Dzień wolny lub dodatek do pensji. Wyjątki w Kodeksie pracy

Co do zasady praca w niedzielę i święta jest zakazana. Kodeks pracy przewiduje wyjątki i określa przesłanki, w tym branże użyteczności społecznej, w których pracownicy mogą być do niej zobowiązani.

Wieczorek wskazała, że praca w dni świąteczne dozwolona jest np. w branży transportu i komunikacji, ale też w szpitalach, hotelach czy gastronomii. To nie oznacza jednak, że jest to praca wykonywana na tych samych zasadach jak w tygodniu.

- Praca w niedzielę i święta jest możliwa, ale w zamian pracownik ma prawo do dnia wolnego. W przypadku świąt, dzień wolny powinien być wykorzystany jeszcze w tym samym okresie rozliczeniowym. Czyli na przykład, jeśli mamy miesięczny okres rozliczeniowy, to do zakończenia miesiąca kalendarzowego dzień wolny należy pracownikowi zwrócić - wyjaśniła.

Dodała, że jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie dnia wolnego w tym terminie, pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownikowi dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100 proc. za każdą godzinę pracy w święto.

Prawniczka zwróciła uwagę, że polecenie pracy w święto jest poleceniem służbowym. Wskazała, że "w takich sytuacjach pracownik może odmówić wykonania polecenia służbowego, jeżeli jest ono niezgodne z przepisami prawa, umową o pracę lub zasadami współżycia społecznego".

- Odmowa pracy w święta jest uzasadniona na przykład w sytuacji, gdy praca jest polecana w branży czy w obszarze, w którym zgodnie z Kodeksem pracy nie jest dozwolona praca w święta. To przykład polecenia służbowego sprzecznego z przepisami prawa. Taka odmowa nie może stanowić przyczyny uzasadniającej zwolnienie pracownika z pracy - powiedziała Wieczorek.

Związkowa Alternatywa w listopadzie postulowała, by wszyscy pracownicy, którzy wykonują swoje obowiązki zawodowe w dni ustawowo wolne od pracy, otrzymywali 2,5 razy wyższe wynagrodzenia niż za pracę w dni powszednie.

Czytaj więcej: Wyższa pensja za pracę w święta. Padła nowa propozycja >>>

Wieczorek zaznaczyła, że inne zasady dotyczą pracy 24 grudnia. - Na razie Wigilia nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy. Natomiast jest to zwyczajowo dzień świąteczny dla osób, które obchodzą Święta Bożego Narodzenia - podkreśliła radczyni.

Obecnie, zgodnie z ustawą o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta, Wigilia jest dniem roboczym dla pracowników handlu do godziny 14.00.

- W przypadku branż niehandlowych praca 24 grudnia jest pracą jak w każdy inny normalny dzień, ale zwyczajowo w wielu miejscach pracownicy wychodzą z niej wcześniej - dodała.

Radca prawny przypomniała, że ustawa w sprawie ustanowienia Wigilii, jako dnia wolnego od pracy czeka na podpis prezydenta Andrzeja Dudy. - Jeśli przepisy wejdą w życie to od przyszłego roku wynagrodzenie pracownika za 24 grudnia będzie obliczane na świątecznych zasadach - powiedziała Wieczorek.