Mała luka płacowa, ministerstwo się cieszy. Sprawdzamy, o ile mniej zarabiają kobiety

[object Object]
Zarobki kobiet i mężczyzn zostaną zrównane. "Przełomowa" ustawa przyjętaTVN24 BiS
wideo 2/5

Jest lepiej niż dobrze, w Polsce dyskryminacji płciowej nie ma, a luka płacowa jest jedną z najniższych w Unii Europejskiej - do takich wniosków można dojść po wysłuchaniu sobotniej wypowiedzi minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbiety Rafalskiej. Czy szklany sufit i lepka podłoga nad Wisłą nie istnieją?

Polska ma jeden z najniższych wskaźników luki płacowej w UE, kobiety w naszym kraju zarabiają o 7,2 procent mniej niż mężczyźni, podczas gdy średnia unijna to 16,2 procent - powiedziała szefowa Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej powołując się na dane Eurostatu za 2016 rok.

Według minister Rafalskiej mniejsza luka płacowa wynika m.in. ze spadku bezrobocia. Przy okazji przypomniała, że w Polsce obowiązuje zakaz dyskryminacji ze względu na płeć i wiek - czynniki te nie mogą być powodem do różnicy w wynagrodzeniu.

"Kłamstwa, bezczelne kłamstwa i statystyka"

Wskaźnik zróżnicowania wynagrodzeń kobiet i mężczyzn (tzw. Gender Pay Gap – GPG), na który powołuje się minister Rafalska, przedstawia różnicę między przeciętną godzinową stawką wynagrodzenia brutto mężczyzn i kobiet zatrudnionych we wszystkich sektorach z wyjątkiem rolnictwa i administracji publicznej.

- Statystyka Eurostatu jest myląca. To jest tylko średnia różnica w średnich płacach godzinowych kobiet i mężczyzn, która jest tworzona tylko dla kilku wybranych sektorów gospodarki. Gdy dla Polski uwzględni się wszystkie sektory, to wtedy ta wyżej wspomniana średnia skacze z siedmiu procent do kilkunastu - wyjaśniła w rozmowie z tvn24bis.pl dr Iga Magda, wiceprezes Instytutu Badań Strukturalnych.

Dodała też: - Jako ekonomiści nie lubimy tego pojęcia surowej luki, bo trzeba wziąć pod uwagę, że mężczyźni i kobiety pracują w różnych zawodach, mają różne wykształcenie, staż pracy itd. Gdy uwzględnimy wszystkie czynniki i policzymy lukę skorygowaną, to skacze ona wtedy do 15, 20, a czasem nawet do 25 procent. Wtedy uzyskujemy prawdziwą różnicę w zarobkach kobiet i mężczyzn, bo są w podobnym wieku, mają to samo wykształcenie, staż pracy, pracują w tych samych branżach, w podobnej wielkości firmach i na podobnych stanowiskach.

- W ostatnich latach luka skorygowana się lekko zmniejszyła, ale nadal utrzymuje się na poziomie kilkunastu procent. Wiązano to z kryzysem, bo dużo dobrze zarabiających mężczyzn straciło wtedy pracę i to po części przełożyło się na mniejszą lukę - tłumaczyła dr Iga Magda.

Zróżnicowanie płac kobiet i mężczyzn wg EurostatAdam Ziemienowicz / PAP

Minister Rafalska w swojej wypowiedzi powołała się także na ranking PwC z 2018 roku, w którym analizowana jest sytuacja kobiet na rynku pracy oraz ich wpływ na gospodarkę w 33 krajach należących do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Polska znalazła się na dziewiątej pozycji i zanotowała najwyższy awans od 2000 roku - o 10 pozycji.

Rafalska zwróciła uwagę, że w krajach EU luka płacowa jest wyższa wśród pracowników sektora prywatnego, a niższa dla sektora publicznego. - W sektorze prywatnym zróżnicowanie w wynagrodzeniach pomiędzy kobietami i mężczyznami w Polsce wyniosło 16,1 procent i kształtowało się na poziomie średnim w porównaniu z innymi krajami EU - wskazała minister. Zaznaczyła jednocześnie, że w Polsce w 2016 roku w sektorze publicznym wskaźnik ten wyniósł 2,8 procent, podczas gdy w większości krajów UE kształtował się na poziomie wyższym niż 10 procent.

Pozostałe dane i inne badania

Nie są to jednak jedyne dostępne dane na temat wielkości luki płacowej w Polsce i na świecie. Po nawet pobieżnym spojrzeniu na informacje z innych źródeł stwierdzimy, że sytuacja w Polsce nie przedstawia się tak różowo, jak mogłoby to wynikać ze słów minister. GPG Eurostatu jest tylko jednym ze wskaźników, niekoniecznie najbardziej miarodajnym, i nie jest w stanie wyjaśnić wszystkich mechanizmów społecznych, które wpływają na różnice na rynku pracy kobiet i mężczyzn.

Z danych zebranych przez GUS wynika, że w październiku 2016 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie mężczyzn wyniosło 4705,63 złotych, czyli o 18,5 procent brutto więcej niż kobiet (3971,13 złotych). Dodać należy jednak, że jeśli chodzi o wynagrodzenie godzinowe, różnica ta zmniejszała się do 12,1 procent.

Warto przyjrzeć się również strukturze zatrudnienia kobiet i mężczyzn pod względem wykształcenia. Prawie połowa pracujących kobiet ma wyższe wykształcenie, wśród mężczyzn jest to niecała jedna trzecia. Jest to o tyle istotne, że w tej grupie zatrudnionych różnica w wynagrodzeniach wynosi wg GUS prawie 30 procent. Kobiety z wyższym wykształcenie zarabiają ok. 5 tysięcy złotych, a mężczyźni ok. 7 tysięcy złotych.

Według danych Pracuj.pl w 2017 roku przeciętne miesięczne wynagrodzenie mężczyzn wynosiło średnio 5 tysięcy złotych, a kobiety otrzymywały 800 złotych mniej. Daje to różnicę w wysokości ok. 16 procent. Podobnie wyglądają szacunki Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń (OBW) tworzonego przez firmę Sedlak&Sedlak. Według nich w 2018 r. mężczyźni zarabiali 5 tysięcy złotych, a kobiety o 1000 złotych mniej. Oznacza to, że tzw. luka płacowa wyniosła aż 20 procent.

Jaka jest przyczyna luki płacowej?

Zdaniem Rafalskiej, przyczynami nierównych płac między kobietami i mężczyznami są m.in. długość stażu pracy wynikająca z wykonywanych ról społecznych, niższa samoocena czy mniejsze oczekiwania finansowe. - Kobiety też bardziej nieśmiało upominają się o swoje wynagrodzenia, może powinny stawiać pracodawcom bardziej twarde warunki i dopominać się o lepszą płacę - podkreśliła minister.

- Najbardziej na lukę płacową wpływa macierzyństwo. Posiadanie dzieci sprawia, że kobiety mają znacznie niższe wynagrodzenie, podczas gdy mężczyźni po pojawieniu się potomstwa zaczynają zarabiać zdecydowanie więcej - stwierdziła w komentarzu dla TVN24 BiS dr Magda, która jest również adiunktem w Katedrze Ekonomii Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

- Problemem dla kobiet jest nieelastyczny czas pracy. Często są zmuszone do wyboru pomiędzy trudnymi do spełnienia żądaniami pracodawcy a opieką nad dziećmi. I przez to częściej decydują się na wybór mniej płatnej pracy. Poza tym dochodzi jeszcze przerwa związana z macierzyństwem i problem z powrotem, a także trudności w łączeniu pracy zawodowej z opieką oraz niskie zaangażowanie mężczyzn, szczególnie w Polsce - dodała.

Rafalska również dostrzegła, w której grupie wiekowej problem jest największy, ale odrobinę inaczej zdiagnozowała przyczyny tego stanu rzeczy. Według minister luka płacowa w krajach UE jest najwyższa wśród osób w wieku 35-44 lata i wynosi 12 procent. - To jest ten wiek, w którym kobiety ciągle są obciążone opieką nad małymi dziećmi, maja przerwy w pracy zawodowej spowodowane urlopami wychowawczymi, macierzyńskimi. W tym okresie jest im trudniej o awans - wyjaśniła.

Ekspert Pracuj.pl Maciej Bąk zauważył z kolei, że luka płacowa w Polsce jest skutkiem tego, że "kobiety rzadziej decydują się na kształcenie w obszarach, w których płaca zdecydowanie odbiega od średniej (np. IT)" oraz "częściej pracują w niepełnym wymiarze godzin". - Badania wskazują też, że kobiety cechują się przeciętnie niższą skłonnością do podejmowania ryzyka i mniejszym zamiłowaniem do negocjacji, co ogranicza potencjał do osiągnięcia wyższych stawek i zajęcia lepiej płatnych stanowisk - argumentował Bąk.

Szklane fenomeny

W Polsce wciąż funkcjonują i mają się dobrze takie fenomeny jak "szklany sufit" czy "lepka podłoga". Ten pierwszy polega na tym, że trudniej dojść kobietom (ale także różnego rodzaju mniejszościom) do wysokich pozycji w biznesie czy polityce. Tzw. lepka podłoga opisuje sytuacje, w których kobiety praktycznie nie mają szans na awans na wyższe stanowisko.

Z badania przeprowadzonego w 2018 roku przez Fundację ePaństwo wynika, że na ponad milion stanowisk w zarządach 29,7 procent zajmowanych jest przez kobiety. W firmach jest to 23,9 procent, a w organizacjach społecznych - 34,6 procent. - Na wysokim szczeblu decydują np. nieformalne spotkania na grze w golfa czy wieczorne w restauracji. Kobiety w nich nie uczestniczą, bo próbują jednocześnie łączyć pracę zawodową oraz rodzinę i większą wagę przywiązują do spędzania czasu z partnerem i dziećmi - wyjaśniała rok temu dla tvn24bis.pl dr Magda.

Z badania przeprowadzonego na 2 milionach użytkowników portalu PayScale wynika, że kobiety zatrudnione na tych samych stanowiskach zarabiają 98 procent tego co mężczyźni. Jest to mała różnica, ale jeśli porównamy obie płcie bez względu na zajmowane stanowisko, to okaże się, że kobiety zarabiają tylko 78 procent tego co mężczyźni.

W raporcie PayScale możemy przeczytać, że w trakcie kariery mężczyźni częściej dochodzą do stanowisk zarządczych niż kobiety. W połowie kariery (wiek 30-44 lata) szanse mężczyzn na awans na któreś z najwyższych stanowisk są o 70 proc. wyższe niż szanse kobiet, pod koniec kariery (powyżej 45 r.ż.) aż o 142 procent.

Trzeba podkreślić, że PayScale jest porównywarką wynagrodzeń głównie dla użytkowników w USA, choć korzystają z niej nie tylko Amerykanie. Niemniej idealnie obrazuje zarówno szklany sufit, jak i lepką podłogę - zjawiska, które występują pod każdą długością i szerokością geograficzną.

Różnica na korzyść kobiet

Powiew optymizmu można znaleźć w raporcie opublikowanym na Pracuj.pl, gdzie autorzy wymieniają branże, w których kobiety mają lepiej. "Jest to m.in. marketing oraz finanse/ekonomia, gdzie różnice w płacach wynoszą przeciętnie 600 zł brutto na korzyść pań" - czytamy.

Z danych GUS wynika też, że w grupie poprodukcyjnej (powyżej 65. roku życia) więcej zarabiają kobiety, a w wieku 60-64 prawie nie ma różnicy w zarobkach pomiędzy oboma płciami. Niewielka luka jest w przypadku dopiero wchodzących na rynek pracy osób (24 lata i mniej).

Jeśli chodzi o słowniczek płacowej dyskryminacji płciowej, warto jeszcze wspomnieć o szklanych: ruchomych schodach oraz klifie. Pierwszy termin odnosi się do sytuacji, gdy mężczyźni są faworyzowani w zawodach uważanych za typowo kobiece lub na odwrót. Natomiast nad szklanym klifem stanęła na przykład Theresa May. Chodzi o postawienie kobiety na czele i powierzenie jej niewykonalnej misji. A wydaje się, że taką w tym momencie jest wyjście Wielkiej Brytanii z UE.

Autor: Krzysztof Krzykowski / Źródło: tvn24bis.pl

Źródło zdjęcia głównego: TVN24/PAP

Pozostałe wiadomości

Donald Trump podpisał memorandum, które nakłada roczną opłatę w wysokości 100 tysięcy dolarów za wizę pracowniczą dla specjalistów. Prezydent USA zatwierdził także program "złotych kart", który pozwala na stały pobyt za milion dolarów.

100 razy droższe wizy. Donald Trump złożył podpis

100 razy droższe wizy. Donald Trump złożył podpis

Źródło:
PAP

Zamiast wprowadzać trwałe strefy tylko dla pieszych, władze Sztokholmu stawiają na tymczasowe projekty, które okresowo wyłączają ulice z ruchu pojazdów - pisze Politico. Skuteczność programu potwierdza rosnąca liczba ulic objętych ograniczeniami - z dwóch w 2015 roku do ponad czterdziestu tego lata.

Mieszkańcy na ten pomysł reagują oburzeniem. Ta stolica "przełamuje trend"

Mieszkańcy na ten pomysł reagują oburzeniem. Ta stolica "przełamuje trend"

Źródło:
Politico

Cyberatak zakłócił działalność kilku ważnych europejskich portów lotniczych - w tym londyńskiego Heathrow, Brukseli i Berlina. Operatorzy informują o opóźnieniach i odwołanych lotach - przekazał Reuters. "Na ten moment nie ma sygnałów o zagrożeniu dla lotnisk w Polsce" - poinformował wicepremier Krzysztof Gawkowski.

Cyberatak na europejskie lotniska. Opóźnione i odwołane loty

Cyberatak na europejskie lotniska. Opóźnione i odwołane loty

Źródło:
Reuters, tvn24.pl, PAP

Nad Jeziorem Żarnowieckim powstaje największy w Europie magazyn energii - przekazał premier Donald Tusk w mediach społecznościowych. Jak podkreślił, podobne inwestycje w przyszłości przyczynią się do obniżek cen prądu.

Tusk: to największa tego typu inwestycja w Europie

Tusk: to największa tego typu inwestycja w Europie

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Nowe założenia w zakresie Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) zaszkodzą gospodarce, obniżą skuteczność zbiórki i recyklingu odpadów oraz doprowadzą do podwyżek cen produktów - uważa Konfederacja Lewiatan.

Nowy plan rządu. Przedsiębiorcy ostrzegają

Nowy plan rządu. Przedsiębiorcy ostrzegają

Źródło:
PAP

Decyzja agencji Moody's o zmianie perspektywy na negatywną odzwierciedla słabszą perspektywę wskaźników fiskalnych i długu publicznego w porównaniu z wcześniejszymi oczekiwaniami - wyjaśnił resort finansów.

Resort komentuje negatywną perspektywę ratingu Polski

Resort komentuje negatywną perspektywę ratingu Polski

Źródło:
PAP

37 procent wszystkich mieszkań w Chorwacji kupują obcokrajowcy. Według eksperta branży nieruchomości Boro Vujovicia najczęściej inwestują Niemcy, Austriacy i Słoweńcy, ale coraz częściej pojawiają się nabywcy z Polski.

Obcokrajowcy kupują coraz więcej. "Głównie za gotówkę"

Obcokrajowcy kupują coraz więcej. "Głównie za gotówkę"

Źródło:
PAP

Komisja Europejska zaproponowała państwom Unii Europejskiej 19. pakiet sankcji wobec Rosji. Wśród tych propozycji znajduje się między innymi całkowity zakaz transakcji dla rosyjskich banków, objęcie Rosnieftu i Gazprom Nieftu zakazem transakcji, całkowity zakaz importu rosyjskiego LNG od 1 stycznia 2027 roku oraz rozszerzone restrykcje wobec tak zwanej rosyjskiej floty cieni.

Banki, karty kredytowe, gaz, statki. KE: idziemy po rosyjskie pieniądze

Banki, karty kredytowe, gaz, statki. KE: idziemy po rosyjskie pieniądze

Źródło:
PAP

Agencja Moody’s zmieniła perspektywę ratingu Polski ze stabilnej na negatywną. Jednocześnie utrzymała długoterminowe ratingi Polski na poziomie A2. Moody's to jedna z tzw. wielkiej trójki agencji ratingowych. Wcześniej perspektywę ratingu zmieniła również agencja Fitch.

Czołowa agencja zmienia perspektywę ratingu Polski

Czołowa agencja zmienia perspektywę ratingu Polski

Źródło:
PAP

W piątek rząd ogłosił swoje priorytety, wśród których znalazły się: poprawa konkurencyjności gospodarki, wsparcie rozwoju sztucznej inteligencji, bezpieczeństwo dostaw energii i stabilizacja jej cen, rozwój Centralnego Portu Komunikacyjnego, renesans kolei, deregulacja oraz ochrona ziemi rolnej i funkcji produkcyjnych wsi.

Plan rządu dla polskiej gospodarki. Znamy priorytety

Plan rządu dla polskiej gospodarki. Znamy priorytety

Źródło:
PAP

Piątkowe losowanie Eurojackpot nie przyniosło głównej wygranej. W Polsce odnotowano wygraną trzeciego stopnia w wysokości niemal 2,4 miliona złotych. Oto liczby, które wylosowano 19 września 2025 roku.

Ponad dwa miliony złotych w Eurojackpot w Polsce

Ponad dwa miliony złotych w Eurojackpot w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

W nadchodzącym tygodniu podwyżki cen paliw na stacjach będą kontynuowane - prognozują w piątek analitycy portalu e-petrol.pl. Ich zdaniem na razie nie ma ryzyka, że ceny paliw osiągną sześciozłotowe poziomy.

Podwyżki dla kierowców. Czy znów pojawi się "6" z przodu?

Podwyżki dla kierowców. Czy znów pojawi się "6" z przodu?

Źródło:
PAP

Władze Bali zakazują budowy nowych hoteli i restauracji na rolniczych terenach wyspy. To skutek ostatnich powodzi, w których życie straciło 18 osób. Eksperci uważają, że do tak tragicznych skutków kataklizmu przyczyniła się masowa turystyka.

Bali zakazuje budowy hoteli i restauracji

Bali zakazuje budowy hoteli i restauracji

Źródło:
"Guardian", tvn24.pl

Najwyższa Izba Kontroli poinformowała w piątkowym komunikacie, że przekazanie przez Skarb Państwa 551,3 miliona złotych z Funduszu Reprywatyzacji na dokapitalizowanie Polskiego Holdingu Hotelowego odbyło się niezgodnie z prawem. W związku z tym NIK złożyła zawiadomienie do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

NIK: przekazanie pieniędzy państwowej spółce niezgodnie z prawem

NIK: przekazanie pieniędzy państwowej spółce niezgodnie z prawem

Źródło:
PAP

Wstępnie zweryfikowano wszystkie projekty z dofinansowaniem z KPO dla branży HoReCa; w przypadku 39 przeprowadzono pogłębioną kontrolę, stwierdzono 7 nieprawidłowości - poinformowała w piątek minister funduszy Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Dodała, że pogłębione kontrole będą kontynuowane.

Pełczyńska-Nałęcz o efektach kontroli kontrowersyjnych dotacji z KPO

Pełczyńska-Nałęcz o efektach kontroli kontrowersyjnych dotacji z KPO

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Ministrowie finansów na nieformalnym spotkaniu w Kopenhadze będą omawiać powstanie cyfrowego euro - stablecoina, czyli waluty cyfrowej powiązanej z euro i wspieranej przez Europejski Bank Centralny. Niektórzy chcieliby przyspieszyć proces, aby przeciwdziałać wzrostowi stablecoinów opartych na dolarze amerykańskim, napędzanych przez ustawę Genius Act prezydenta Donalda Trumpa.

Cyfrowe euro. Ministrowie planują kolejne kroki

Cyfrowe euro. Ministrowie planują kolejne kroki

Źródło:
EUR-Lex, eutoday.com

Zmiana na szczycie Inter IKEA Group. Obecny dyrektor generalny Jon Abrahamsson Ring ustąpi ze stanowiska z końcem 2025 roku. Od 1 stycznia 2026 roku stery przejmie Polak – Jakub Jankowski.

Polak stanie na czele IKEA

Polak stanie na czele IKEA

Źródło:
Reuters, IKEA

Zeszłoroczny pomysł wprowadzenia zakazu sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych utknął na mieliźnie. - Tego projektu nie mamy - przekazał w piątek minister ds. nadzoru nad wdrażaniem polityki rządu Maciej Berek, zapytany o pracę nad pomysłem. Jak dodał, z nową minister zdrowia wrócą do rozmów o nim.

Co z zakazem sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych. "Tego projektu nie mamy"

Co z zakazem sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych. "Tego projektu nie mamy"

Źródło:
tvn24.pl

Kanada i Meksyk zgodziły się na pogłębienie więzi, zobowiązując się do bliższej współpracy w dziedzinie handlu i bezpieczeństwa. Przywódcy krajów podpisali w czwartek umowę o partnerstwie strategicznym i ogłosili nowy plan dwustronnej współpracy na następne lata. Oba kraje zmagają się z rosnącą presją gospodarczą ze strony USA.

Kanada i Meksyk pogłębiają współpracę w obliczu wojny handlowej Trumpa

Kanada i Meksyk pogłębiają współpracę w obliczu wojny handlowej Trumpa

Źródło:
PAP, BBC

Czwartkowa sesja na Wall Street zakończyła się wzrostami głównych indeksów. S&P 500 zanotował najwyższy poziom w historii. Czwartkowe ruchy następują dzień po tym, jak Fed po raz pierwszy w tym roku obniżył stopy procentowe.

Nowy rekord na amerykańskiej giełdzie

Nowy rekord na amerykańskiej giełdzie

Źródło:
PAP, CNBC

PKP Cargo planuje przeprowadzić zwolnienia grupowe, które obejmą do 500 pracowników. Spółka poinformowała w czwartek, że zgodę na ten krok wyrazili zarząd, rada nadzorcza oraz zarządczyni masy sanacyjnej. Proces wypowiadania umów ma zakończyć się do końca września.

Zwolnienia grupowe w kolejowym gigancie. "Trudna sytuacja finansowa"

Zwolnienia grupowe w kolejowym gigancie. "Trudna sytuacja finansowa"

Źródło:
PAP