy średnio zużywają 250-270 toreb foliowych rocznie, z kolei przeciętny Europejczyk 200. Według danych Komisji Europejskiej w 2010 r. średnia na jednego Polaka, Portugalczyka czy Słowaka wynosiła aż 490 foliówek, na Niemca 70, Fina czy Duńczyka tylko 4.

- Próbowałem kiedyś zrobić taką estymację i wyszło mi, że przez całe swoje życie zgromadziłbym ok. metra sześciennego takich torebek. Ciężko je utylizować, bardziej sensowny jest ich przerób, choć kosztowny - wyjaśniał w TVN24 BiS Andrzej Wojciechowicz, ekspert rynku FMCG

Jak dodał, rynek konsumentów w Polsce przyzwyczaił się, że te torebki zawsze są dostępne.

- Powinniśmy racjonalnie gospodarować torebkami i zastanowić się, czy za każdym razem potrzebujemy nowej torebki foliowej - mówiła Magdalena Dziczek z Eko-Pak.

Dziczek uważa, że wyższy koszt torebek może zniechęcić konsumentów od ich kupowania. - Pokazują to doświadczenia innych krajów. Irlandia, wprowadzając podobny mechanizm, ograniczyła produkcję takich torebek o 90 proc. To jest bardzo dobry wynik - podkreśla.

W 2002 r. irlandzki rząd postanowił o wprowadzeniu specjalnych opłat za torby foliowe - 0,15 euro (obecnie jest to 0,22 euro). Pozyskane w ten sposób pieniądze zostały przeznaczone na wdrażanie projektów dotyczących recyklingu odpadów.

Dziczek uważa, że jest to "mało prawdopodobne", żeby torebka foliowa kosztowała złotówkę.

Zgodnie z projektem ustawy, opłaty będą przekazywane przez sklepy na rachunki marszałków województw. Następnie, środki trafią do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Z tych pieniędzy 1 proc. będzie stanowił dochód samorządu. Reszta ma być przeznaczana na dofinansowanie działań związanych z gospodarką odpadami, zapobieganiem ich powstawania i edukację ekologiczną.

Aby kontrolować, ile toreb wprowadzanych jest do obiegu, sklepy będą musiały raz w roku składać odpowiednie sprawozdania marszałkom województw. - To dodatkowe obciążenia administracyjne dla handlu, który będzie zobligowany do rejestrowania ilości torebek i raportowania tego do marszałka - zaznaczyła Dziczek.

Wojciechowicz, nazywał ten wymóg "absurdalnym". - To jest zupełnie niepotrzebna administracja. Jeżeli byłoby obligatoryjne sprzedawanie tych torebek, to przecież robimy to poprzez kasę fiskalną i można wyciągać te dane z rejestracji - wyjaśniał. Jak dodał, wiele sieci sprzedaje już te grubsze torebki, powyżej 50 mikronów i te torby są rejestrowane w kasie fiskalnej. Według gości "Biznesu dla Ludzi" wysoka cena za torebkę nie ma na celu zniechęcić konsumentów do ich zakupu, ale przynosić wpływy. - Szacuje się, że około miliard złotych rocznie będzie wpływać do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - mówiła Dziczek. Zaznaczała jednak, że sklepy mogą w ogóle zrezygnować ze sprzedaży torebek foliowych. - Handel może uznać, że nie chce bawić się w rejestry i zaproponuje konsumentowi np. wyłącznie papierowe, albo bawełniane torebki. I wtedy te pieniądze gdzieś się rozpłyną - tłumaczyła. Z tą opinią zgadzał się Wojciechowski. - Ominięcie procesu raportowania jest rozwiązaniem. Nie mamy wówczas problemu administracyjnego i możemy sprzedawać torebki papierowe, za ile chcemy - mówił ekspert rynku FMCG.

Zmiany w polskim prawie związane są z unijną dyrektywą z 2015 r., która zobowiązała państwa członkowskie do zmniejszenia zużycia przez konsumentów lekkich toreb plastikowych na zakupy.

Dyrektywa przewidziała dwa możliwe warianty wdrożenia przepisów. Pierwszy to wprowadzenie do 31 grudnia 2018 r. opłat za oferowane torby przy jednoczesnym zwolnieniu z opłat za bardzo lekkie torby tzw. zrywki; drugi to osiągnięcie odpowiednich poziomów zużycia toreb na mieszkańca (90 toreb do końca 2019 oraz 40 toreb do końca 2025 r.). Resort środowiska wybrał to pierwsze rozwiązanie. Jak czytamy w projekcie noweli, dodatkowa opłata za lekką plastikową torbę będzie doliczana do obowiązującej już ceny takiej torby, bądź będzie stanowiła podstawową opłatę. Takie rozwiązanie - jak podkreśla ministerstwo - ma zniechęcić klientów do korzystania z foliówek. Opłaty miałyby wejść od 1 stycznia 2019 r.

Ostateczna stawka ma być określona w rozporządzeniu do ustawy, a jej wysokość będzie ustalona - jak tłumaczy resort - po przeprowadzeniu analiz, które uwzględniać będą specyfikę polskiego rynku, czy siłę nabywczą dochodów. Ministerstwo przypomina, że pomysł opłat za jednorazowe torby w Polsce nie jest nowy. Część sklepów w latach 2009-2010 wycofała się z bezpłatnego wydawania toreb, wprowadzając ich odpłatność na poziomie od 5 do 20 gr. za sztukę. Według szacunków, konieczność płacenia za torby na zakupy spowodowała ograniczenie ich stosowania o ok. 36 proc., z ok. 470 do 300 toreb na mieszkańca w roku.

Autor: ToL//bgr / Źródło: TVN24 BiS, PAP