Sądny miesiąc dla frankowiczów i banków. Stawką są miliardy złotych

Źródło:
TVN24 Biznes
Mateusz Morawiecki o frankowiczach
Mateusz Morawiecki o frankowiczachTVN24
wideo 2/7
Mateusz Morawiecki o frankowiczachTVN24

Kwiecień może się okazać przełomowym miesiącem dla frankowiczów i banków. Najpierw sześcioma pytaniami dotyczącymi kredytów walutowych, zadanymi przez pierwszą prezes Sądu Najwyższego, ma się zająć Izba Cywilna SN. Dwa dni później temat frankowy wróci w rozstrzygnięciu Sądu Najwyższego w składzie siedmioosobowym. Na koniec kwietnia zaplanowane jest ponadto ogłoszenie kolejnego wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. 

Frankowicze ze Stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu butelki szampana otwierali już jesienią 2019 roku, po głośnym wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Tamto orzeczenie – oceniane jako korzystne dla kredytobiorców - spowodowało wzrost liczby pozwów składanych do sądów przez frankowiczów, nie wyjaśniło jednak wszystkich wątpliwości.

- Zdarzają się wyroki negatywne dla kredytobiorców, a wśród wyroków korzystnych jedne sądy opowiadają się za tak zwanym odfrankowieniem umów (kredyty w złotych, ale przy pozostawieniu oprocentowania opartego o LIBOR – red.), a inne, obecnie w większości, stwierdzają ich nieważność – mówi, reprezentujący frankowiczów, radca prawny Radosław Górski. Jak dodaje, rozbieżności dotyczą również sposobu rozliczenia nieważnej umowy, czy też kwestii przedawnienia roszczenia banku o zwrot wypłaconego kredytobiorcy kapitału.

- Uchwała Sądu Najwyższego jest potrzebna przede wszystkim po to, aby te rozbieżności wyeliminować i aby wskazać wszystkim sądom w Polsce kierunek, w którym powinny one orzekać – wyjaśnia.

CHF/PLN

Sześć pytań

Pierwsza prezes Sądu Najwyższego w skierowanym do Izby Cywilnej wniosku zapytała, czy w razie uznania, że w umowie kredytu indeksowanego lub denominowanego znajduje się niedozwolone postanowienie umowne i nie wiąże konsumenta, możliwe jest przyjęcie innego sposobu określenia kursu waluty obcej wynikającego z przepisów prawa lub zwyczajów.

W razie przeczącej odpowiedzi na to pytanie Izba Cywilna będzie musiała zająć się kwestią, czy w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej umowa może wiązać strony w pozostałym zakresie. Osobno rozpatrywana będzie kwestia kredytu indeksowanego, a osobno kredytu denominowanego.

Kolejne trzy pytania odnoszą się do sytuacji, w której stwierdzona zostałaby nieważność lub bezskuteczność umowy. Pierwsze z nich dotyczy tego, czy w przypadku konieczności zwrotu świadczeń należy stosować tzw. teorię salda, według której obowiązek zwrotu obciąża tylko tę stronę, która uzyskała większą korzyść, czy też teorię dwóch kondykcji, zgodnie z którą zwroty dokonywane są niezależnie przez dwie strony.

I prezes SN zapytała również, czy termin przedawnienia się roszczeń banku, który udzielił kredytu, biegnie od momentu, w którym ten dokonał wypłaty. Ostatnia kwestia dotyczy tego, czy w przypadku zwrotu nienależnych świadczeń jedna ze stron może domagać się tzw. wynagrodzenia za korzystanie ze środków pieniężnych, z których druga strona korzystała w czasie, kiedy umowa nie była jeszcze kwestionowana.

Posiedzenie Izby Cywilnej SN w sprawie tych sześciu pytań ma się odbyć 13 kwietnia, choć nie jest wykluczone przesunięcie tego terminu.

Co z dodatkowym wynagrodzeniem?

- Jeżeli z uchwały wynikać będzie jednoznacznie, że z powodu wadliwości klauzul przeliczeniowych umowy kredytów indeksowanych/denominowanych powinny zostać uznane za nieważne, to uchwała Sądu Najwyższego będzie mogła być traktowana jako szczególnie istotna, ponieważ rozstrzygając ten spór równocześnie bardzo znacząco ułatwi kredytobiorcom procesy sądowe – mówi Radosław Górski.

Jak dodaje, jeśli SN opowie się za "odfrankowieniem" umów, to takie – nadal korzystne dla kredytobiorców - rozstrzygnięcie oznaczać będzie dłuższe i bardziej skomplikowane procesy sądowe.

- Bardzo ważna dla wielu frankowiczów jest też odpowiedź na pytanie o to, czy w związku z nieważnością umowy kredytu stronom przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału – dodaje.

W sprawie państwa Dziubaków, w której TSUE odpowiadał w 2019 roku na pytania prejudycjalne, Raiffeisen Bank – po stwierdzeniu przez sąd nieważności umowy kredytowej – zdecydował się wystąpić o zwrotu zwaloryzowanego o inflację pożyczonego kapitału przy uwzględnieniu dodatkowo poniesionych przez bank kosztów obsługiwania kredytów. Kredyt opiewał na 400 tysięcy złotych, według serwisu prawo.pl bank domaga się dwa razy tyle.

"Oba roszczenia są bezzasadne"

- W przypadku pierwszego pytania, jeśli Sąd Najwyższy będzie się kierował innym ważnym orzeczeniem TSUE w sprawie Kasler C-26/13, to nie powinien mieć wątpliwości, że żadne uzupełnienie umowy kursem na podstawie przepisów dyspozytywnych nie będzie korzystniejsze niż stwierdzenie nieważności umowy, a zatem Sąd Najwyższy powinien odrzucić taką możliwość – uważa mecenas Barbara Garlacz. Jak dodaje, w przypadku czwartego pytania kwestia teorii salda/dwóch kondykcji została już wyjaśniona w lutowej uchwale SN. Wówczas – 16 lutego – sędziowie opowiedzieli się za teorią dwóch kondykcji.

- Co do wynagrodzenia, to zdanie wiążące w tym zakresie będzie miał nie Sąd Najwyższy, ale TSUE, gdy odpowie na pytania Sądu Okręgowego w Gdańsku w sprawie C-19/20, w której reprezentujemy kredytobiorców – mówi Barbara Garlacz. W tym przypadku decyzja ma zostać ogłoszona 29 kwietnia.

Na potrzebę rozstrzygnięcia kwestii roszczeń dotyczących ewentualnej wypłaty wynagrodzenia za korzystanie z kapitału zwraca uwagę także Arkadiusz Szcześniak, prezesa Stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu. 

- Klienci, którzy płacą raty bez podstawy prawnej (efekt stwierdzenia przez sąd nieważności umowy), zaczynają wysuwać roszczenia o zapłatę za bezprawnie pobrane raty, zajętą hipotekę, a czasem i działania windykacyjne. Banki za to próbują wzywać do zapłaty za korzystanie z pierwotnie wypłaconego kapitału. W naszej ocenie oba roszczenia są bezzasadne. Co ciekawe na to samo pytanie (z inicjatywy Rzecznika Finansowego - red.) ma odpowiedzieć Sąd Najwyższy 15 kwietnia w formie uchwały w składzie 7-osobowym – mówi.

Zdaniem Szcześniaka rozstrzygnięcie, które 13 kwietnia ma zapaść przed SN, nic nie zmieni dla osób, które nie podjęły żadnych kroków na drodze sądowej. - Jeden z banków realnie rozważa zawarcie ugód z klientami. Pozostałe czekają na to, czy klient złoży pozew – mówi.

Banki chcą utrzymania umów

Same banki przekonują, że z punktu widzenia całej gospodarki, stabilności obrotu gospodarczego, a nie tylko z punktu widzenia instytucji finansowych, najbardziej optymalny kierunek wykładni przepisów prawa to taki, który pozwoli na utrzymanie w mocy umów kredytowych.

Dr Tadeusz Białek, wiceprezes Związku Banków Polskich, wyjaśnia, że takim rozwiązaniem byłaby możliwość zastosowania kursu średniego Narodowego Banku Polskiego w miejsce kursu tabelowego banku uznanego za abuzywny. Inną możliwością byłoby uznanie kredytu za złotowy, ale w oparciu o stawkę WIBOR, a nie stawkę LIBOR.

- Tylko takie rozwiązanie, które nie uprzywilejowuje kredytobiorców walutowych względem złotowych, ma charakter proporcjonalny i sprawiedliwy - przekonuje.

O tym, że frankowicze w efekcie decyzji sądów mogą zostać potraktowani lepiej niż osoby, które w podobnym czasie zaciągnęły kredyty w złotych, pisał kilka dni temu w opublikowanym w "Rzeczpospolitej" komentarzu były wicepremier, minister finansów oraz były szef Narodowego Banku Polskiego prof. Leszek Balcerowicz. Jego zdaniem niezgodne z poczuciem sprawiedliwości byłoby też generalne zwolnienie frankowiczów od odpowiedzialności za podjęte ryzyko kursowe.

- Niestety to jest kolejna wypowiedź specjalisty od ekonomii na temat prawa. Mam wrażenie, iż zachęca ona do zaprzestania egzekucji prawa wobec tylko jednej kategorii przedsiębiorców, czyli banków – mówi Arkadiusz Szcześniak.

- To mocny i potrzebny głos zwłaszcza w czasie silnej presji środowisk kredytobiorców w kierunku jednak unieważniania umów kredytów walutowych – odpowiada Tadeusz Białek z ZBP.

Jego zdaniem część spośród możliwych scenariuszy, w tym unieważnienie kredytu z jednoczesnym przedawnieniem roszczeń banków, unieważnienie kredytu bez możliwości dochodzenia przez banki zwrotu świadczenia, polegającego na umożliwieniu kredytobiorcy korzystania z wypłaconego mu kapitału, czy przewalutowanie kredytu po kursie z dnia udzielenia i utrzymanie oprocentowania według stawki CHF LIBOR, dają kredytobiorcom korzyści przewyższające rzeczywisty wpływ zmiany kursu walutowego na zaciągnięty przez nich kredyt i są niesprawiedliwe w stosunku do innych kredytobiorców.

Tomasz Białek, pytany o kwestię proponowania przez banki ugód kredytobiorcom, odpowiada: - Każdy z banków uczestniczących w procesie indywidualnie podejmuje decyzje. (...) Ewentualna odpowiedź Izby Cywilnej SN może mieć wpływ na realizację procesu oferowania ewentualnie wypracowanych rozwiązań ugodowych, być może będzie wymagać dostosowania. 

KNF liczy straty

Pod koniec 2020 roku przewodniczący KNF Jacek Jastrzębski zaproponował bankom, by przedstawiły klientom atrakcyjne dla nich warunki ugód, które byłyby realną alternatywą do ścieżki sądowej. Według sugestii szefa KNF klienci banków mogliby się rozliczać z bankami tak, jak gdyby ich kredyty od początku były kredytami złotowymi, oprocentowanymi według odpowiedniej stopy WIBOR powiększonej o marżę.

W odpowiedzi na propozycję przewodniczącego KNF powstał międzybankowy zespół z udziałem UKNF i większości banków, które posiadają w portfelu walutowe kredyty mieszkaniowe, i przy zaangażowaniu Związku Banków Polskich.

Zgodnie z szacunkami Departamentu Analiz i Strategii Komisji Nadzoru Finansowego utrzymanie umowy w wariancie PLN+LIBOR to koszt dla sektora finansowego na poziomie 78,5 mld zł; utrzymanie umowy w wariancie PLN+WIBOR (propozycja KNF) - 34,5 mld zł; unieważnienie umowy - 234 mld zł; unieważnienie umowy (przy zwrocie kapitału) - 101,5 mld zł; unieważnienie umowy (przy zwrocie: kapitału oraz kosztu kapitału) - 70,5 mld zł.

BANKI SZACUJĄ KOSZT UGÓD Z FARNKOWICZAMI - CZYTAJ WIĘCEJ >>>

Wstępne szacunki kosztów dla bankówUKNF

Według danych Biura Informacji Kredytowej udostępnionych "Rzeczpospolitej" na koniec 2020 r. Polacy mieli do spłaty niecałe 428 tys. mieszkaniowych kredytów we frankach szwajcarskich.

Kredyty te ma około 745 tys. Polaków (to głównie małżeństwa), a ich wartość sięgnęła 101,8 mld zł.

Autorka/Autor:Daniel Pawluczuk

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Eksperci są zgodni, że migranci są nam potrzebni, bo w ciągu najbliższej dekady z polskiego rynku pracy ma zniknąć nawet 2,1 miliona osób. - Masowy napływ cudzoziemców pozwolił wypełnić lukę, która powstała z powodu starzenia się społeczeństwa i depopulacji - podkreśla Andrzej Kubisiak z Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Ale to już nie wystarczy.

"Stanęłyby niektóre fabryki, a część szpitali miałaby problem z obsadą kadry"

"Stanęłyby niektóre fabryki, a część szpitali miałaby problem z obsadą kadry"

Źródło:
TVN24+

Sekretarz skarbu USA Scott Bessent poinformował w poniedziałek, że wkrótce dojdzie do porozumienia handlowego z niektórymi państwami. Dodał, że chęć negocjacji w sprawie ceł wyrażają także Chiny, dlatego "nie martwi się o puste półki" w Stanach Zjednoczonych.

Sekretarz skarbu: nie martwię się o puste półki

Sekretarz skarbu: nie martwię się o puste półki

Źródło:
PAP

Od wtorku 6 maja w PKO BP zaczną obowiązywać domyślne limity dzienne na przelewy i płatności w serwisie iPKO - przekazał bank w komunikacie. Zmiany są wprowadzane, by dodatkowo zwiększyć bezpieczeństwo transakcji w internecie.

Duże zmiany dla klientów największego banku w Polsce

Duże zmiany dla klientów największego banku w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

Rozległa awaria zasilania w Hiszpanii i Portugalii doprowadziła do anulowania kilkudziesięciu lotów oraz zakłóceń w funkcjonowaniu sieci kolejowej - podał portal stacji telewizyjnej BBC.

Masa odwołanych lotów, pasażerowie utknęli w pociągach

Masa odwołanych lotów, pasażerowie utknęli w pociągach

Źródło:
PAP

Awaria prądu na Półwyspie Iberyjskim nie doprowadziła do zakłóceń w pracy krajowego systemu elektroenergetycznego - wynika z poniedziałkowego oświadczenia Polskich Sieci Elektroenergetycznych. Rzecznik prasowy PSE zapewnił, że polski operator jest przygotowany na takie zagrożenia. 

Blackout na Półwyspie Iberyjskim. Polski operator zabiera głos

Blackout na Półwyspie Iberyjskim. Polski operator zabiera głos

Źródło:
PAP

Podczas majówki większość kierowców zatankuje taniej niż rok temu - zauważa Urszula Cieślak, dyrektor Działu Prognoz i Analiz Reflexu. Benzyna 95 jest tańsza o ponad 80 groszy na litrze, olej napędowy o ponad 77 groszy, natomiast benzyna 98 - o 64 grosze. W ciągu ostatniego roku o 20 groszy podrożał natomiast autogaz.

Majówkowe tankowanie tańsze niż przed rokiem

Majówkowe tankowanie tańsze niż przed rokiem

Źródło:
PAP

- Trzeba skrócić czas pracy Polek i Polaków, oczywiście przy zachowaniu tego samego poziomu wynagrodzeń - powiedziała w poniedziałek ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. Zapowiedziała dobrowolny pilotaż dla różnego rodzaju pracodawców.

Krótszy czas pracy, ta sama pensja. Zapowiedź ministry

Krótszy czas pracy, ta sama pensja. Zapowiedź ministry

Źródło:
PAP

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zakończył wypłatę dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego, czyli tak zwanej trzynastki. W tym roku do ponad 8,8 miliona osób trafiło łącznie blisko 16,5 miliarda złotych brutto. ZUS rozpoczął też coroczną wysyłkę listów do emerytów i rencistów.

Koperty dla milionów emerytów. Dwie ważne decyzje

Koperty dla milionów emerytów. Dwie ważne decyzje

Źródło:
PAP

Resort finansów planuje uproszczenie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, ograniczenie formalności i zmniejszenie barier administracyjnych związanych z ich stosowaniem - wynika z wpisu w wykazie prac legislacyjnych i programowych rządu.

Resort szykuje zmiany w podatku

Resort szykuje zmiany w podatku

Źródło:
PAP

- Dzięki nowej umowie z Westinghouse-Bechtel inwestycja w pierwszą elektrownię jądrową w Polsce staje się pewniejsza - powiedział premier Donald Tusk. Polska podpisała w poniedziałek z amerykańskimi wykonawcami, konsorcjum Westinghouse-Bechtel, umowę pomostową (EDA) w sprawie budowy elektrowni jądrowej na Pomorzu.

Jest umowa w sprawie budowy elektrowni jądrowej w Polsce

Jest umowa w sprawie budowy elektrowni jądrowej w Polsce

Źródło:
PAP

Zbliża się majówka. System rozliczeniowy Elixir, obsługujący przelewy międzybankowe w złotych, w czwartek (1 maja) będzie miał przerwę w standardowym funkcjonowaniu - poinformowała Krajowa Izba Rozliczeniowa. 

Przerwa w realizacji przelewów. Płatności warto zlecić z wyprzedzeniem

Przerwa w realizacji przelewów. Płatności warto zlecić z wyprzedzeniem

Źródło:
tvn24.pl

PIT za 2024 rok możemy rozliczyć jeszcze tylko przez trzy dni. Ostateczny termin złożenia deklaracji podatku dochodowego upływa w środę, 30 kwietnia. Zeznanie można wysłać drogą elektroniczną lub na papierze i złożyć w Urzędzie Skarbowym albo wysłać pocztą.

Ostatnie dni na rozliczenie się z fiskusem

Ostatnie dni na rozliczenie się z fiskusem

Źródło:
PAP

Na wniosek Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) wydało decyzję o wpisaniu na listę sankcyjną spółki Torgservis PL oraz jej udziałowców, Siergieja i Andrieja Sznejderów. Objęta sankcjami spółka prowadzi na polskim rynku sieć dyskontów MyPrice.

Rosyjska sieć sklepów wróciła do Polski pod nową nazwą. Reakcja rządu

Rosyjska sieć sklepów wróciła do Polski pod nową nazwą. Reakcja rządu

Źródło:
PAP

Ceny luksusowych mieszkań w Polsce nieustannie rosną. Metr kwadratowy nowej inwestycji deweloperskiej w Warszawie może kosztować 100 tysięcy złotych - podaje poniedziałkowa "Rzeczpospolita".

100 tysięcy złotych za metr kwadratowy

100 tysięcy złotych za metr kwadratowy

Źródło:
PAP

Według raportu Instytutu Gallupa tylko 10 procent Polaków uważa, że angażuje się w swoją pracę. Raport analizuje emocje pracowników na całym świecie w 2024 roku. Polska zajęła 32. miejsce na 38 krajów europejskich, co jest jednym z najniższych wyników w Europie.

Zestresowani i niezaangażowani. Jeden z najniższych wyników w Europie

Zestresowani i niezaangażowani. Jeden z najniższych wyników w Europie

Źródło:
PAP

Od kilku miesięcy obowiązują przepisy wprowadzające obowiązek raportowania do fiskusa transakcji sprzedających na platformach internetowych. Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów, osoby, które dokonują wielu transakcji na kilku internetowych platformach handlu, mogą nie podlegać raportowaniu do Krajowej Administracji Skarbowej, mimo przekroczenia ustawowych limitów.

Sprzedajesz w internecie, dane mogą trafić do fiskusa. Resort wyjaśnia

Sprzedajesz w internecie, dane mogą trafić do fiskusa. Resort wyjaśnia

Źródło:
PAP

W sobotę w głównym losowaniu Lotto padły aż dwie szóstki. Padła też jedna szóstka w grze Lotto Plus. Oto wyniki losowania Lotto i Lotto Plus z 26 kwietnia 2025 roku.

Dwie szóstki w Lotto, jedna w Lotto Plus

Dwie szóstki w Lotto, jedna w Lotto Plus

Źródło:
tvn24.pl

W 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) odnotował w całej Polsce 25,5 miliona zaświadczeń lekarskich dotyczących czasowej niezdolności do pracy, co przełożyło się na łącznie 253,5 miliona dni absencji chorobowej. Z danych ZUS wynika, że nastąpił wyraźny wzrost zachorowań na krztusiec.

Miliony dni na L4. Jedna choroba zanotowała ostry wzrost

Miliony dni na L4. Jedna choroba zanotowała ostry wzrost

Źródło:
PAP

Oszuści wysyłają wiadomości, w których nakłaniają do zaktualizowania danych z powodu podejrzanej aktywności na "koncie Blik" - informuje spółka Polski Standard Płatności (PSP), operator Blika, w swoich mediach społecznościowych. Jak przekazano, to próba kradzieży danych i środków finansowych.

Nowy atak oszustów. "Czerwona flaga"

Nowy atak oszustów. "Czerwona flaga"

Źródło:
tvn24.pl

Według badania Polskiej Organizacji Turystycznej 43 procent Polaków planuje w tym roku wyjazd na majówkę. Spośród nich 21 procent zamierza spędzić ten czas w kraju, 7 procent za granicą, a reszta jeszcze nie podjęła decyzji.

Gdzie na majówkę? Wyniki badania

Gdzie na majówkę? Wyniki badania

Źródło:
PAP

Unijny komisarz do spraw gospodarki Valdis Dombrovskis po spotkaniu z amerykańskim sekretarzem skarbu Scottem Bessentem powiedział, że rozmowy z USA "nie są jeszcze w zbyt dojrzałej fazie". - Wciąż potrzeba wiele pracy, by dojść do porozumienia ze Stanami Zjednoczonymi i uniknąć wzajemnych ceł - podkreślał. Dombrovskis zabrał głos także w sprawie działań Chin.

Unijny komisarz o rozmowach z USA. Ostrzega Chiny

Unijny komisarz o rozmowach z USA. Ostrzega Chiny

Źródło:
PAP

Premier Australii Anthony Albanese zapowiada, że jeśli jego partia wygra nadchodzące wybory, to doprowadzi do zainwestowania 1,2 miliarda dolarów w metale ziem rzadkich. Stacja BBC zastanawia się, czy blokada Chin na eksport tych metali jest szansą dla Canberry.

Blokada Chin szansą dla Australii

Blokada Chin szansą dla Australii

Źródło:
BBC

W piątkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana. Kumulacja rośnie do 420 milionów złotych. W Polsce odnotowano dwie wygrane w wysokości około miliona złotych. Oto wyniki losowania Eurojackpot i liczby, które padły 25 kwietnia 2025 roku.

Dwie duże wygrane w Eurojackpot w Polsce

Dwie duże wygrane w Eurojackpot w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

Zespół CSIRT KNF ostrzega przed rosnącym zagrożeniem "płynącym z grupowych wiadomości SMS od cyberprzestępców". Podkreśla także, że działania oszustów są "coraz bardziej niebezpieczne".

"Ich działania są nie tylko coraz bardziej niebezpieczne". Ostrzeżenie

"Ich działania są nie tylko coraz bardziej niebezpieczne". Ostrzeżenie

Źródło:
tvn24.pl