Rada Ministrów na wtorkowym posiedzeniu ma uchwalić Wieloletni Plan Finansowy Państwa. Projekt planu, przedstawiony przez resort finansów, przewiduje m.in. czasową podwyżkę stawek VAT o 1 punkt proc. i kolejne podwyżki tego podatku, jeżeli sytuacja finansowa państwa uległaby pogorszeniu.
Według rządowego źródła, do którego dotarła PAP, przygotowany przez resort finansów projekt Planu przewiduje oprócz czasowej podwyżki stawek VAT o 1 punkt proc. ujednolicenie stawki na żywność na poziomie 6 proc. Jeżeli rząd zatwierdzi plan w wersji przedstawionej przez MF, od 1 stycznia 2011 r. mielibyśmy trzy stawki VAT: 6 proc., 8 proc., 23 proc.
Plan miałby zawierać także automatyczny mechanizm kolejnego podniesienia VAT (na trzy lata), jeżeli dług publiczny przekroczyłby poziom 55 proc. PKB. W lipcu roku następującego po roku, w którym poziom długu przekroczyłby dopuszczalny limit, nastąpiłaby podwyżka o 1 pkt proc. Kolejna - taka sama podwyżka - miałaby miejsce w lipcu następnego roku.
Ponadto maksymalny dopuszczalny deficyt budżetowy w przyszłym roku ma wynieść 45 mld zł, w 2012 roku 40 mld zł, zaś w 2013 roku 30 mld zł. Dokument zakłada, że perspektywie planu dług publiczny nie przekroczy 55 proc. PKB, natomiast zejście z deficytem sektora finansów publicznych poniżej 3 proc. PKB nastąpi dopiero w 2013 roku, a nie - jak wcześniej zakładano - w 2012.
Po co ten plan?
Zgodnie z ustawą o finansach publicznych Wieloletni Plan Finansowy Państwa to plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów budżetu sporządzany na cztery lata budżetowe.
Plan - w podziale na poszczególne lata budżetowe - określa: podstawowe wielkości makroekonomiczne, kierunki polityki fiskalnej, prognozy dochodów oraz wydatków budżetu, kwoty deficytu i potrzeb pożyczkowych budżetu oraz źródła ich sfinansowania, prognozy dochodów i wydatków budżetu środków europejskich, wynik budżetu środków europejskich, skonsolidowaną prognozę bilansu sektora finansów publicznych, kwotę państwowego długu publicznego.
Plan ma być podstawą przygotowywania projektu ustawy budżetowej na kolejny rok budżetowy. W projekcie ustawy budżetowej na dany rok, przedstawianym przez rząd Sejmowi, poziom deficytu nie może być większy, niż poziom deficytu ustalony na ten rok budżetowy w Planie. W "szczególnie uzasadnionych przypadkach" możliwe jest podwyższenie deficytu ponad poziom określony w planie. W takim przypadku rząd musi przedstawić Sejmowi szczegółowe wyjaśnienie, dlaczego tak się stało.
Plan jest aktualizowany przez rząd corocznie, w terminie dwóch miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej, i uwzględnia prognozę na kolejne trzy lata.
Zapowiedź rządu
Premier Donald Tusk zapowiedział w ubiegłym tygodniu, że rząd jest gotowy do podwyższenia VAT o 1 punkt proc. Według premiera proponowane podniesienie podatku zwiększy dochody państwa o 5-5,5 mld zł.
Jak podkreślał Tusk, podwyżka to wariant umiarkowany, który ma uchronić Polskę przed niebezpiecznym poziomem zadłużenia. Podkreślił, że dochody budżetu muszą być większe, bo rząd nie chce rezygnować z kluczowych dla Polski planów społecznych i rozwojowych. Zapowiedział ponadto spotkanie z liderami wszystkich klubów parlamentarnych w sprawie planu.
Szef rządu podkreślał, że podwyższenie VAT musi brać pod uwagę ochronę najuboższych i rząd będzie szukał sposobu na to, by żywność nie podrożała.
Wzrost podatku krytykują jednak opozycja, pracodawcy, związkowcy, część ekspertów. Zdaniem PiS, podwyżka VAT nawet o jeden punkt procentowy pogorszy sytuację najuboższych, właśnie wskutek wzrostu cen żywności. Pogląd ten podziela Lewica.
Źródło: PAP