Według ekspertów w latach 2015 i 2014 eksport był zawyżony, co ujawniła luka w VAT i nie wykluczone, że wskaźniki wzrosty PKB za te lata będą musiały zostać zrewidowane, jak zapowiedział to wicepremier Mateusz Morawiecki.
Wicepremier powiedział w poniedziałek w programie "Jeden na Jeden" w TVN24, że polski eksport mógł być w latach 2014 i 2015 przeszacowany nawet o 30 mld zł rocznie z powodu przestępstw podatkowych, co może mieć wpływ na odczyt PKB i w związku z tym Główny Urząd Statystyczny powinien zrewidować dane o PKB za ostatnie dwa lata.
Wicepremier Mateusz Morawiecki powiedział w poniedziałek, że szacunki resortu finansów wskazują na to, że w ciągu 2,5 roku doszło do fikcyjnego eksportu samej elektroniki użytkowej - telefonów komórkowych, twardych dysków i innych tego typu różnych przedmiotów - o wartości 20 mld zł. Dodał, że według szacunków ministerstwa polski eksport mógł być przeszacowany o 30 mld zł rocznie, a powodem tego były przestępstwa podatkowe i dlatego konieczna będzie rewizja danych PKB za rok 2015 i 2014.
Wyłudzenia VAT
Według prof. Witolda Modzelewskiego z Instytutu Studiów Podatkowych, byłego wiceministra finansów, praktyka wyłudzania VAT to zjawisko znane od dawna wśród osób z branży podatkowej, ale nie przebijało się w tak zwanej liberalnej narracji. - Dobrze, że politycy też to dostrzegli, w środowisku eksperckim jest to rzecz znana, ale ona nie mogła się przebić. Mam taką odpowiedź z 2014 roku z Ministerstwa Finansów na nasze pismo z Instytutu Studiów Podatkowych. Szacowaliśmy w nim ostrożnie wielkość utraconych dochodów na około 30 mld zł. Wtedy ministerstwo poczuło się zbulwersowane i w ogóle nie podjęło dyskusji - powiedział Modzelewski. - Skoro można tysiąc razy przewieźć tysiąc ton stali, żeby można było otrzymać zwrot podatku VAT, to w żaden sposób nie stajemy się przez to bogatsi, wręcz przeciwnie staliśmy się biedniejsi. (...) Skala tak zwanej fałszywej gospodarki może być nawet większa, niż sądzą to najwięksi pesymiści. Dobrze, żeby władza była w stanie to zlikwidować, bo to jest nowotwór, gdyż żyje to dzięki zmniejszeniu dochodów budżetowych - podkreślił. Jego zdaniem z wyłudzeń VAT czerpie się gigantyczne korzyści, a w cały proceder jest zaangażowany międzynarodowy biznes optymalizacyjny, który organizuje sieć fikcyjnych transakcji i czerpie z tego gigantyczne prowizje.
PKB do lamusa
Według Jana Szewczaka, zastępcy przewodniczącego sejmowej Komisji Finansów Publicznych i byłego głównego ekonomista SKOK obecne PKB to przestarzałe narzędzie nieodzwierciedlające rzeczywistości, sztucznie pompowane różnymi rodzajami fikcyjnych operacji. - Obawy wicepremiera są absolutnie uzasadnione. Przypomnę, że podobny proceder pompowania PKB miał miejsce w Grecji. Oczywiście, że warto by to zweryfikować (PKB za lata 2015 i 2014 - red.) - powiedział. Zdaniem Szewczaka w 2015 roku takich fikcyjnych faktur VAT było na około 81 mld zł, a w poprzednich latach wartość sięgała po 30-50 mld zł. - W mojej ocenie biorąc pod uwagę nie tylko fikcyjny eksport samej elektroniki użytkowej, ale i doliczając przemyt towarów, prostytucję, handel narkotykami, ale również przemyt towarów akcyzowych, to rewizja PKB mogłaby sięgnąć od 1,5 do 2 pkt. proc. - powiedział Szewczak.
Polski eksport
Również prof. Robert Gwiazdowski z Centrum im. Adama Smitha uważa, że wskaźnik PKB nie jest w obecnych czasach istotny. - W Centrum im. Adama Smitha twierdzimy od dawna, że PKB nie jest istotnym wskaźnikiem ekonomicznym, to nie jest wskaźnik, to jest miernik a mierzy się dochód mierząc wydatki. Znaczenie, jakie współczesna makroekonomia przywiązuje do PKB jest nadmierne. Nie przywiązywałbym specjalnej wagi do PKB, a tym samym do rewidowania danych o PKB - powiedział Gwiazdowski. Zaznaczył jednocześnie, że co do samej istoty, to każdy kto obserwował rynek wiedział, że dane o eksporcie z Polski są zawyżone, bo skądś się musiała wziąć luka w VAT. - Wzięła się z tego, że dokonywano fikcyjnego eksportu - powiedział. Dodał, ze niektórzy zwracają uwagę, że wprawdzie był eksport fikcyjny, ale był też import prawdziwy. Zaznaczył, że już na rynku paliw było wiele przypadków importu, który nie był importem oficjalnym. - Co do zasady, to jest tak jak mówi wicepremier Morawiecki. Natomiast co do liczb, to nie mnie je weryfikować, bo Ministerstwo Finansów ma dane źródłowe, do których ja dostępu nie mam - powiedział.
Wyższy wzrost
Przyznał jednak, że uwzględnienie skali nielegalnego eksportu mogłoby zmienić wskaźniki PKB. - Jednocześnie pojawiła się zaraz teoria taka, że jeśli zweryfikujemy PKB za 2015 i 2014 w dół, to będziemy mieli wyższy wzrost w 2016 r. - powiedział. - Wystarczy zobaczyć jak wzrosła sprzedaż oleju napędowego naszym rafineriom, i ten wzrost pokazuje zakres nielegalnego handlu paliwami. W elektronice wyglądało to inaczej, bo inne są tam metody, ale można podejrzewać że i w elektronice mieliśmy poważne nadużycia i eksport musiał być zawyżony - stwierdził.
Wicepremier Mateusz Morawiecki o wzroście PKB. Zobacz fragment programu "Jeden na Jeden" w TVN24 (23.01.2017):
Autor: mb / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock