Pożyczki społecznościowe – czym są i jak w nie inwestować?

● Pożyczki społecznościowe to umowy zawierane pomiędzy osobami fizycznymi za pośrednictwem specjalnych serwisów internetowych bez udziału banku i instytucji pozabankowych. ● Stronami pożyczki społecznościowej jest pożyczkobiorca i pożyczkodawca, nazywany także inwestorem. ● Pożyczki społecznościowe to sposób na pozyskanie środków, nawet dla osób zadłużonych, a także na ich inwestowanie.

Pożyczki społecznościowe, nazywane także pożyczkami społecznymi, social lending, peer to peer lub P2P, to zobowiązanie, które zawierane jest pomiędzy dwiema osobami fizycznymi. W umowie pożyczki nie pośredniczy bank czy instytucje pozabankowe, a jej stroną nie jest także serwis internetowy, za pośrednictwem którego dochodzi do kontaktu pożyczkobiorcy i pożyczkodawcy.

Podstawą prawną udzielania pożyczek społecznościowych są przepisy Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny art. 720 i nast. 

Stronami pożyczki społecznościowej, której przedmiotem jest określona suma pieniędzy, są:

– pożyczkobiorca, czyli osoba, która pożycza pieniądze, – pożyczkodawca, nazywany także inwestorem, który oferuje pieniądze.

Do zawarcia umowy dochodzi za pośrednictwem serwisu internetowego, w którym rejestrują się pożyczkobiorca i inwestor. Co istotne, serwis ten nie jest stroną umowy pożyczki.

Jako że umowa pożyczki społecznościowej jest umową cywilnoprawną, zawierana jest bowiem w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego, strony mogą dowolnie, ale w granicach prawa, ustalić jej warunki. 

Pożyczki społecznościowe przez internet są przede wszystkim sposobem na uzyskanie gotówki bez udziału banku i innych instytucji pozabankowych. Osoba, która chce pozyskać pieniądze, musi zarejestrować się jedynie w specjalnym serwisie internetowym oraz przejść ustaloną przez platformę weryfikację. Ponieważ informacje nie podlegają sprawdzeniu w BIK, czyli Biurze Informacji Kredytowej, czy innych bazach informacji gospodarczej, dla zadłużonych pożyczki społecznościowe to często jedyna możliwość pozyskania dodatkowych środków pieniężnych. Nie oznacza to jednak, że zdolność kredytowa pożyczkobiorcy nie jest w żaden sposób weryfikowana. 

Dla pożyczkodawców pożyczki społecznościowe są przede wszystkim sposobem na inwestowanie środków, którymi dysponują. Na czym polega inwestycja w pożyczki? Ponieważ pożyczka udzielana jest na określone w umowie oprocentowanie, spłacane przez pożyczkobiorcę odsetki stanowią zysk inwestora. Wprawdzie każdorazowo powinien on liczyć się z brakiem spłaty, jednak serwisy social lendingowe zabezpieczają swoich użytkowników przed takimi sytuacjami. 

Należy pamiętać, że korzystanie z serwisów social lendigowych i tym samym pożyczki społecznościowe nie są darmowe. Choć warunki, które ustalane są przez działające na rynku portale, różnią się między sobą, należy liczyć się m.in. z:

– opłatą serwisową, która pobierana jest za udzielenie pożyczki, – prowizją dla platformy, – opłatą za dodatkową weryfikację pożyczkobiorcy.

Nie należy jednak zapominać, że ogólne warunki udzielenia pożyczki na ogół są natomiast korzystniejsze niż w przypadku umowy kredytu bankowego.

Eksperci podkreślają, że pożyczki społecznościowe posiadają zarówno wady, jak i zalety. Wśród zalet wymienia się w szczególności:

– mniejsze sformalizowanie i elastyczne warunki udzielania pożyczki, – większa możliwość negocjowania warunków, – niższe oprocentowanie, – możliwość przeznaczenia środków na dowolny cel,  – możliwość uzyskania dodatkowych środków finansowych bez wychodzenia domu za pośrednictwem serwisu internetowego.

Do wad pożyczek społecznych zaliczane są zaś:

– dłuższy czas oczekiwania na środki, – koszty związane z pośrednictwem serwisu social lendingowego, – mniejsze bezpieczeństwo transakcji, mimo podejmowanych przez portale weryfikacji, – brak regulacji prawnych dotyczących szczegółów finansowania.

Social lending wywodzi się z Wielkiej Brytanii, gdzie w 2005 roku powstała platforma Zone of Possible Agreement, tzw. ZOPA. W Polsce pierwszy serwis pojawił się zaś w 2008 roku, w następnych latach dołączyły kolejne. Działające obecnie na polskim rynku platformy pożyczek społecznościowych różnią się pomiędzy sobą maksymalną i minimalną kwotą pożyczki, którą można za ich pośrednictwem otrzymać, oprocentowaniem, opłatami, a także sposobem weryfikacji pożyczkobiorców i inwestorów. 

Warto dodać, że mimo rosnącej popularności, rynek serwisów social lendingowych i inwestowania społecznościowego w Polsce nie jest jeszcze mocno rozbudowany.

Akt prawny: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93.