Były wiceminister: problem oszustw był i mamy go też dzisiaj

Cichoń był wiceministrem w latach 2013-2015. Zaznaczył, że przez rok nadzorował departament VAT w MF. Jak mówił, "mieliśmy i dzisiaj też mamy" problem ubytków, i został on - jak ocenił - w jakiś sposób wkomponowany w sam kształt podatku VAT, który nie jest narzędziem doskonałym.

Cichoń oświadczył też, że nie ma obiektywnych szacunków, upoważniających do twierdzenia że luka VAT w latach 2008-2015 znacząco wzrosła w porównaniu do lat 2005-2007.

Jak dodał, nie da się porównywać istniejących szacunków dla lat 2005-2007 z tymi dla okresu 2008-2015, ponieważ dokonywały ich różne podmioty, operując różnymi metodami. - Mówienie, że luka wystrzeliła za naszych rządów jest nadużyciem i jest nieuprawnione - podkreślił. Jak mówił b. wiceminister, gdyby do kalkulacji wkomponować procykliczność w kształtowaniu się luki i dochodów z VAT, to okazało by się, że "w latach naszych rządów luka nie wzrosła".

- Może nie spadła, ale z pewnością nie wzrosła w stosunku do lat 2005-2007 - oświadczył. Cichoń stwierdził też, że "nie ma dowodów, ani obiektywnych danych, że rosły wyłudzenia". - To że rosła wykrywalność, nie oznacza, że rosła także przestępczość związana z wyłudzeniami - dodał.

Przewodniczący komisji Marcin Horała (PiS) pytał świadka, czy w czasie kiedy podlegał mu Departament Podatku od Towarów i Usług miał świadomość, że niewystarczające są rozwiązania w zakresie walki z wyłudzeniami. - Oczywiście mieliśmy świadomość tego, że w tej branży są poważne wyłudzenia i są także postulowane rozwiązania legislacyjne, które te wyłudzenia ograniczą i pozwolą nam skutecznie eliminować nieuczciwe podmioty z tego rynku - powiedział Cichoń.

Horała pytał również o ograniczenie rozliczeń kwartalnych dla podmiotów nowo rejestrowanych rozpoczynających działalność na rynku obrotu paliwami. - Jeśli chodzi o rozliczenia kwartalne, to je znieśliśmy w 2013 roku, jeśli chodzi o branżę paliwową i ona miała obowiązek rozliczeń miesięcznych - powiedział Cichoń. Szef komisji wskazywał, że Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego kierując pisma m.in. do Cichonia wskazywała, że są to rozwiązania niewystarczające. Jak mówił Horała, w notatce z grudnia 2013 roku dyrektor (Tomasz) Tratkiewicz pisał do Cichonia, że "w opinii Departamentu Podatku od Towarów i Usług zasadne byłoby uzupełnienie wprowadzonych w Polsce środków legislacyjnych o wyłączenie możliwości składania deklaracji kwartalnych przez wszystkie nowo zarejestrowane podmioty".

Horała pytał świadka, jak była jego reakcja na te sygnały. - Przypomnę, że tak naprawdę rozliczenia kwartalne, zwłaszcza dla małych podmiotów, przyjmowaliśmy olbrzymią większością głosów wskazując także wtedy, że to są rozwiązania, które zmierzają do zrównania warunków prowadzenia działalności gospodarczej - powiedział Cichoń. Szef komisji dopytywał, jaka była reakcja Cichonia w grudniu 2013 roku na sygnał z podległego mu departamentu, że należałoby odejść od rozliczeń kwartalnych dla wszystkich podmiotów nowo rejestrowanych. - Wiemy, że to nie zostało przeprowadzone - powiedział Horała. Wskazywał, że dla kontroli wygodniejsze jest rozwiązanie z krótszym okresem rozliczeniowym. - Natomiast nie są to rozwiązania korzystne z puntu widzenia podatnika, musieliśmy jednak brać pod uwagę i interes podatnika także i ostatecznie zdaje się stąd wstrzymaliśmy czy nie realizowaliśmy tego postulatu - powiedział świadek.

Marcin Horała przytoczył podczas posiedzenia opinię Rady Konsultacyjnej Prawa Podatkowego, która funkcjonowała w latach 2014 - 2016. Opinia z 2015 roku dotyczyła efektów wprowadzenia obowiązku wpłaty kaucji gwarancyjnej w ustawie o podatku od towarów i usług. - Rozwiązanie to jest w praktyce wykorzystywane przez oszustów podatkowych, którzy składają kaucję i uzyskują w ten sposób status podmiotu zaufanego.

Zyski z oszukańczego procederu często istotnie przekraczają wartość wpłaconej kaucji; w niektórych przypadkach możliwe jest również odzyskanie przez oszustów kaucji po dokonaniu oszustwa VAT, gdy organy podatkowe nie wszczęły jeszcze postępowań kontrolnych związanych z dostawami zabezpieczonymi kaucją gwarancyjną - mówił Horała, cytując treść opinii. Zgodnie z dokumentem, rozwiązanie to powoduje, że efektywność zwalczania oszustw podatkowych "jest bardzo ograniczona", a podniesienie wysokości kaucji "nie usunie wspomnianych problemów". - Ja jej nie widziałem, nie miałem okazji jej analizować - powiedział Cichoń, pytany czy znał treść cytowanej opinii. Według niego, wprowadzenie kaucji zwiększyło ryzyko ponoszone przez oszustów podatkowych. - Nawet jeśli uznamy, że te kwoty są niewystarczające, to jednak jest to wyraźna zmiana w stosunku do tego co było wcześniej (...) Oszuści bez tych kaucji ryzykowali mniej, jeśli w ogóle - mówił Cichoń. B. wiceszef MF zapewnił też, że obszar ten "był objęty bardzo intensywnym nadzorem" urzędów kontroli skarbowej.

Wiceprzewodniczący komisji Błażej Parda (Kukiz'15) pytał świadka, na jaką kwotę była szacowana luka w VAT w latach 2012-2014. Cichoń zeznał, że w 2014 roku, w programie działań uszczelniających system podatkowy przyjętym przez rząd, zostało przyjęte założenie, że MF będzie w stanie samodzielnie szacować lukę w 2015 r. - Tak się nie stało, nie wypracowaliśmy narzędzi (...), które by nam pozwoliły w sposób obiektywny zobrazować lukę i jej strukturę. Prace trwały i trwają do dnia dzisiejszego, pierwsze szacunki MF opublikowało w drugiej połowie 2018 r., obarczone bardzo poważnymi, moim zdaniem, błędami i nie uwzględniające procykliczności - powiedział Cichoń. Dopytywany przez Pardę, na jaką kwotę szacowana była luka VAT za czasów, kiedy był wiceszefem MF, odparł, że nie podejmuje się dzisiaj szacowania na "zasadzie spojrzenia w sufit". - Nie jestem w stanie na to pytanie odpowiedzieć, moim zdaniem nie ma takich uczciwych, obiektywnych szacunków - powiedział Cichoń. Podkreślił, że nie było żadnego raportu ws. luki VAT, ale trwały "analizy". - Nie byliśmy w stanie odpowiedzialnie tego szacunku dokonać, w sposób obiektywny (...). Pamiętam, bo próbowałem wymusić powstanie takiego raportu i takiego szacunku, to się nie stało do końca 2015 roku - zeznał Cichoń. Cichoń podkreślił, że za jego czasów w MF "udoskonalane" były narzędzia mające na celu poznanie uszczerbku w VAT, szczególnie w zakresie informatyzacji kontroli i "obróbki" danych.

Autor: mp//dap / Źródło: PAP