Enceladus, czy na księżycu Saturna może istnieć życie?

Jeden z księżyców Saturna, odkryty w 1789 roku przez Williama Herschela Enceladus, został przez astronoma nazwany na cześć giganta z mitologii greckiej. Paradoksalnie imię giganta nie do końca pasuje do tego ciała niebieskiego, gdyż rozmiary tego księżyca lodowego wcale nie należą do imponujących, nawet w porównaniu z Ziemią. Średnica Enceladusa to około 500 kilometrów, co sprawia, że zmieściłby się w granicach Polski.

Ten niewielki księżyc Saturna nawet w porównaniu z ziemskim Księżycem wypada dosyć mizernie – jego średnica jest równa około jednej siódmej średnicy naturalnego ziemskiego satelity. Natomiast warunki występujące na Enceladusie czynią go jednym z najbardziej tajemniczych i fascynujących ciał niebieskich.

Enceladus, szósty pod względem wielkości satelita Saturna, jest księżycem lodowym. Średnie temperatury występujące na powierzchni tego niezwykłego księżyca nie przekraczają -190°C. Zlodowaciałą powierzchnię Enceladusa miejscami zdobią jedynie charakterystyczne bruzdy i pęknięcia. Ten księżyc jest oddalony od Słońca średnio o 1 500 000 000 kilometrów, co oznacza, że znajduje się od naszej gwiazdy dziesięciokrotnie dalej niż Ziemia. Zdecydowana większość danych na temat Enceladusa, składająca się na dokonany w astronomii przełom i obecny stan wiedzy, została zdobyta dzięki sondzie Cassini. Sonda ta będąca wspólnym przedsięwzięciem USA i Europy dostarczyła danych o wszystkich naturalnych satelitach Saturna.

Okazuje się, że mimo iż Enceladus nie ma spektakularnych rozmiarów, jest on jednym z najbardziej obiecujących miejsc w naszym Układzie Słonecznym, w którym istnieje możliwość znalezienia życia pozaziemskiego. To odkrycie zadziwiło astronomów, ponieważ według ich dotychczasowej wiedzy nikt nie spodziewał się możliwości powstania życia na którymkolwiek księżycu, zwłaszcza na jednym z tych lodowych. Skąd więc takie przypuszczenia? Na tym mrocznym i niezwykle nieprzyjaznym lodowym globie co jakiś czas dochodzi do erupcji gejzerów. Ta lodowa powierzchnia skrywa niewidoczną gołym okiem tajemnicę.

To, że Enceladus jest jednym z najciekawszych miejsc w naszym Układzie Słonecznym jest spowodowane nie jego powierzchnią, ale tym, co znajduje się pod nią. Do 2014 roku to niezwykłe ciało niebieskie było postrzegane tylko jako jeden z księżyców Saturna, ale za sprawą danych pozyskanych przez sondę Cassini zauważono, że pod jego lodową powierzchnią najprawdopodobniej znajduje się ocean.

Jednym z najistotniejszych dowodów na istnienie oceanów pod powierzchnią Enceladusa są właśnie erupcje gejzerów na jego powierzchni. Według naukowców ocean pod powierzchnią tego księżyca może stanowić przykład miejsca sprzyjającego powstawaniu życia, który nie wpisuje się w klasyczną definicję ekosfery Słońca.

ZOBACZ TEŻ: "Pożywienie dla bakterii" na księżycu Saturna? "Enceladus znów nas zaskoczył"

Jak wykazały dokładniejsze badania, ocean we wnętrzu tego lodowego globu nie będzie się różnił w znacznym stopniu od oceanu ziemskiego. Poza tym, że ziemski ocean znajduje się na powierzchni planety, a ocean na Enceladusie ukryty jest pod zlodowaciałą powierzchnią, istnieją jeszcze dwa czynnik odróżniające te dwa oceany, a mianowicie średnia głębokość oraz temperatura.

Ziemski ocean jest stosunkowo płytki – jego średnia głębokość wynosi około 3,6 km, a wody powierzchniowe, w odróżnieniu od głębinowych, są całkiem ciepłe. Jest to spowodowane położeniem w stosunku do Słońca.

Natomiast głębokość oceanu Enceladusa wynosi 30 km. Przez brak dostępu do światła słonecznego i diametralnie inne warunki górna warstwa oceanu przez bezpośredni kontakt z lodową skorupą jest chłodniejsza od wód głębinowych, które ogrzewa skaliste jądro księżyca.

Jedną z cech, która łączy ocean ziemski z tym pod powierzchnią Enceladusa, jest występowanie prądów oceanicznych. Na księżycu Saturna takie zjawisko mogą powodować różnice w zasoleniu wody w różnych regionach oceanu.

Sonda Cassini podczas badań miała możliwość pobrania próbki wody wystrzelonej z jednego ze 101 gejzerów zaobserwowanych na powierzchni tego lodowego księżyca.

Przelatując przez pióropusz wystrzeliwany przez gejzer, sonda pobrała próbki wody Enceladusa, dzięki czemu naukowcy mogli zbadać skład tej substancji. Badania wykazały obecność amoniaku w składzie wody, co może zapobiegać jej zamarzaniu pod powierzchnią. Poza tym w próbkach wykryto kwasowość, co nie wyklucza obecności życia, tak jak i inne liczne związki organiczne i chemiczne także obecne w składzie wody.

ZOBACZ TEŻ: Saturn ma więcej księżyców niż Jowisz. Właśnie odkryto dwadzieścia

Źródła: national-geographic.pl dzienniknaukowy.pl Britannica