W przeciwdziałaniu powodzi potrzebna jest strategia

PGW Wody PolskiePGW Wody Polskie

O konieczności aktualizacji map zagrożenia powodziowego (MZP) i map ryzyka powodziowego (MRP), które są podstawą w planowaniu inwestycji w ochronie przeciwpowodziowej, mówi Agnieszka Śliwa - Główny Specjalista Wydziału Planowania w Departamencie Ochrony przed Powodzią i Suszą Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie (PGW WP).

Które rejony Polski są najbardziej zagrożone powodziami i z czego to wynika?

Odpowiedź znajdziemy w pierwszym dokumencie cyklu planistycznego Dyrektywy Powodziowej - wstępna ocena ryzyka powodziowego (WORP). Upraszczając bardzo mocno wyniki wstępnej oceny, największe zagrożenie powodziowe występuje: w Polsce południowej, w regionach wodnych Małej Wisły, Górnej Wisły (Wschodniej i Zachodniej) oraz Górnej i Środkowej Odry; w Polsce północnej, w Regionach wodnych Dolnej Odry, Dolnej Wisły oraz na wybrzeżu. Dokument wskazuje też tzw. obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi (ONNP). Tu mogą i występują powodzie o znaczących konsekwencjach (dotyczą zdrowia ludzi, stanu środowiska, dziedzictwa kulturowego i działalności gospodarczej). Dla ONNP opracowywane są mapy zagrożenia powodziowego (MZP) i mapy ryzyka powodziowego (MRP).

Czy jest możliwe, że będziemy w pełni zabezpieczeni przed powodziami?

Nikt nie ma wpływu na zagrożenie, dlatego nie można osiągnąć stuprocentowego zabezpieczenia. Zmiany klimatyczne sprzyjają pojawianiu się powodzi katastrofalnych. Techniczne środki tzw. biernej ochrony przeciwpowodziowej (tj. wały przeciwpowodziowe i obiekty towarzyszące) są projektowane do pracy w określonych warunkach. Jeśli zdarzy się katastrofalnie duża powódź (jak ta na Odrze w 1997 r.) - mogą ulec uszkodzeniu lub zniszczeniu. Dlatego ważne jest podejmowanie działań w zakresie zagospodarowania obszaru zagrożonego (ekspozycji), podatności jego elementów na zagrożenie i zdolności mieszkańców do przeciwdziałania i likwidacji skutków katastrofy (wrażliwości).

Czego nauczyliśmy się na podstawie doświadczeń z ostatnich lat?

Komisja Europejska bardzo wysoko oceniła raporty na zakończenie cyklu planistycznego 2010-2015 ze wdrażania przez Polskę postanowień Dyrektywy Powodziowej. Jednak dobre produkty można doskonalić. Ocena zawiera kilka zaleceń. Wdrażamy je, realizując prace dla kolejnego cyklu. Najważniejsze to opracowanie po raz pierwszy w Polsce map dla typów powodzi innych niż rzeczne - związanych z awariami zbiorników retencyjnych. Wyciągamy też własne wnioski. Udoskonalenia map wynikają z wykorzystania dokładniejszych i bardziej zaawansowanych modeli terenu i ruchu nieustalonego, co pozwala dużo precyzyjniejsze wyznaczenie zagrożonych obszarów.

Czy dokumenty opracowywane przez PGW WP można określić jako innowacyjne?

Z całą pewnością projekt "Przegląd i aktualizacja MZP i MRP" można nazwać innowacyjnym. Wpisuje się w obowiązujące trendy zarządzania ryzykiem powodziowym. MZP i MRP zawierają szereg informacji. Dla określenia zasięgu obszarów zagrożenia powodziowego wykorzystano najnowsze narzędzia - modele hydrodynamiczne do wykonania symulacji rozwoju powodzi na danym terenie. Nowe mapy obejmą łącznie ok. 28 tys. km rzek - dla nich będziemy dysponować kompleksową wiedzą nt. potencjalnej powodzi i jej skutków. Mapy znajdą zastosowanie w planowaniu zagospodarowania przestrzennego i będą stanowić podstawę opracowania planów zarządzania ryzykiem powodziowym.

Na jakie prace najczęściej ogłaszane są ostatnio przetargi? Ile przetargów jest w toku?

Większość zamówień publicznych została przeprowadzona jeszcze przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej (KZGW), przed powstaniem Wód Polskich. W 2019 r. ogłoszono łącznie 7 przetargów (na opracowywanie przeglądu i aktualizacji MZP i MRP, na opracowanie planów zarządzania ryzykiem powodziowym). W 2020 planujemy ogłoszenie pięciu (więcej informacji na temat zamówień publicznych PGWWP na stronie internetowej www.wody.gov.pl).

Ile czasu mija średnio od ogłoszenia przez Państwa przetargu do wyłonienia wykonawcy danego zadania?

Czas od ogłoszenia przetargu do wyłonienia wykonawcy nie jest całym potrzebnym na rozpoczęcie realizacji projektu planistycznego. Pierwszy etap to pozyskanie finansowania – w tym przypadku dotacji z Funduszy Europejskich. Po podpisaniu umowy o dofinansowanie wykonujemy opis przedmiotu zamówienia (OPZ). To etap, któremu poświęcamy dużo uwagi i czasu. Prawidłowo przygotowany daje realną szansę na skuteczne udzielenie zamówienia publicznego i terminowe uzyskanie wysokiej jakości produktu. Ostatni krok to ogłoszenie przetargu. Niezbędny czas wynika wprost z postanowień ustawy (prawo zamówień publicznych). Projekty planistyczne są kosztowne. Większość kwalifikuje się do trybu przetargu nieograniczonego z publikacją przez Urząd Publikacji UE. Czasem wymaga kontroli uprzedniej przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Sprawnie prowadzone postępowanie trwa około 60 dni.

Jakie dokumenty planistyczne były realizowane, jeszcze przed powołaniem Wód Polskich, a jakie rozpoczęto po 1 stycznia 2018 r.?

Przed powołaniem Wód Polskich opracowywanie takich projektów było obowiązkiem KZGW, który odpowiada za dokumenty w pierwszym cyklu dyrektywy powodziowej. W 2017 r. KZGW rozpoczęło pracę nad drugim: przegląd i aktualizacja wstępnej oceny ryzyka powodziowego, MZP i MRP. Od początku 2018 Wody Polskie kontynuują je, a w 2019 przystąpiły do opracowywania przeglądu i aktualizacji planów zarządzania ryzykiem powodziowym.

Czy dokumenty planistyczne są opracowywane z uwzględnieniem programów rozwoju retencji lub zapobiegania skutkom suszy?

Opracowanie MZP i MRP nie jest związane z tymi programami, ale bardzo istotne związki z nimi mają plany zarządzania ryzykiem powodziowym. Wspólnymi elementami są działania służące kształtowaniu retencji. W planie przeciwdziałania skutkom suszy zapisano działania dla weryfikacji zasad gospodarowania wodą na wielozadaniowych zbiornikach retencyjnych. Cel: obiekty mają skutecznie realizować funkcje związane z gromadzeniem wody w okresach jej niedoboru oraz przechwytywania nadmiaru w czasie powodzi. Oznacza to, że zdolności zbiorników powinny być wykorzystywane na potrzeby przeciwdziałania obu zagrożeniom.

Czy opracowanie tak rozbudowanych i zaawansowanych dokumentów planistycznych możliwe byłoby bez wparcia UE?

Są to projekty kosztowne. Bez wsparcia UE byłoby znacznie trudniej. W perspektywie finansowej 2014-2020 PGW WP jest beneficjentem projektów z zakresu ochrony przed powodzią i przeciwdziałania skutkom suszy, współfinansowanych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, w ramach Osi Priorytetowej II, działanie 2.1 „Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska”. Dofinansowanie z POIiŚ pozwala na pokrycie 85% kosztów opracowania projektów.

Oprócz pomocy finansowej istotny jest też aspekt wsparcia merytorycznego. Eksperci z Wód Polskich biorą udział w pracach grupy roboczej KE do spraw powodzi. Mamy bieżący dostęp do opracowywanych przez państwa zrzeszone w Unii metod, narzędzi i możemy je omawiać w kontekście wyzwań wynikających ze wdrażania postanowień Dyrektywy Powodziowej.

Artykuł sponsorowany.

Autor: PGW Wody Polskie

Źródło zdjęcia głównego: PGW Wody Polskie

Pozostałe wiadomości

W najbliższych dniach niebo nad Polską będzie mocno zachmurzone. O ile w niedzielę będzie bardzo ciepło, a miejscami nawet upalnie, o tyle w kolejnym tygodniu, zwłaszcza do środy, na termometrach zobaczymy niższe wartości. W prognozach widać jednak szansę na powrót gorącego lata.

Widać szansę na gorące lato. Najpierw przyjdą ulewy

Widać szansę na gorące lato. Najpierw przyjdą ulewy

Źródło:
tvnmeteo.pl

Gdzie jest burza? W sobotę 2.08 grzmi w części Polski. Wyładowaniom atmosferycznym towarzyszą silne opady deszczu i porywisty wiatr. Śledź aktualną sytuację pogodową w kraju na tvnmeteo.pl.

Gdzie jest burza? Chmury przesuwają się nad Polską

Gdzie jest burza? Chmury przesuwają się nad Polską

Źródło:
tvnmeteo.pl

Sobota i niedziela mogą przynieść niespokojną aurę w dużej części kraju. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał ostrzeżenia przed silnym deszczem, burzami i upałem. Sprawdź, gdzie mieć się na baczności.

Burze, ulewy, upał. Przybyło ostrzeżeń IMGW

Burze, ulewy, upał. Przybyło ostrzeżeń IMGW

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ) opracował listę najczystszych jezior i rzek w Polsce. Do pierwszych klas jakości wody, według norm wyznaczonych przez Komisję Europejską, zakwalifikowało się 19 akwenów.

Najczystsze jeziora i rzeki w Polsce. Lista

Najczystsze jeziora i rzeki w Polsce. Lista

Źródło:
PAP

Ulewy, które przeszły w czwartek nad północno-wschodnimi Stanami Zjednoczonymi, spowodowały szereg szkód. Woda zalała między innymi mieszkania w Nowym Jorku.

Zbiegł na dół, bo usłyszał krzyk dziecka. "Musimy się stąd wydostać"

Zbiegł na dół, bo usłyszał krzyk dziecka. "Musimy się stąd wydostać"

Źródło:
CNN

W nocy ze środy na czwartek przez południową Gwineę przeszły silne deszcze. Ulewy spowodowały zawalenie się kilku budynków w Konakry, stolicy kraju, w wyniku czego śmierć poniosło kilkanaście osób. Spodziewane są kolejne obfite opady.

Po ulewach zawaliły się budynki. "Słyszałem, jak dzieci wołają o pomoc"

Po ulewach zawaliły się budynki. "Słyszałem, jak dzieci wołają o pomoc"

Źródło:
PAP, RFI

Sobota może przynieść części kraju burze. Przed groźnymi zjawiskami ostrzegają ratownicy z Karkonoskiej Grupy GOPR. W górach możliwe jest załamanie pogody.

"Dynamiczna i wymagająca pogoda". GOPR ostrzega przed burzami

"Dynamiczna i wymagająca pogoda". GOPR ostrzega przed burzami

Źródło:
PAP, GOPR

Na początku tygodnia w Wielką Brytanię uderzyć ma pierwsza letnia burza. Floris, bo takie otrzymała imię, przyniesie ze sobą silny wiatr i ulewy. Porywy wiatru mogą przekraczać prędkość 130 kilometrów na godzinę.

Nadciąga Floris. Wielka Brytania szykuje się na uderzenie burzy

Nadciąga Floris. Wielka Brytania szykuje się na uderzenie burzy

Źródło:
BBC, metoffice.gov.uk

Perseidy pojawiają się już na polskim niebie. Powoli zbliża się ich maksimum, przypadające na 12 sierpnia. Ten popularny rój meteorów, zwany także "łzami świętego Wawrzyńca", powiązany jest z kometą Swift-Tuttle, która po raz ostatni zawitała do nas w 1992 roku.

Jeden z najpiękniejszych rojów meteorów wraca na nasze niebo

Jeden z najpiękniejszych rojów meteorów wraca na nasze niebo

Źródło:
PAP, Time And Date, tvnmeteo.pl

Pogoda na dziś. Sobota 2.08 przywita nas ładną pogodą. Z czasem na niebie pojawią się jednak chmury, z których może przelotnie popadać, a miejscami zagrzmieć. Na termometrach zobaczymy do 27 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - sobota, 2.08. Miejscami zrobi się gorąco

Pogoda na dziś - sobota, 2.08. Miejscami zrobi się gorąco

Źródło:
tvnmeteo.pl

Północno-zachodnie Stany Zjednoczone nawiedziły w czwartek ulewy. W stanie Maryland powódź błyskawiczna odebrała życie 13-letniemu chłopcu, w Nowym Jorku woda wybiła studzienki i zalała metro. Pogoda zakłóciła także ruch lotniczy.

Powódź błyskawiczna porwała chłopca. 13-latek nie przeżył

Powódź błyskawiczna porwała chłopca. 13-latek nie przeżył

Źródło:
Reuters, CNN, CBS News

Wulkan Lewotobi Laki-laki w Indonezji w piątek ponownie się przebudził. Wybuch utworzył potężną kolumnę popiołu, a władze ostrzegły miejscową ludność przed możliwymi lawinami błotnymi.

Kolumna popiołu na 10 kilometrów. Ostrzeżenia dla mieszkańców

Kolumna popiołu na 10 kilometrów. Ostrzeżenia dla mieszkańców

Źródło:
Reuters, AFP

Sytuacja w miejscowości Święty Gaj na Żuławach Elbląskich, gdzie doszło do przerwania wału przeciwpowodziowego, nadal jest trudna. Pomimo nocnych działań w piątek rano uszkodzeniu uległ kolejny fragment wału.

Przerwany wał przeciwpowodziowy. "Sytuacja jest dramatyczna"

Przerwany wał przeciwpowodziowy. "Sytuacja jest dramatyczna"

Źródło:
TVN24

Druga w tym roku fala upałów ogarnie Hiszpanię. Państwowa Agencja Meteorologiczna AEMET ostrzega przed wysoką temperaturą. Z prognoz wynika, że w centrum i na południu kraju termometry mogą pokazać nawet 42 stopnie Celsjusza.

Kolejna fala upałów. Służby ostrzegają

Kolejna fala upałów. Służby ostrzegają

Źródło:
PAP, elconfidencial.com

W jerozolimskim zoo doszło do śmiertelnego wypadku - lampart uciekł z wybiegu i zaatakował pracownika. Mężczyzna zmarł w wyniku odniesionych obrażeń. Policja bada okoliczności zdarzenia.

Lampart uciekł z wybiegu i zabił pracownika zoo

Lampart uciekł z wybiegu i zabił pracownika zoo

Źródło:
BBC

Każdego roku w RPA kłusownicy zabijają kilkaset nosorożców. Aby ograniczyć ten proceder, naukowcy z Uniwersytetu Witwatersrand wymyślili ciekawą metodę - wstrzyknęli w rogi zwierząt substancję radioaktywną.

Radioaktywne rogi nosorożców pomogą w walce z kłusownictwem

Radioaktywne rogi nosorożców pomogą w walce z kłusownictwem

Źródło:
BBC, Reuters

Burza piaskowa nawiedziła południowe wybrzeże Peru, znacząco ograniczając widzialność. Z powodu zjawiska zamknięte zostały sklepy. Skutki burzy odczuli również mieszkańcy Chile.

Widzialność spadła niemal do zera, niebo zrobiło się pomarańczowe

Widzialność spadła niemal do zera, niebo zrobiło się pomarańczowe

Źródło:
Reuters

Fala upałów nawiedziła południowy Iran. W czwartek termometry pokazały aż 51 stopni Celsjusza. Kraj mierzy się z niedoborem wody, dochodzi do przerw w dostawach prądu. Na najbliższe dni prognozowane są burze piaskowe.

Ponad 50 stopni. Władze ograniczają dostęp do wody

Ponad 50 stopni. Władze ograniczają dostęp do wody

Źródło:
PAP, qatar-tribune.com

W ciągu ostatnich tygodni łącznie dziewięć osób zmarło we Włoszech na Gorączkę Zachodniego Nilu - przekazały w czwartek służby medyczne. W czasie minionych siedmiu dni liczba zakażeń wirusem wywołującym tę chorobę wzrosła z 32 do 89.

Gorączka Zachodniego Nilu. We Włoszech zmarło dziewięć osób

Gorączka Zachodniego Nilu. We Włoszech zmarło dziewięć osób

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl, torinocronaca.it

Podczas prac na jednej z ulic Limy robotnicy natknęli się na ludzkie szczątki sprzed ponad tysiąca lat. Archeolog Jose Pablo Aliaga uważa, że odkrycie to może świadczyć o istnieniu rozległego prekolumbijskiego cmentarza ukrytego pod współczesną stolicą Peru.

Pod jedną z ulic odkryto szczątki sprzed tysiąca lat

Pod jedną z ulic odkryto szczątki sprzed tysiąca lat

Źródło:
PAP, Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego

Dla wszystkich zmęczonych mokrym i chłodnym latem mamy dobre wieści - widać już w prognozach temperaturę powyżej 30 stopni. Kiedy tylko szósta fala monsunu europejskiego dobiegnie końca, masy powietrza polarnomorskiego ustąpią miejsca tym ciepłym - znad południowej Europy oraz północnej Afryki. Maksima temperatury, które teraz wynoszą 20-25 stopni, wskoczą w przedział od 30 do 35 stopni. Lato śródziemnomorskie nie będzie trwać długo, ale pojawia się szansa na kilka dni z prawdziwym upałem.

Kiedy wróci upał? Amerykanie mają optymistyczne prognozy dla Polski

Kiedy wróci upał? Amerykanie mają optymistyczne prognozy dla Polski

Źródło:
TVN24+

W wyniku ekstremalnych ulew w chińskich miastach zginęły już 44 osoby. Jeden z największych zbiorników wodnych w Państwie Środka odnotował rekordowo wysoki poziom wody. Władze przyznają, że nie przygotowały się odpowiednio na tak groźną aurę.

Kolejne ofiary śmiertelne ulew. Władze przyznają się do błędu

Kolejne ofiary śmiertelne ulew. Władze przyznają się do błędu

Źródło:
Reuters, PAP, Chinanews.com, hangzhou.gov.cn, news.cctv.com

W Seulu, stolicy Korei Południowej, w lipcu odnotowano aż 22 noce tropikalne z rzędu. Jak przekazali meteorolodzy, to bezprecedensowa sytuacja, której nie zauważono dla tego miesiąca od początku prowadzenia pomiarów.

22 noce tropikalne z rzędu. W stolicy padł niechlubny rekord

22 noce tropikalne z rzędu. W stolicy padł niechlubny rekord

Źródło:
AFP, Al Jazeera

Pewien australijski kierowca trafił na nietypową przeszkodę podczas przejeżdżania przez rzekę w Parku Narodowym Kakadu. Był nią krokodyl ukrywający się w wodzie. Wideo ze zdarzenia stało się hitem w sieci.

Krokodyl utknął pod samochodem. "Nagranie jedyne w swoim rodzaju"

Krokodyl utknął pod samochodem. "Nagranie jedyne w swoim rodzaju"

Źródło:
ABC News, CNN

Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) potwierdziła nowy rekord najdłuższego pioruna na świecie. Mierzył on ponad 800 kilometrów i zarejestrowano go w 2017 roku.

To najdłuższy piorun na świecie. "Niesamowita moc natury"

To najdłuższy piorun na świecie. "Niesamowita moc natury"

Źródło:
The Guardian, WMO

Badacze dokonali odkrycia nowego gatunku owada w australijskich lasach deszczowych. Masa i długość Acrophylla alta zaskoczyły naukowców.

Waży tyle, co piłka do golfa. Odkryli ogromnego owada

Waży tyle, co piłka do golfa. Odkryli ogromnego owada

Źródło:
Reuters

Norweskie służby zastrzeliły niedźwiedzia polarnego. Zwierzę zbliżyło się do domów mieszkalnych na wyspie Spitsbergen na Morzu Arktycznym.

Zastrzelono niedźwiedzia polarnego

Zastrzelono niedźwiedzia polarnego

Źródło:
PAP

Ponad milion osób we Włoszech żyje na terenach narażonych na wysokie i bardzo wysokie ryzyko wystąpienia osuwisk ziemi - oświadczył Włoski Instytut Ochrony Środowiska i Badań. W obliczu wzrastającego zagrożenia, powodowanego głównie przez zmiany klimatu, naukowcy przedstawili nowe narzędzie, które ma wspomóc bezpieczeństwo mieszkańców.

Ponad milion Włochów w niebezpieczeństwie. Pomóc ma AI

Ponad milion Włochów w niebezpieczeństwie. Pomóc ma AI

Źródło:
Reuters