"Rozpiętość jest kosmiczna". Jak wielka jest luka VAT?

[object Object]
Andrzej Sadowski o podatku VAT w Polscetvn24
wideo 2/5

Skąd bierze się ta słynna, choć niesławna luka VAT i jak wielka jest ona w rzeczywistości, bo od polityków słyszymy skrajnie różne sumy? Materiał z programu "Czarno na białym" w TVN24.

Luka VAT - w największym uproszczeniu - to różnica między tym, co wpływa do budżetu państwa z podatku VAT, a tym, co powinno do niego wpływać.

- Dziura w VAT jest zawsze, ona jest wynikiem nie tylko karuzel podatkowych, nie tylko afer, ale również szarej strefy, której my także potrafimy być uczestnikami - mówi Joanna Solska, dziennikarka ekonomiczna tygodnika "Polityka".

Przyczyny

Karuzela podatkowa to zaś wymienianie się pustymi fakturami przez grupę firm, która ma na celu niepłacenie VAT albo wyłudzenie jego zwrotu. Jest jednak więcej przyczyn powstawania luki. Weźmy pod uwagę choćby sytuacje, gdy robimy remont i nie dostajemy faktury albo gdy kupujemy coś na bazarku i nie prosimy o paragon. A nawet, kiedy udzielamy korepetycji i nikomu nie zgłaszamy tej działalności gospodarczej. W takich sytuacjach my wszyscy tworzymy szarą strefę, tworzymy ją za każdym razem, gdy nie bierzemy albo nie wystawiamy paragonu. Wpływ na nią mają też błędy podatników i administracji podatkowej, bankructwa czy problemy z płynnością finansową firm, które nie płacą podatków, bo nie mają z czego. - Nie ma kraju, w którym nie ma dziury w VAT, natomiast te kraje lepiej urządzone te dziurę mają mniejszą - wskazuje Joanna Solska.

Bardzo ważne jest to, że luki VAT nie można obliczyć, można ją jedynie oszacować. W Polsce niewielu to potrafi. - Widziałem już bardzo różne wyliczenia luki VAT i naprawdę rozpiętość jest kosmiczna - podkreśla Bartek Godusławski z "Dziennika Gazety Prawnej".

Mimo to politycy o konkretnych liczbach mówią chętnie. Prezes PiS Jarosław Kaczyński mówił nawet o blisko 300 miliardach złotych, zaprzeczał temu były minister finansów w rządzie PO-PSL Jacek Rostowski.

Uszczelnienie systemu podatkowego

Ile rząd Prawa i Sprawiedliwości odzyskał z VAT-u? Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Leszek Skiba w programie "Bilans" w TVN24 BiS mówił, że każdego roku jest to kwota rzędu 10-12 miliardów złotych. O jeszcze wyższej kwocie mówił premier Mateusz Morawiecki.

- Tylko w tym roku (2017 - red.) dochody z VAT wzrosły o 30 miliardów. Zrobiliśmy to, walcząc z przestępcami podatkowymi i rozbijając mafie VAT-owskie. Wystarczy nie kraść - mówił w Sejmie pod koniec ubiegłego roku. Skąd wzięło się 30 miliardów? O tyle wzrosły bowiem dochody z VAT-u w 2017 roku w porównaniu z 2016. Ile ma to wspólnego z uszczelnianiem systemu, a ile z dobrą gospodarczą koniunkturą? - Nie można tego absolutnie utożsamiać z uszczelnieniem systemu podatkowemu, około jedną trzecią można przypisywać uszczelnieniu systemu i jest to raczej maksimum niż średnia - ocenia Bartek Godusławski z "Dziennika Gazety Prawnej".

Luka VAT

Ile zatem naprawdę wynosi luka VAT? Oficjalne dane Ministerstwa Finansów przedstawiają ją w procentach. O tyle procent każdego roku dochody z VAT powinny być większe od dochodów, które realnie wpłynęły do budżetu. - 2004 – 18,5 procent

- 2005 – 15,0 procent

- 2006 – 11,1 procent

- 2007 – 8,9 procent

- 2008 – 15,5 procent

- 2009 – 20,3 procent

- 2010 – 18,7 procent

- 2011 – 19,7 procent

- 2012 – 25,6 procent

- 2013 – 25,7 procent

- 2014 – 24,1 procent

- 2015 – 23,9 procent

- 2016 – 20,0 procent

- 2017 – 14,0 procent

Z danych MF wynika zatem, że największa luka była w latach 2012, 2013, 2014, 2015, czyli za rządów PO-PSL. - To były lata po kryzysie gospodarczym w Europie, wtedy w sposób szczególny władza wykonawcza i ustawodawcza zwracały bardziej uwagę na to, jak rozwiązania prawne, które są przyjmowane, mają służyć przedsiębiorcom - tłumaczy prezes Najwyższej Izby Kontroli Krzysztof Kwiatkowski.

Jednolity Plik Kontrolny

Jednocześnie Kwiatkowski przyznaje, że Izba już w pierwszym roku jego kadencji, czyli w 2013, zwracała uwagę na problem luki w podatku VAT. - Ta reakcja można powiedzieć była spóźniona - powiedział. NIK rekomendowała między innymi wprowadzenie tzw. Jednolitego Pliku Kontrolnego, czyli systemu informatycznego, który umożliwia bieżącą kontrolę nad przedsiębiorstwami. Ten przegłosowano jeszcze za rządów PO, ale wszedł w życie, kiedy już rządził PiS. W pierwszym roku rządów PiS luka VAT zmalała o prawie 4, w drugim roku o 6 punktów procentowych w porównaniu z latami poprzednimi. - O cudzie na pewno nie możemy mówić, natomiast możemy mówić o pewnych efektach uszczelnienia VAT, one są niewątpliwe - podkreśla Solska. - To jest świetna koniunktura gospodarcza, to są ewidentnie działania uszczelniające. Nie zapominałbym też o bardzo restrykcyjnych przepisach, które się pojawiły, czyli 25 lat za najbardziej drastyczne wyłudzenia tego podatku, więc przez ten efekt psychologiczny pewnie wielu przedsiębiorcom PiS nie kojarzy się jako partia sprzyjająca biznesowi - wskazuje Godusławski.

Działania partii rządzącej, które przyczyniły się do uszczelnienia systemu podatkowego, to między innymi pakiet paliwowy, "duża nowelizacja" ustawy o VAT, która między innymi przywróciła kary za nierzetelne rozliczenie podatku, a także System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej.

Zdaniem Leszka Skiby to właśnie te działania, a nie koniunktura gospodarcza sprawiły, że luka w VAT jest mniejsza. - Czynnikami, które przesądzają o zmianie luki VAT, są przede wszystkim czynniki związane ze ściągalnością - podkreśla podsekretarz stanu w MF.

Ale eksperci apelują, by o liczbach mówić ostrożnie. Szacować lukę w VAT jest na tyle trudno, że sama Komisja Europejska wielokrotnie po latach zmieniała swoje dane. - Prawdziwy test tego, czy udało nam się uszczelnić system podatkowy, przyjdzie w czasach gorszych - podkreśla Godusławski.

ZOBACZ INNE MATERIAŁY Z PROGRAMU "CZARNO NA BIAŁYM"

Autor: mb / Źródło: tvn24

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Podniesienie kwoty świadczenia z funduszu alimentacyjnego z 500 do 1000 złotych miesięcznie zakłada projekt nowelizacji ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, który we wtorek przyjęła Rady Ministrów. Wypłata świadczeń ma nastąpić z wyrównaniem od 1 października 2024 roku.

Kwota świadczenia ma wzrosnąć o 100 procent. Rząd przyjął projekt

Kwota świadczenia ma wzrosnąć o 100 procent. Rząd przyjął projekt

Źródło:
PAP

Recepty na bezpłatne leki dla dzieci i seniorów będą mogli wystawić wszyscy uprawnieni lekarze niezależnie od kontraktu z NFZ - zakłada projekt nowelizacji ustawy, który we wtorek przyjął rząd. Ponadto - zgodnie z regulacją - farmaceuci będą mogli wystawiać refundowane recepty na szczepionki.

Zmiany w wystawianiu recept. Zielone światło z rządu

Zmiany w wystawianiu recept. Zielone światło z rządu

Źródło:
PAP

Grupa Azoty zakończyła pierwszy etap programu naprawczego - podała spółka. Dodała, że zoptymalizowała koszty na poziomie około 350 milionów złotych i pracuje nad aktualizacją strategii i programem dekarbonizacyjnym.

"To jedyna droga". Program naprawczy w chemicznym gigancie

"To jedyna droga". Program naprawczy w chemicznym gigancie

Źródło:
PAP

Główny Inspektor Farmaceutyczny (GIF) wycofał z obrotu na terenie całego kraju dwie serie leku o nazwie Hydroxyzinum Hasco. Nie spełnia on wymagań jakościowych. GIF nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

Dwie serie leku na receptę wycofane z obrotu

Dwie serie leku na receptę wycofane z obrotu

Źródło:
tvn24.pl

Do końca listopada można wnioskować o środki z programu Dobry Start. Do tej pory wypłacono ponad 1,37 miliarda złotych - przekazał Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

ZUS wypłacił już prawie 1,4 miliarda złotych. Wnioski do końca listopada

ZUS wypłacił już prawie 1,4 miliarda złotych. Wnioski do końca listopada

Źródło:
PAP

Kontrolerzy NIK na wniosek prokuratora regionalnego w Rzeszowie rozpoczęli kontrolę w siedzibie Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Chodzi o przekroczenie uprawnień przez ministra kultury przy zawarciu w 2018 roku umowy z fundacją Lux Veritatis na utworzenie Muzeum Pamięć i Tożsamość. Prezesem Lux Veritatis jest ojciec Tadeusz Rydzyk.

Umowa z Rydzkiem pod lupą. Ruszyła kontrola

Umowa z Rydzkiem pod lupą. Ruszyła kontrola

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Kioski Ruchu do likwidacji. Obecnie ajenci otrzymują wypowiedzenia umów - podał Orlen, który jest właścicielem spółki. Niektórzy decydują się na odkupienie kiosku i prowadzenie działalności "we własnym zakresie". 

Koniec kiosków Ruchu. Komunikat

Koniec kiosków Ruchu. Komunikat

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Nawet 50 tysięcy złotych grzywny będzie grozić tym pracodawcom, którzy spóźniają się z wypłatą pracownikom wynagrodzeń przez co najmniej trzy miesiące - pisze "Dziennik Gazeta Prawna". Taką maksymalną wysokość sankcji zakłada najnowsza wersja projektu ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę przygotowana przez resort rodziny i pracy.

Kara może sięgnąć 50 tysięcy złotych. Jest projekt

Kara może sięgnąć 50 tysięcy złotych. Jest projekt

Źródło:
"Dziennik Gazeta Prawna"

Hurtowe ceny energii są w Polsce jednymi z najwyższych w Europie, z kolei ceny dla gospodarstw domowych są jedne z najniższych - zauważa we wtorkowym wydaniu dziennik "Rzeczpospolita". Jednocześnie resort klimatu chce stopniowo odchodzić od mrożenia cen prądu.

Ceny prądu w Polsce. "Taki dzień to tylko wyjątek"

Ceny prądu w Polsce. "Taki dzień to tylko wyjątek"

Źródło:
PAP

Pracownicy koncernu lotniczego Boeing opowiedzieli się za przyjęciem oferty firmy zakładającej podwyżki płac o 38 procent w ciągu czterech lat i zakończenie trwającego od ponad siedmiu tygodni strajku - przekazała agencja AP. Za akceptacją propozycji zagłosowało 59 procent głosujących.

Podwyżki w lotniczym gigancie. "To zwycięstwo"

Podwyżki w lotniczym gigancie. "To zwycięstwo"

Źródło:
PAP

Stopy procentowe nie zostaną obniżone na rozpoczynającym się we wtorek dwudniowym posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej - twierdzi ekonomista banku ING BSK Adam Antoniak. Ekspert przewiduje, że pierwsza obniżka nastąpi w maju.

RPP zdecyduje w sprawie stóp. "Pojawiły się nowe argumenty"

RPP zdecyduje w sprawie stóp. "Pojawiły się nowe argumenty"

Źródło:
PAP

Chiny złożyły pozew do Światowej Organizacji Handlu (WTO) przeciwko cłom wyrównawczym nałożonym przez UE na import pojazdów elektrycznych wyprodukowanych w Państwie Środka.

Europa uderza w chińskie auta. Jest reakcja

Europa uderza w chińskie auta. Jest reakcja

Źródło:
PAP

W poniedziałek doszło do awarii w przedsiębiorstwie chemicznym Anwil we Włocławku. Jak przekazała spółka, część pracowników została ewakuowana. W nocy "ze względu na procedurę bezpieczeństwa w firmie Anwil uruchomiony został alarm chemiczny trzeciego stopnia" - poinformowano w komunikacie zamieszczonym w mediach społecznościowych włocławskiego urzędu miasta. We wtorek rano przekazano, że alarm został odwołany.

Awaria w zakładach chemicznych. Ewakuowano część pracowników

Awaria w zakładach chemicznych. Ewakuowano część pracowników

Źródło:
tvn24.pl

Magazyny energii oraz montaż mikroinstalacji wiatrowych będą objęte ulgą termomodernizacyjną - wynika z projektu rozporządzenia przygotowanego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Jednocześnie nowe przepisy wykluczą możliwość skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej w przypadku zakupu i montażu kotłów olejowych i gazowych.

Piece na gaz wypadają z listy. Zmiany w popularnej uldze

Piece na gaz wypadają z listy. Zmiany w popularnej uldze

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pracuje nam przepisami umożliwiającymi ponowne przeliczenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych emerytur i rent rodzinnych przyznanych w czerwcu w latach 2009-2019. Według zapowiedzi wniosek o przeliczenie świadczenia będzie można złożyć od 1 czerwca 2025 roku.

Ponowne przeliczenie stu tysięcy emerytur. Trzeba będzie złożyć wniosek

Ponowne przeliczenie stu tysięcy emerytur. Trzeba będzie złożyć wniosek

Źródło:
PAP

- Zmiana daty startu systemu kaucyjnego ze stycznia na październik 2025 roku to kompromisowe, realne rozwiązanie - ocenili uczestnicy poniedziałkowej dyskusji na Forum Rynku Spożywczego i Handlu. Przedstawiciel jednego z operatorów systemu zwrócił jednak uwagę, że przesunięcie terminu oznacza koszty finansowe.

Tusk podaje nowy termin. "Dostaliśmy jedenaście miesięcy"

Tusk podaje nowy termin. "Dostaliśmy jedenaście miesięcy"

Źródło:
PAP

Wynik wyborów w Stanach Zjednoczonych będzie miał wpływ nie tylko na gospodarkę USA, ale również będzie wiązał się z konsekwencjami dla rynków całego świata - zwracają uwagę analitycy Credit Agricole.

Wynik "będzie wiązał się z globalnymi konsekwencjami". Cztery scenariusze

Wynik "będzie wiązał się z globalnymi konsekwencjami". Cztery scenariusze

Źródło:
tvn24.pl

Komisja Europejska wezwała w poniedziałek amerykański koncern Apple, aby dostosował do unijnych przepisów działanie systemu operacyjnego tabletów iPadOS. W przeciwnym wypadku KE grozi firmie nałożeniem grzywny.

Gigant na celowniku Brukseli. Groźba wysokiej kary

Gigant na celowniku Brukseli. Groźba wysokiej kary

Źródło:
PAP

Licytacja pakietu akcji spółki Manufaktura Piwa Wódki i Wina, której prezesem jest Janusz Palikot, rozpocznie się 2 grudnia, a cenę wywoławczą określono na niemal 1,2 miliona złotych - przekazał komornik sądowy z Lublina.

Licytacja akcji spółki Janusza Palikota

Licytacja akcji spółki Janusza Palikota

Źródło:
PAP

Stacja TVN24 w październiku była najchętniej oglądanym kanałem informacyjnym w kraju z 5,83 procent udziału w widowni w grupie ogólnej (widzowie powyżej 4. roku życia) - wynika z danych Nielsen TV Audience Measurement. "Fakty" TVN były najchętniej wybieranym serwisem informacyjnym, a portal tvn24.pl najczęściej czytanym serwisem internetowym stacji telewizyjnej.

Świetne wyniki TVN24, tvn24.pl i "Faktów" TVN. Dziękujemy!

Świetne wyniki TVN24, tvn24.pl i "Faktów" TVN. Dziękujemy!

Źródło:
tvn24.pl

Sławomir Staszak został powołany na prezesa Energi - poinformowała spółka w poniedziałkowym komunikacie. Staszak dotychczas zajmował stanowisko wiceprezesa.

Nowy prezes spółki energetycznej

Nowy prezes spółki energetycznej

Źródło:
PAP

Ładowarka iPower B3+ nie spełnia wymagań dla sprzętu elektrycznego - poinformował Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Wezwał także "przedsiębiorcę do wycofania wyrobu z obrotu, zaprzestania udostępniania wyrobu".

Ładowarka "nie spełnia wymagań". Ostrzeżenie dla konsumentów

Ładowarka "nie spełnia wymagań". Ostrzeżenie dla konsumentów

Źródło:
tvn24.pl

Od 1 listopada, przez trzy doby, przedsiębiorcy złożyli 48,2 tysiąca wniosków o wakacje składkowe - poinformował w poniedziałek Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z nowymi przepisami, przedsiębiorcy mogą raz w roku za wybrany miesiąc nie płacić za siebie składek. W tym roku z wakacji od składek będzie można skorzystać jedynie w grudniu.

Miesiąc bez składek. Lawina wniosków

Miesiąc bez składek. Lawina wniosków

Źródło:
PAP

Wigilia, w tym tegoroczna, może stać się kolejnym dniem objętym zakazem handlu. Tak zakłada projekt złożony przez Lewicę. Przeciwna "nagłym zmianom legislacyjnym" jest Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji (POHiD), która przygotowała własną propozycję w tej sprawie.

Nowa propozycja w sprawie handlu w Wigilię

Nowa propozycja w sprawie handlu w Wigilię

Źródło:
tvn24.pl