Kształt źrenicy uwarunkowany jest naszą pozycją w ekosystemie. Wąskie, prostokątne i poziome źrenice mają roślinożercy, pionowe należą do przedstawicieli mniejszych drapieżników, a okrągłe do większych.
Do takich wniosków doszli naukowcy z Uniwersytetu Berkeley po przeanalizowaniu źrenic 214 gatunków zwierząt lądowych. Okazuje się, że kształt źrenic determinuje sposób w jaki światło dociera do oka i jak zwierzę postrzega świat.
Poziome źrenice
Poziome źrenice mają m.in. kozy, jelenie, antylopy i konie, czyli zwierzęta, które padają ofiarami drapieżników. Modele komputerowe pokazały, że taki kształt daje panoramiczne pole widzenia. Pozwala ono na dobrą ostrość widzenia a zatem szybkie wykrycie zagrożenia, rozpoznanie kierunku w którym drapieżnik podąża i jednoczesną ucieczkę nawet z biegiem przez przeszkody (powalone drzewa, krzewy).
Dodatkowo pozioma źrenica ogranicza ilość światła wpadającego z góry, minimalizując ryzyko oślepienia przez słońce.
Naukowcy zaobserwowali również, że pasące się zwierzęta są w stanie tak obracać oczami, żeby źrenica była zawsze pozioma. Są w stanie obracać gałką oczną o 50 stopni, czyli 10 razy bardziej niż człowiek.
Pionowe źrenice
Pionowe źrenice mają małe drapieżniki, które są aktywne zarówno w dzień, jak i w nocy, które podają ofiarą większych drapieżników np. węże czy koty domowe.
Taki kształt pozwala poprawić ocenę odległości, co jest ważne podczas szybkiego ataku. Naukowcy zaznaczają, że ten mechanizm sprawdza się tylko u niewielkich osobników. Im zwierzę większe, tym mniej potrzebuje takiego systemu pomiarowego, stąd u większych drapieżników np. tygrysów czy lwów okrągłe źrenice.
Dodatkowo pionowa źrenica może zwężać się i rozszerzać w niewiarygodny sposób - u kotów 135-300 krotnie, podczas gdy u ludzi tylko 15-krotnie. To pozwala na regulację wpadającego światła, dzięki czemu te zwierzęta bardzo dobrze widzą zarówno w nocy, jak i w środku dnia, kiedy słońce jest najsilniejsze.
Autorzy badania koncentrowali się jedynie na gatunkach lądowych. Chcą teraz zbadać stworzenia wodne, lotne i nadrzewne, co da więcej informacji na temat położenia i kształtu źrenicy.
Autor: mar/rp / Źródło: berkeley.edu