W przeciwdziałaniu powodzi potrzebna jest strategia

PGW Wody PolskiePGW Wody Polskie

O konieczności aktualizacji map zagrożenia powodziowego (MZP) i map ryzyka powodziowego (MRP), które są podstawą w planowaniu inwestycji w ochronie przeciwpowodziowej, mówi Agnieszka Śliwa - Główny Specjalista Wydziału Planowania w Departamencie Ochrony przed Powodzią i Suszą Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie (PGW WP).

Które rejony Polski są najbardziej zagrożone powodziami i z czego to wynika?

Odpowiedź znajdziemy w pierwszym dokumencie cyklu planistycznego Dyrektywy Powodziowej - wstępna ocena ryzyka powodziowego (WORP). Upraszczając bardzo mocno wyniki wstępnej oceny, największe zagrożenie powodziowe występuje: w Polsce południowej, w regionach wodnych Małej Wisły, Górnej Wisły (Wschodniej i Zachodniej) oraz Górnej i Środkowej Odry; w Polsce północnej, w Regionach wodnych Dolnej Odry, Dolnej Wisły oraz na wybrzeżu. Dokument wskazuje też tzw. obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi (ONNP). Tu mogą i występują powodzie o znaczących konsekwencjach (dotyczą zdrowia ludzi, stanu środowiska, dziedzictwa kulturowego i działalności gospodarczej). Dla ONNP opracowywane są mapy zagrożenia powodziowego (MZP) i mapy ryzyka powodziowego (MRP).

Czy jest możliwe, że będziemy w pełni zabezpieczeni przed powodziami?

Nikt nie ma wpływu na zagrożenie, dlatego nie można osiągnąć stuprocentowego zabezpieczenia. Zmiany klimatyczne sprzyjają pojawianiu się powodzi katastrofalnych. Techniczne środki tzw. biernej ochrony przeciwpowodziowej (tj. wały przeciwpowodziowe i obiekty towarzyszące) są projektowane do pracy w określonych warunkach. Jeśli zdarzy się katastrofalnie duża powódź (jak ta na Odrze w 1997 r.) - mogą ulec uszkodzeniu lub zniszczeniu. Dlatego ważne jest podejmowanie działań w zakresie zagospodarowania obszaru zagrożonego (ekspozycji), podatności jego elementów na zagrożenie i zdolności mieszkańców do przeciwdziałania i likwidacji skutków katastrofy (wrażliwości).

Czego nauczyliśmy się na podstawie doświadczeń z ostatnich lat?

Komisja Europejska bardzo wysoko oceniła raporty na zakończenie cyklu planistycznego 2010-2015 ze wdrażania przez Polskę postanowień Dyrektywy Powodziowej. Jednak dobre produkty można doskonalić. Ocena zawiera kilka zaleceń. Wdrażamy je, realizując prace dla kolejnego cyklu. Najważniejsze to opracowanie po raz pierwszy w Polsce map dla typów powodzi innych niż rzeczne - związanych z awariami zbiorników retencyjnych. Wyciągamy też własne wnioski. Udoskonalenia map wynikają z wykorzystania dokładniejszych i bardziej zaawansowanych modeli terenu i ruchu nieustalonego, co pozwala dużo precyzyjniejsze wyznaczenie zagrożonych obszarów.

Czy dokumenty opracowywane przez PGW WP można określić jako innowacyjne?

Z całą pewnością projekt "Przegląd i aktualizacja MZP i MRP" można nazwać innowacyjnym. Wpisuje się w obowiązujące trendy zarządzania ryzykiem powodziowym. MZP i MRP zawierają szereg informacji. Dla określenia zasięgu obszarów zagrożenia powodziowego wykorzystano najnowsze narzędzia - modele hydrodynamiczne do wykonania symulacji rozwoju powodzi na danym terenie. Nowe mapy obejmą łącznie ok. 28 tys. km rzek - dla nich będziemy dysponować kompleksową wiedzą nt. potencjalnej powodzi i jej skutków. Mapy znajdą zastosowanie w planowaniu zagospodarowania przestrzennego i będą stanowić podstawę opracowania planów zarządzania ryzykiem powodziowym.

Na jakie prace najczęściej ogłaszane są ostatnio przetargi? Ile przetargów jest w toku?

Większość zamówień publicznych została przeprowadzona jeszcze przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej (KZGW), przed powstaniem Wód Polskich. W 2019 r. ogłoszono łącznie 7 przetargów (na opracowywanie przeglądu i aktualizacji MZP i MRP, na opracowanie planów zarządzania ryzykiem powodziowym). W 2020 planujemy ogłoszenie pięciu (więcej informacji na temat zamówień publicznych PGWWP na stronie internetowej www.wody.gov.pl).

Ile czasu mija średnio od ogłoszenia przez Państwa przetargu do wyłonienia wykonawcy danego zadania?

Czas od ogłoszenia przetargu do wyłonienia wykonawcy nie jest całym potrzebnym na rozpoczęcie realizacji projektu planistycznego. Pierwszy etap to pozyskanie finansowania – w tym przypadku dotacji z Funduszy Europejskich. Po podpisaniu umowy o dofinansowanie wykonujemy opis przedmiotu zamówienia (OPZ). To etap, któremu poświęcamy dużo uwagi i czasu. Prawidłowo przygotowany daje realną szansę na skuteczne udzielenie zamówienia publicznego i terminowe uzyskanie wysokiej jakości produktu. Ostatni krok to ogłoszenie przetargu. Niezbędny czas wynika wprost z postanowień ustawy (prawo zamówień publicznych). Projekty planistyczne są kosztowne. Większość kwalifikuje się do trybu przetargu nieograniczonego z publikacją przez Urząd Publikacji UE. Czasem wymaga kontroli uprzedniej przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Sprawnie prowadzone postępowanie trwa około 60 dni.

Jakie dokumenty planistyczne były realizowane, jeszcze przed powołaniem Wód Polskich, a jakie rozpoczęto po 1 stycznia 2018 r.?

Przed powołaniem Wód Polskich opracowywanie takich projektów było obowiązkiem KZGW, który odpowiada za dokumenty w pierwszym cyklu dyrektywy powodziowej. W 2017 r. KZGW rozpoczęło pracę nad drugim: przegląd i aktualizacja wstępnej oceny ryzyka powodziowego, MZP i MRP. Od początku 2018 Wody Polskie kontynuują je, a w 2019 przystąpiły do opracowywania przeglądu i aktualizacji planów zarządzania ryzykiem powodziowym.

Czy dokumenty planistyczne są opracowywane z uwzględnieniem programów rozwoju retencji lub zapobiegania skutkom suszy?

Opracowanie MZP i MRP nie jest związane z tymi programami, ale bardzo istotne związki z nimi mają plany zarządzania ryzykiem powodziowym. Wspólnymi elementami są działania służące kształtowaniu retencji. W planie przeciwdziałania skutkom suszy zapisano działania dla weryfikacji zasad gospodarowania wodą na wielozadaniowych zbiornikach retencyjnych. Cel: obiekty mają skutecznie realizować funkcje związane z gromadzeniem wody w okresach jej niedoboru oraz przechwytywania nadmiaru w czasie powodzi. Oznacza to, że zdolności zbiorników powinny być wykorzystywane na potrzeby przeciwdziałania obu zagrożeniom.

Czy opracowanie tak rozbudowanych i zaawansowanych dokumentów planistycznych możliwe byłoby bez wparcia UE?

Są to projekty kosztowne. Bez wsparcia UE byłoby znacznie trudniej. W perspektywie finansowej 2014-2020 PGW WP jest beneficjentem projektów z zakresu ochrony przed powodzią i przeciwdziałania skutkom suszy, współfinansowanych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, w ramach Osi Priorytetowej II, działanie 2.1 „Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska”. Dofinansowanie z POIiŚ pozwala na pokrycie 85% kosztów opracowania projektów.

Oprócz pomocy finansowej istotny jest też aspekt wsparcia merytorycznego. Eksperci z Wód Polskich biorą udział w pracach grupy roboczej KE do spraw powodzi. Mamy bieżący dostęp do opracowywanych przez państwa zrzeszone w Unii metod, narzędzi i możemy je omawiać w kontekście wyzwań wynikających ze wdrażania postanowień Dyrektywy Powodziowej.

Artykuł sponsorowany.

Autor: PGW Wody Polskie

Źródło zdjęcia głównego: PGW Wody Polskie

Pozostałe wiadomości

We wtorek wieczorem we Wrocławiu spadł pierwszy śnieg tej jesieni. To kolejny region, w którym w ostatnich dniach pojawił się biały puch. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia nie tylko z zabielonej stolicy Dolnego Śląska, ale również z innych miast.

Pierwszy śnieg we Wrocławiu. Nagranie

Pierwszy śnieg we Wrocławiu. Nagranie

Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW

Kilka międzynarodowych linii lotniczych wstrzymało loty na popularną wśród turystów wyspę Bali. Powodem jest utrzymująca się w powietrzu chmura pyłu po wybuchu wulkanu Lewotobi Laki Laki, znajdującego się na oddalonej o kilkaset kilometrów wyspie Flores w Indonezji. Pomimo że erupcja miała miejsce na początku listopada, z krateru nadal wydobywa się popiół i lawa.

Linie lotnicze odwołują loty na Bali. "Bezpieczeństwo jest priorytetem"

Linie lotnicze odwołują loty na Bali. "Bezpieczeństwo jest priorytetem"

Źródło:
Reuters, PAP, The Guardian

Środa upłynie pod znakiem pochmurnej aury. W części kraju pojawią się opady deszczu. Termometry wskażą od 2 do 8 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - środa 13.11. W niektórych regionach pojawi się deszcz

Pogoda na dziś - środa 13.11. W niektórych regionach pojawi się deszcz

Źródło:
tvnmeteo.pl

W przeważającej części kraju warunki na drogach są niebezpieczne. W 13 województwach obowiązują ostrzeżenia IMGW przed opadami marznącymi.

Niebezpieczne warunki na drogach. Ostrzeżenia IMGW

Niebezpieczne warunki na drogach. Ostrzeżenia IMGW

Źródło:
IMGW

Zanim zza szczelnej warstwy chmur zacznie przebijać się słońce, czekają nas opady. W części kraju pojawi się deszcz ze śniegiem. Najwyższa temperatura, jakiej spodziewamy się w tym tygodniu, to 10 stopni Celsjusza.

"Front sprzyja pierwszym większym ruchom w atmosferze". Czy pogoda się poprawi?

"Front sprzyja pierwszym większym ruchom w atmosferze". Czy pogoda się poprawi?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Chilijscy strażacy od kilkunastu godzin walczą z dużym pożarem lasu w gminie Quilpue w środkowym Chile. Według lokalnych służb ogień od wtorku strawił już około 300 hektarów terenów leśnych. W regionie wprowadzono najwyższy, czerwony, alert pożarowy oraz rozpoczęto ewakuacje mieszkańców.

Spłonęło kilkaset hektarów lasów. Rozpoczęto ewakuację mieszkańców

Spłonęło kilkaset hektarów lasów. Rozpoczęto ewakuację mieszkańców

Źródło:
Reuters, El Mostrador

Kolejna fala złej pogody nadciągnęła nad wschodnią i południową Hiszpanię. Dużymi ulewami jest zagrożona Majorka i obszary przybrzeżne w kontynentalnej części kraju.

W Hiszpanii znów będzie lało. Alerty na Majorce i w Walencji

W Hiszpanii znów będzie lało. Alerty na Majorce i w Walencji

Źródło:
ENEX, El Pais, tvnmeteo.pl, Reuters

Słaby śnieg spadł w części kraju we wtorek rano. Zabieliło się na Ziemi Świętokrzyskiej, ale śnieg zaobserwowano też w innych regionach Polski.

Znów sypnęło śniegiem. Zabieliło się w kilku częściach kraju

Znów sypnęło śniegiem. Zabieliło się w kilku częściach kraju

Źródło:
tvnmeteo.pl

Rozprzestrzenia się duży pożar lasów na granicy amerykańskich stanów Nowy Jork i New Jersey. Opady deszczu nie pomogły, a sytuację pogarsza silny wiatr. Służby poinformowały we wtorek, że spłonęło już ponad dwa tysiące hektarów.

"To największy pożar od 2008 roku"

"To największy pożar od 2008 roku"

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

- Świat musi sfinansować działania związane ze zmianą klimatu, ponieważ w przeciwnym razie cenę zapłaci ludzkość. To nie jałmużna, to inwestycja. Działania klimatyczne są konieczne, aby świat nadawał się do życia - ocenił sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres podczas szczytu klimatycznego COP29 w Baku, stolicy Azerbejdżanu.

"Działania są konieczne, aby świat nadawał się do życia"

"Działania są konieczne, aby świat nadawał się do życia"

Źródło:
PAP

Nowy przegląd danych uzyskanych prawie 40 lat temu przez sondę Voyager 2 pokazał, że obserwacje tej planety były zaburzone przez burzę słoneczną.

Voyager 2 miał pecha. Przeleciał obok Urana w bardzo złym momencie

Voyager 2 miał pecha. Przeleciał obok Urana w bardzo złym momencie

Źródło:
Reuters, CNN, tvnmeteo.pl

Badacze z Danii policzyli niesporczaki żyjące w tym kraju. Było to możliwe dzięki pomocy setek dzieci, które zebrały ponad osiem tysięcy porostów i mchów z nawet najdalszych rejonów Danii. Naukowcy zauważyli czterokrotny wzrost liczby gatunków, w tym co najmniej dziewięć nieopisanych.

Duńczycy wysłali dzieci na poszukiwania niesporczaków

Duńczycy wysłali dzieci na poszukiwania niesporczaków

Źródło:
PAP

Środkową Kalifornię nawiedziła w poniedziałek burza piaskowa. Widzialność była mocno ograniczona. Silny wiatr łamał drzewa i stwarzał niebezpieczne warunki pogodowe dla kierowców i pozostawił ponad dziesięć tysięcy osób bez prądu. Kilka osób zostało rannych w karambolu na autostradzie.

"Zobaczyłam, jak drzewo się przewraca i miażdży wszystko za mną"

"Zobaczyłam, jak drzewo się przewraca i miażdży wszystko za mną"

Źródło:
ABC30, tvnmeteo.pl

Kolumbia zmaga się w ostatnim czasie z ulewnymi deszczami. W odpowiedzi na kryzysową sytuację spowodowaną w kraju prezydent ogłosił stan klęski żywiołowej. Są ofiary śmiertelne i zaginieni.

"Ogłaszamy stan klęski żywiołowej w całym kraju"

"Ogłaszamy stan klęski żywiołowej w całym kraju"

Źródło:
Reuters, tvpublica.com.ar

Mieszkańcy pakistańskiej prowincji Pendżab od początku listopada borykają się z rekordowym zanieczyszczeniem powietrza. Ogromną chmurę gęstego smogu nad Pakistanem i sąsiednimi Indiami, gdzie również sytuacja jest fatalna, widać na zdjęciu wykonanym przez satelitę NASA.

Smog tak gęsty, że widać go z kosmosu

Smog tak gęsty, że widać go z kosmosu

Źródło:
PAP, CNN, NASA, tvnmeteo.pl

Prognoza pogody na zimę. IMGW przygotował eksperymentalną prognozę pogody na grudzień 2024 oraz styczeń, luty i marzec 2025. Co może czekać nas w kolejnych miesiącach pod kątem prognozowanych opadów i temperatury? Jak w przewidywaniach meteorologów rysuje się początek wiosny? Sprawdź.

Pogoda na zimę 2024/2025 i początek wiosny. Eksperymentalna prognoza IMGW

Pogoda na zimę 2024/2025 i początek wiosny. Eksperymentalna prognoza IMGW

Źródło:
IMGW

Lokalna chilijska społeczność wraz z ekspertami chcą podjąć walkę z kierowcami aut i ciężarówek, którzy od lat niszczą geoglify na pustyni Atakama. Gigantyczne rysunki przedstawiające między innymi zwierzęta lub figury geometryczne są coraz bardziej przykrywane przez ślady opon. Jak się jednak okazuje, obrońcy olbrzymich rzeźb chcą pozostawić na geoglifach rysy spowodowane działalnością człowieka, żeby były one przestrogą dla przyszłych pokoleń.

"Przykład pokazujący przyszłym pokoleniom, czego nie należy robić z naszym dziedzictwem"

"Przykład pokazujący przyszłym pokoleniom, czego nie należy robić z naszym dziedzictwem"

Źródło:
Reuters

Minął ponad tydzień, od kiedy wybuchł wulkan Lewotobi Laki-Laki na indonezyjskiej wyspie Flores. W niedzielę trwały ewakuacje mieszkańców, który niechętnie chcieli opuszczać zagrożone erupcją tereny. Na lotnisku w Komodo wstrzymano loty.

Minął tydzień, erupcja nie ustała. Trwa walka z czasem

Minął tydzień, erupcja nie ustała. Trwa walka z czasem

Źródło:
Reuters, Antara

Poważne ochłodzenie przyjdzie do Polski jeszcze w listopadzie. Sprawdź, co czeka nas w nadchodzących tygodniach w pogodzie w 16-dniowej, długoterminowej prognozie temperatury, przygotowanej przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: czeka nas pierwsze spotkanie z zimą

Pogoda na 16 dni: czeka nas pierwsze spotkanie z zimą

Źródło:
tvnmeteo.pl

U wybrzeży południowo-wschodniej Hiszpanii, w pobliżu miasta Mazarron, wydobyto wrak fenickiego statku sprzed 2,6 tys. lat - poinformował w poniedziałek hiszpański dziennik "El Pais".

"To jeden z najważniejszych starożytnych statków znalezionych w całości"

"To jeden z najważniejszych starożytnych statków znalezionych w całości"

Źródło:
PAP

Laboratorium w amerykańskim mieście Yemassee w Karolinie Południowej odzyskało ponad 20 małp z 43, które uciekły stamtąd w środę. Zwierzęta udało się schwytać, nie doznały żadnych obrażeń.

Schwytano część małp, które uciekły z laboratorium

Schwytano część małp, które uciekły z laboratorium

Źródło:
AP, NBC News, PAP

Grupa mieszkańców uratowała kozę, która utknęła na zboczu klifu na wyspie Oʻahu na Hawajach. Młode zwierzę spędziło tam cztery dni - poinformowały lokalne media.

Przez cztery dni była uwięziona nad przepaścią. Bohaterska akcja mieszkańców

Przez cztery dni była uwięziona nad przepaścią. Bohaterska akcja mieszkańców

Źródło:
Reuters, Hawaii News Now

W Szumperku na północy Czech w niedzielę zrobiło się biało. Opady śniegu nie były jednak spowodowane przez warunki atmosferyczne.

Śnieg w Czechach. Przyczyną nie była pogoda

Źródło:
novinky.cz, cnn.iprima.cz, tvnmeteo.pl

W niektórych podwarszawskich ogrodach kwitną róże, a na magnoliach i azaliach otwierają się pąki. O to, co sprawiło, że w listopadzie mamy do czynienia ze zjawiskiem przypisywanym wiośnie, zapytaliśmy ekspertów.

Róże, magnolie i azalie kwitną w listopadzie. Co za to odpowiada?

Róże, magnolie i azalie kwitną w listopadzie. Co za to odpowiada?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Amerykański stan Kolorado w ostatnich dniach nawiedziła potężna śnieżyca. W Denver takich opadów śniegu w listopadzie nie widziano od kilku dekad. Z powodu gwałtownej pogody wielu kierowców utknęło w zaspach na autostradach, były też przerwy w dostawie prądu.

Największa śnieżyca od dekad. "To było kilka ciężkich dni"

Największa śnieżyca od dekad. "To było kilka ciężkich dni"

Źródło:
CBS News, Denver7

Część Australii zmaga się z piekielnymi upałami. Są takie miejsca, gdzie prognozowana temperatura na niedzielę może sięgnąć nawet 43 stopnie Celsjusza. Wysokie wartości na termometrach pogarszają zagrożenie pożarowe. W innych regionach kraju spodziewane są burze.

Temperatura powyżej 40 stopni. "Nienormalna" pogoda jak na listopad

Temperatura powyżej 40 stopni. "Nienormalna" pogoda jak na listopad

Źródło:
The Guardian, news.com.au

Tysiące osób zgromadziły się w sobotę w centrum Walencji, by skrytykować działania podejmowane podczas październikowej powodzi, która pochłonęła życie ponad 200 osób. Protestujący domagają się między innymi ustąpienia Carlosa Mazóna, prezydenta wspólnoty autonomicznej.

"Za to porzucenie musi zostać poniesiona odpowiedzialność"

"Za to porzucenie musi zostać poniesiona odpowiedzialność"

Źródło:
Reuters, AP