Zmarszczki na Merkurym sugerują, że planeta nieustannie się kurczy

Źródło:
sciencealert.com
Ostatnia wiadomość Messengera z Merkurego
Ostatnia wiadomość Messengera z MerkuregoNASA
wideo 2/22
Merkury

Pierwsza planeta Układu Słonecznego wciąż może być aktywna geologicznie. Według najnowszych badań, przeprowadzonych przez naukowców z Wielkiej Brytanii, Merkury cały czas może się kurczyć, o czym świadczą wykryte na nim wzniesienia i pęknięcia.

Merkury jest pierwszą planetą Układu Słonecznego. Mimo bliskości Słońca jej wnętrze nieustannie się ochładza. Proces ten powoduje, że skały, z których się składa, zaczynają się kurczyć. Dotychczas naukowcy nie wiedzieli zbyt wiele o przyczynach tego zjawiska. Jednak nowe badania, których wyniki opublikowano w czasopiśmie naukowym "Nature Geoscience" mogą ujawniać niektóre tajemnice.

MerkuryNASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Carnegie Institution of Washington

Wiele drobnych procesów

Pierwsze dowody świadczące o kurczeniu się Merkurego pojawiły się już w 1974 roku za sprawą misji Mariner 10. Na zdjęciach, które wykonała sonda, widać było wysokie na wiele kilometrów zbocza. Sonda Messenger, która w latach 2011-2015 okrążała Merkurego, dostarczyła dowodów, że te zaskakujące formacje, znajdują się we wszystkich częściach planety.

Ponieważ wnętrze Merkurego chłodzi się i maleje, jego powierzchnia ma coraz mniej do pokrycia. Zaczyna więc na siebie nachodzić i wypychać, tworząc uskoki. Badacze podali, że powstałe formacje mogły być konsekwencją albo bardzo silnego i gwałtownego "nakładania się" powierzchni planety, albo bardzo licznych, słabszy procesów geologicznych, które mogły występować na przestrzeni miliardów lat.

Zespół naukowców z brytyjskiego The Open University znalazł oznaki wskazujące, że bardziej prawdopodobna jest ta druga opcja. Co więcej, ich zdaniem zbocza przemieszczały się jeszcze całkiem niedawno, nawet jeśli zapoczątkowały je zdarzenia, do których doszło miliardy lat temu.

Merkury położony jest najbliżej Słońca

Wzniesienia i pęknięcia

Ben Man, który zainicjował badania, zauważył, że pod niektórymi zboczami znajdują się pęknięcia. Stwierdził, że mogą to być swego rodzaju rowy tektoniczne, a więc obniżenia geologiczne powstające pomiędzy dwoma równoległymi uskokami. Co ciekawe, do procesu dochodzi najczęściej wtedy, gdy powierzchnia planety zaczyna się rozciągać. Rowy na Merkurym mają mniej niż kilometr szerokości i są głębokie zaledwie na 100 metrów. Zdaniem naukowców, muszą być znacznie młodsze niż same formacje, w przeciwnym razie zniknęłyby pod wpływem katastrof kosmicznych, takich jak uderzenia meteorytów. Oszacowali, że mogą mieć mniej niż 300 milionów lat. Oznacza to, że ostatnie skurczenie się powierzchni Merkurego mogło zajść "równie niedawno".

Co więcej, naukowcy są zdania, że podobne procesy mogły występować niegdyś na Księżycu. Nasz naturalny satelita także ostygł i skurczył się, ale jego skarpy są znacznie mniejsze i mniej spektakularne. Jest jednak jasne, że niektóre z nich uformowały się niedawno, a także że część z nich nadal jest aktywna.

Więcej danych dotyczących procesów geologicznych na Merkurym może dostarczyć nam europejsko-japońska misja BepiColombo, która ma wystartować na początku 2026 roku. Sonda będzie jednak tylko okrążać planetę i nie wyląduje na niej, dlatego na razie nie ma szans na zebranie informacji o aktywności sejsmicznej bezpośrednio z powierzchni Merkurego. Urządzenie wykona jednak zdjęcia w wysokiej rozdzielczości, które być może zaprezentują nam planetę i jej geologię w nowym świetle.

Autorka/Autor:kw

Źródło: sciencealert.com

Źródło zdjęcia głównego: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Carnegie Institution of Washington

Pozostałe wiadomości

IMGW ostrzega przed zimowymi zagrożeniami. Synoptycy wydali alarmy meteorologiczne nie tylko dla obszarów górskich i nadmorskich - niebezpiecznie może być także na wyżynach i nizinach. Miejscami spodziewane są opady marznące, w innych regionach dosypie śniegu.

Jezdnie skuje lód, spadnie nawet 20 centymetrów śniegu, powieje. Przybywa ostrzeżeń IMGW

Jezdnie skuje lód, spadnie nawet 20 centymetrów śniegu, powieje. Przybywa ostrzeżeń IMGW

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Dwie osoby zostały w sobotę uwięzione przez śnieżycę w północnej Hiszpanii. Jak podały lokalne media, samochód, którym jechały, zakopał się w śniegu. Do niebezpiecznego zdarzenia doszło także na innym szlaku, gdzie ratownicy odnaleźli turystę, który na ośnieżonej górze spędził całą noc.

Atak zimy na północy Hiszpanii. Śnieżyce uwięziły kilka osób

Atak zimy na północy Hiszpanii. Śnieżyce uwięziły kilka osób

Źródło:
Diario del Alto Aragon

Rok 2024 najprawdopodobniej będzie najcieplejszy w historii pomiarów. Potwierdzają to dane z pierwszych 11 miesięcy opublikowane przez europejskie centrum Copernicus. Eksperci ostrzegają, że może być to pierwszy rok, w którym globalna temperatura przekroczy granicę 1,5 stopnia Celsjusza powyżej wartości sprzed epoki przemysłowej.

Może paść rekord, którego nikt nie chce

Może paść rekord, którego nikt nie chce

Źródło:
Reuters, Copernicus

Coraz częściej lekki mróz ma panować nie tylko nocami. Jakiej aury możemy się spodziewać przed świętami Bożego Narodzenia? Sprawdź długoterminową prognozę temperatury na 16 dni, przygotowaną przez prezentera i synoptyka tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: do świąt na granicy jesieni z zimą

Pogoda na 16 dni: do świąt na granicy jesieni z zimą

Źródło:
tvnmeteo.pl

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 5,6 zatrzęsło trzema krajami Ameryki Środkowej w nocy z niedzieli na poniedziałek. W Salwadorze na ulice wyszli inspektorzy obrony cywilnej, którzy oceniali uszkodzenia budynków. W regionie doszło także do wstrząsów wtórnych.

Ziemia zatrzęsła się w trzech krajach. Służby wyszły na ulice

Ziemia zatrzęsła się w trzech krajach. Służby wyszły na ulice

Źródło:
Reuters, Protección Civil de El Salvador,

W Etiopii doszło do erupcji wulkanu Erta Ale. Ten stożek położony jest w jednym z najmniej przyjaznych miejsc na Ziemi, a na jego szczycie znajduje się niezwykle rzadkie jezioro. Materiał otrzymaliśmy na Kontakt24.

Erupcja w "bramie do piekieł"

Erupcja w "bramie do piekieł"

Źródło:
Kontakt24, Smithsonian Institute

Pogoda na dziś. W poniedziałek 09.12 słońce nie przebije się zza chmur. Niemal wszędzie wystąpią opady deszczu, w niektórych regionach popada też deszcz ze śniegiem, a w górach śnieg. Na północy kraju wiatr w porywach mocno się rozpędzi.

Pogoda na dziś - poniedziałek 09.12. W części kraju będzie mocno wiać

Pogoda na dziś - poniedziałek 09.12. W części kraju będzie mocno wiać

Źródło:
tvnmeteo.pl

Zimy na razie nie widać. W nadchodzącym tygodniu w większości kraju nadal będzie jesiennie. Opadów spodziewamy się głównie na południu Polski, a śniegu dosypie przede wszystkim w górach.

Gdzie spadnie śnieg? Czy zrobi się biało?

Gdzie spadnie śnieg? Czy zrobi się biało?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Śnieg zasypał w niedzielę hiszpańską prowincję Huesca w Pirenejach. Warunki na drogach znacznie się pogorszyły, a niektóre z nich zamknięto. W głębi lądu bardzo silnie wiało.

Śnieżyce, huraganowy wiatr. Wydano czerwone alerty

Śnieżyce, huraganowy wiatr. Wydano czerwone alerty

Źródło:
diariodelaltoaragon.es, tvnmeteo.pl

Geolodzy zarejestrowali wzrost aktywności sejsmicznej pod wulkanem Mount Spurr, położonym w pobliżu największego miasta Alaski, Anchorage - pisze agencja informacyjna Associated Press. - W tym roku doszło do 1500 małych wstrząsów, w ubiegłym roku było ich około 100 - powiedział David Fee, lokalny naukowiec. Eksperci monitorują sytuację.

1500 wstrząsów pod wulkanem. Obawy na Alasce

1500 wstrząsów pod wulkanem. Obawy na Alasce

Źródło:
Associated Press

Ściśle chroniony gatunek czarnej pszczoły zaobserwowano na kampusie Uniwersytetu Wrocławskiego. Zadrzechnia czarnoroga jest owadem ciepłolubnym, a w Polsce należy do rzadkości.

Czarne pszczoły pojawiły się we Wrocławiu

Czarne pszczoły pojawiły się we Wrocławiu

Źródło:
PAP, uwr.edu.pl

W Karkonoszach obowiązuje pierwszy stopień zagrożenia lawinowego. W związku z trudnymi warunkami zimowymi zamknięte są niektóre odcinki szlaków na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego.

"Trudne warunki". Zamknięto część szlaków

"Trudne warunki". Zamknięto część szlaków

Źródło:
PAP, GOPR

Orkan Darragh uderzył w Wyspy Brytyjskie. Przyniósł ze sobą bardzo silny wiatr, który w porywach rozpędzał się do ponad 150 kilometrów na godzinę. W wyniku żywiołu zginęły dwie osoby.

Darragh sieje spustoszenie na Wyspach Brytyjskich. Wzrósł bilans ofiar

Darragh sieje spustoszenie na Wyspach Brytyjskich. Wzrósł bilans ofiar

Źródło:
BBC

W Tatrach panują trudne warunki do uprawiania turystyki. Obowiązuje tam lawinowa "jedynka". Władze Tatrzańskiego Parku Narodowego apelują o o niewchodzenie na tafle stawów, bo lód na nich może pękać.

Lawinowa "jedynka" w Tatrach. Na Śnieżce leży ponad 30 centymetrów śniegu

Lawinowa "jedynka" w Tatrach. Na Śnieżce leży ponad 30 centymetrów śniegu

Źródło:
TOPR, GOPR, TPN

Nowoczesne technologie sprawiają, że niezwykłe zjawiska, takie jak zorze polarne czy zaćmienia słońca, są dostępne dla każdego. - Kosmos jest teraz na wyciągnięcie ręki - powiedział popularyzator astronomii Karol Wójcicki podczas 8. Śląskiego Festiwalu Nauki w Katowicach.

"Kosmos jest na wyciągnięcie ręki, nawet jak się siedzi na kanapie"

"Kosmos jest na wyciągnięcie ręki, nawet jak się siedzi na kanapie"

Źródło:
PAP

Młodzi naukowcy z Uniwersytetu Łódzkiego odkryli dwa niespotykane dotąd w Polsce gatunki muchówek. Owady żyją w mchu wodnym w rzece Rawce na terenie Bolimowskiego Parku Krajobrazowego i są ważną częścią tamtejszego ekosystemu.

Niespotykane dotąd owady w Polsce. "Przypominają komary"

Niespotykane dotąd owady w Polsce. "Przypominają komary"

Źródło:
PAP

Dlaczego globalne ocieplenie postępuje szybciej niż wynika to z modeli? Badania międzynarodowego zespołu naukowców wskazało, że za niezwykły skok temperatur w 2023 roku odpowiedzialny był brak pewnego typu chmur. Jak wyjaśnili badacze, pełnią one bardzo ważną rolę w regulacji temperatury na Ziemi.

Zabrakło chmur piętra niskiego, więc Ziemia się niebezpiecznie podgrzała

Zabrakło chmur piętra niskiego, więc Ziemia się niebezpiecznie podgrzała

Źródło:
CNN, Alfred Wegener Institute

Naturalne siedliska ostryg w Europie zostały zniszczone. Badacze z Wielkiej Brytanii przeanalizowali obecny stan raf ostrygowych - niegdyś bogatych i rozległych ekosystemów - i doszli do tych niepokojących wniosków. Jak wyjaśnili, siedliska da się odbudować, jednak to wyzwanie na skalę międzynarodową.

Europejskie rafy ostrygowe zostały zniszczone

Europejskie rafy ostrygowe zostały zniszczone

Źródło:
University of Exeter, University of Portmouth

Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej rozpoczął projekt czynnej ochrony cennego gatunku nietoperza - mopka zachodniego. Ma w tym pomóc wieszanie na drzewach budek szczelinowych i zakup rejestratorów ultradźwięków.

Mopki będą miały nowe domy

Mopki będą miały nowe domy

Źródło:
PAP

Trwający 14 tygodni program edukacyjny realizowany przez naukowców z Uniwersytetu Illinois w Chicago przyniósł niespodziewanie odkrycie. Uczniowie, którzy nie rozpoczęli jeszcze nauki w liceum, mieli za zadanie poszukać nowych czynników bioaktywnych. Gdy jedna z nastolatek z przyniosła ptasie odchody z miejskiego parku, okazało się, że zawierają one związki o niezwykłych właściwościach.

Nastolatka przyniosła ptasie odchody naukowcom. Zawierały nieznany cenny związek

Nastolatka przyniosła ptasie odchody naukowcom. Zawierały nieznany cenny związek

Źródło:
ScienceAlert

Popioły ze spalania węgla mogą zawierać duże ilości pierwiastków ziem rzadkich. Najnowsze badania pokazują, że w składowanych w Stanach Zjednoczonych odpadach zamknięte są metale o wartości 8,4 miliarda dolarów. Wyzwaniem może być jednak ich odzyskanie.

"Są tego ogromne ilości". Odpady warte miliardy dolarów

"Są tego ogromne ilości". Odpady warte miliardy dolarów

Źródło:
CNN, University of Texas

Niedźwiedź polarny zaatakował małżeństwo z Kanady. Do zdarzenia doszło w mieście Fort Severn w prowincji Ontario. Mężczyzna wskoczył na zwierzę, aby ochronić żonę przed atakiem i sam został ranny. Jak podała miejscowa policja, odniósł poważne obrażenia.

Skoczył na niedźwiedzia, aby uratować żonę przed atakiem

Skoczył na niedźwiedzia, aby uratować żonę przed atakiem

Źródło:
CNN, CTV News, tvnmeteo.pl

Policja znalazła w piątek ciało poszukiwanej kobiety, która poszła szukać kota i miała wpaść do leja krasowego na terenie jednego z hrabstw w Pensylwanii. Akcja poszukiwawcza, w którą zaangażowanych było około stu osób, trwała kilka dni.

Szukała kota, wpadła do dziury w ziemi. Po kilku dniach znaleziono jej ciało

Szukała kota, wpadła do dziury w ziemi. Po kilku dniach znaleziono jej ciało

Źródło:
CNN , tvnmeteo.pl

W Demokratycznej Republice Konga na nieznaną chorobę, podobną do grypy, zmarły 143 osoby - podała agencja Reuters. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) przekazała w piątek, że ma wysłać do kraju swoich ekspertów, aby pomóc miejscowej służbie zdrowia znaleźć źródło choroby.

Na tajemniczą chorobę zmarło ponad 140 osób. WHO zapowiedziała pomoc

Na tajemniczą chorobę zmarło ponad 140 osób. WHO zapowiedziała pomoc

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

Trzech wspinaczy, którzy zaginęli podczas próby zdobycia najwyższego szczytu Nowej Zelandii, prawdopodobnie nie żyje - poinformowała lokalna policja. Mężczyźni byli poszukiwani od poniedziałku, kiedy nie stawili się na lot powrotny do domów. Według ratowników szanse na ich przeżycie są znikome.

"Uważamy, że spadli. To nie jest wiadomość, jaką chcieliśmy przekazać"

"Uważamy, że spadli. To nie jest wiadomość, jaką chcieliśmy przekazać"

Źródło:
Reuters

Ten pająk od dawna zadziwiał naukowców. Theridiosoma gemmosum, zwany też klejnotnikiem, charakteryzuje się nietypowym sposobem polowania. Aby zdobyć pożywienie, wystrzeliwuje swoją sieć w kierunku insektów. Najnowsze badania odkrywają, w jaki sposób pajęczak mniejszy od ziarenka ryżu namierza swoje ofiary.

Ten pająk używa pajęczyny, jakby strzelał z procy

Ten pająk używa pajęczyny, jakby strzelał z procy

Źródło:
CNN, Science, Journal Of Experimental Technology

W czwartek przed godziną 11 czasu lokalnego u północnych wybrzeży amerykańskiego stanu Kalifornia wystąpiło trzęsienie ziemi o magnitudzie 7. Przez następne godziny lokalne służby zarejestrowały kilkadziesiąt kolejnych wstrząsów wtórnych. Obowiązywał także alarm ostrzegający przed tsunami.

Trzęsienie ziemi w Kalifornii. "Czułem się jak na tratwie na środku morza"

Trzęsienie ziemi w Kalifornii. "Czułem się jak na tratwie na środku morza"

Źródło:
Reuters, USGS

Misja Proba-3 wystartowała w czwartek z centrum kosmicznego w Indiach. Urządzenia, które dzięki niej zostały wyniesione w kosmos, będą prowadziły obserwację korony słonecznej, wytwarzając setki zaćmień Słońca. Misja będzie również okazją do przetestowania ważnej, nowatorskiej technologii.

Ruszyła przełomowa misja. Wytworzy setki zaćmień Słońca

Ruszyła przełomowa misja. Wytworzy setki zaćmień Słońca

Źródło:
PAP, POLSA