500 plus na dziecko z uwagami. "Powinny mu towarzyszyć wyższe podatki dla bogatych"

Dodatek 500 plus będzie obowiązywał od kwietniaShutterstock

Uniwersalne wsparcie pieniężne byłoby bardziej zasadne, gdyby budżet zasilano wysokimi, progresywnymi podatkami. W Polsce tak nie jest, więc kosztowne 500 plus może utrudnić finansowanie innych działań, np. opiekuńczych - mówi Rafał Bakalarczyk.

Jak dodał, na pełną ocenę skutków podpisanej właśnie przez prezydenta ustawy o programie 500 plus trzeba będzie poczekać, ale już dziś warto zastanowić się, czy inwestycji w politykę rodzinną nie można byłoby dokonać sensowniej i skuteczniej.

Podniesienie zasiłków

Sam kierunek zwiększania wsparcia materialnego nie budzi wątpliwości - ocenił ekspert w zakresie polityki społecznej - gdyż dotychczasowa polityka wsparcia pieniężnego jest niewystarczająca. - W ciągu dekady kilkakrotnie zmniejszyła się liczba dzieci korzystających z zasiłków rodzinnych przewidzianych w ustawie o świadczeniach rodzinnych. Niskiej wysokości zasiłków rodzinnych towarzyszą niskie kryteria dochodowe uprawniającego do pomocy - wskazał. W efekcie - podkreślił - wiele polskich rodzin z dziećmi żyje w warunkach niepozwalających na zaspokojenie nawet podstawowych potrzeb - według danych GUS w 2014 roku, co dziesiąte dziecko żyło w gospodarstwie domowym, w którym poziom miesięcznych wydatków nie przekraczał granicy minimum egzystencji. - Obecny program Rodzina 500 plus wydaje się częściowo wychodzić naprzeciw wskazanym problemom. Można natomiast zastanawiać się, czy nie sensowniejsze byłoby podniesienie np. trzykrotnie wysokości zasiłków rodzinnych i 2-3 krotne podniesienie kryteriów uprawniających do nich, zamiast tworzenia nowego świadczenia. Można by było wówczas objąć wsparciem, i to większym niż obecnie, znacznie większą liczbę potrzebujących (nie tylko osoby ewidentnie ubogie, ale i część klasy średniej). Takie działanie w mniejszym stopniu komplikowałoby system wsparcia i jego obsługi. Rząd w swoich założeniach powołuje się jednak na intencję wsparcia uniwersalnego, skierowanego do wszystkich rodzin i odrębnego od podejścia stosowanego w pomocy społecznej - opisywał.

Doświadczenia innych krajów

Według niego "sama idea świadczeń uniwersalnych jako kompensaty kosztów związanych z pojawieniem się kolejnych członków rodziny jest uprawniona na gruncie doświadczeń zagranicznych". - Nie można jednak abstrahować od szerszego kontekstu instytucjonalnego w tychże krajach. W państwach, które mają osiągnięcia zarówno w ograniczaniu ubóstwa rodzin jak i stymulowaniu dzietności do poziomu zbliżonego do zastępowalności pokoleń, obok świadczeń pieniężnych istnieją także bardzo dobrze rozwinięte inne – głównie usługowe – formy wspierania rodzin, na czele z publiczną opieką nad dzieckiem - podkreślił. W większości krajów - mówił Bakalarczyk - "dąży się do jej upowszechnienia, a w części próbuje się także tworzyć bodźce do bardziej równomiernego godzenia ról między obojgiem rodziców (np. poprzez wydzielenie większej części urlopu tylko dla ojca, aby skłonić go do większego zaangażowania w rolę rodzicielską i zwiększenie szans kobiet na rynku pracy)". Jak zauważył, "obecna formacja rządząca nie przedstawiła konkretnych i kompleksowych planów działań w przedstawionych kierunkach". - Co więcej, pojawia się ryzyko, że koszt programu – jak wskazuje dr Michał Polakowski z Fundacji ICRA - ograniczy realne możliwości inwestowania w inne, pozapieniężne instrumenty wsparcia rodzin. Skurczyć się mogą także fundusze inne wyzwania, jakie stoją przed polityką społeczną (np. rozwój wsparcia dla osób starszych i ich rodzin) - dodał. W Polsce - według niego - dylematy dotyczące tego jak alokować środki na politykę społeczną, są tym trudniejsze, że mamy na tle porównawczym bardzo ograniczone przychody budżetowe. W 2014 roku przychody budżetu z różnych form opodatkowania wyniosły około 33 proc. PKB, przy unijnej średniej na poziomie 40 proc. (w Danii – 50 proc., a we Francji i Belgii po 47,9 proc. według danych Eurostatu z 2014 roku). Składa się na to także stosunkowo płaska struktura obciążeń podatkowych (dwie stawki podatkowe, przy czym na górna jest w porównaniu z innymi krajami niska i obejmuje niewielki odsetek obywateli). Dodając do tego system i strukturę ulg, niewielkie pieniądze udaje się pobrać od grup dobrze sytuowanych. - Tymczasem w krajach, w których utrwalano jest tradycja uniwersalnych świadczeń (nie tylko pieniężnych, ale przede wszystkim tych realizowanych w formie usług publicznych), jak kraje nordyckie, mamy do czynienia ze swego rodzaju, niepisanym kontraktem społecznym. Zgodnie z nim, grupy zamożne uiszczają istotnie wyższe daniny publiczne, ale w zamian za to mogą, podobnie jak osoby gorzej sytuowane, korzystać z dobrodziejstw "uniwersalnego" państwa opiekuńczego. Gdy zaś – tak jak Polsce – nie mamy de facto progresywnego systemu podatkowego na modłę zachodnioeuropejską, uzasadnienie dla wysokich i powszechnych świadczeń pieniężnych jest słabsze, zarówno z punktu widzenia sprawiedliwości społecznej jak i możliwości finansowych - podkreślił ekspert.

Górny próg dochodowy

Ocenił, że mając na uwadze powyższe zagrożenia, być może należało z nieco mniejszym rozmachem przeznaczać środki na program Rodzina 500 plus (np. zmniejszając kwotę wsparcia do 300 złotych lub tworząc górną granicę dochodu pozwalającą na ubieganie się o tego rodzaju pomoc ze strony państwa). - Tym bardziej, że jest dyskusyjne czy akurat ten instrument przełoży się na wzrost dzietności. Ponad 50 proc. Polaków w to nie wierzy. Krótkookresowa poprawa w najbliższym czasie jest możliwa, ale – jak zauważa prof. Irena Kotowska - może to być raczej skumulowany efekt szeregu działań w polityce rodzinnej, na które składają się oprócz wspomnianego programu 500 plus także inicjatywy podjęte przez poprzedników (wydłużenie urlopów, świadczenie rodzicielskie, Karta Dużych Rodzin, zmiana klimatu wokół rodziny w części samorządów i zakładach pracy) - powiedział ekspert. Podkreślił, że "dla wielu kobiet ważna jest realna możliwość powrotu na rynek pracy po urodzeniu dziecka oraz godzenia pracy z jego wychowaniem". - A jeśli chodzi o osiągnięcie tego celu, bardziej skutecznym instrumentem może być wysoko dostępna opieka żłobkowo-przedszkolna. Tymczasem, zwłaszcza w przypadku dzieci w wieku do lat 3 dostęp do tego wsparcia jest w skali kraju bardzo ograniczony - argumentował.

Zachowania patologiczne?

Jak wskazał, "wyrażana jest też obawa, że program będzie sprzyjał utrwalaniu zachowań patologicznych, a pieniądze nie trafią zgodnie z przeznaczeniem na dzieci". - Te przypuszczenia nie znajdują, póki co, twardego oparcia w wiedzy porównawczej. Przykładowo, zeszłoroczne badania ekonomistów z Massachusetts Institute of Technology przeprowadzone w szeregu krajów nie potwierdzają hipotezy, że bezwarunkowe transfery sprzyjają zachowaniom aspołecznym (nie potwierdzają też hipotezy o wpływie na dezaktywizację zawodową). Nie oznacza to, że nie istnieje margines rodzin, w których problem wydania środków np. na używki pojawi się - dowodził Bakalarczyk. Jego zdaniem "zminimalizowaniu skali problemu może służyć wzmocnienie instytucji pracy socjalnej z rodziną, w tym instytucji asystenta rodziny; raporty Najwyżej Izby Kontroli przekonują, że ten ostatni instrument wymaga rozwoju i wzmocnienia w skali kraju, a, żeby to uczynić, przydałyby się także bodźce finansowe dla samorządów". - Inną kwestią jest to, czy program nie będzie przyczyniał się do dezaktywizacji przynajmniej w pewnych grupach. Trudno wprawdzie zakładać, że ktoś kto ma w miarę godną pracę, pod wpływem zasiłku na dziecko z niej zrezygnuje, ale w przypadku części kobiet, które znajdują się poza sferą zatrudnienia, motywacja by tę pracę podejmować i jej poszukiwać, mogą być wraz z otrzymaniem świadczeń na kilkoro dzieci może być mniejsze. Jeśli rząd byłby zainteresowany obniżaniem tego ryzyka, powinien rozwijać także inne wymiary polityki społecznej. Problemem jest nie tyle wysokość zasiłku, co fakt, że płace są w niektórych grupach pracujących są bardzo niskie, a poziom ich zabezpieczenia i stabilności - niewystarczający - zauważył Bakalarczyk.

Inne problemy

Ponadto - według niego - "problem ten w największym stopniu dotyczy prac o niskim prestiżu i niesprzyjających samorealizacji, więc także pozamaterialne motywacje do ich podejmowania są niższe". - Zasadniczym problemem nie jest jednak tworzenie zachęt do pracy, ale znoszenie barier dla tych, którzy chcą pracować. Jedną z nich może być, obok niskiej stabilności i niskich płac, także niedorozwój usług opiekuńczych. Wiele kobiet, zwłaszcza tych nisko sytuowanych, może mieć problem z podjęciem aktywności zawodowej na jaką pozwala lokalny rynek pracy, w sytuacji gdy nie są w tym czasie w stanie zapewnić opieki nad dzieckiem, a nie stać ich na skorzystanie z oferty komercyjnej (której zresztą w wielu gminach nie ma w wystarczającym zakresie) - zaznaczył. - Bez względu więc na to, z której strony spojrzymy na omawianą problematykę, dochodzimy do konkluzji, że jej brakującym i potrzebnym ogniwem jest także wsparcie pozafinansowe, które powinno być na zasadach pewnego zrównoważenia i skoordynowania stosowane wraz ze wsparciem pieniężnym w ramach kompleksowej polityki rodzinnej. By taką politykę prowadzić, potrzebna jest wizja, wola i zasoby. Na obecnym etapie nie widać jeszcze wyraźnej wizji ani woli, a zasoby do podjęcia kolejnych działań – po wejściu w życie programu Rodzina 500 plus - mogą być jeszcze bardziej ograniczone - podsumował Bakalarczyk.

ZOBACZ KALENDARIUM DOTYCZĄCE OBIETNICY 500 PLUS

Jak wypełnić wniosek o 500 zł na dziecko?

Jak wypełnić wniosek o 500 zł na dziecko? Tłumaczy wiceminister
Jak wypełnić wniosek o 500 zł na dziecko? Tłumaczy wiceministerTVN24 BiS

Autor: mb/gry / Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Raporty:
Pozostałe wiadomości

Podczas spotkania z rolnikami prezydent Karol Nawrocki podpisał swój projekt ustawy o ochronie polskiej wsi. W projektowanych przepisach chodzi między innymi o wydłużenie moratorium na sprzedaż ziemi rolnej należącej do państwa. Wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz stwierdził, że "prezydent Nawrocki po raz kolejny został wprowadzony w błąd", bo to "za rządów PiS radykalnie wzrosła sprzedaż ziemi rolnej i leśnej obcokrajowcom".

"Prezydent Nawrocki po raz kolejny został wprowadzony w błąd"

"Prezydent Nawrocki po raz kolejny został wprowadzony w błąd"

Źródło:
PAP

- Moja żona podpisała pięć umów na dofinansowanie z Krajowego Planu Odbudowy. Łącznie opiewają na kwotę niecałych 880 tysięcy złotych, a dofinansowanie KPO do tej inwestycji to jest 474 tysiące złotych - wyjaśnił w rozmowie z TVN24 Artur Łącki, poseł Koalicji Obywatelskiej.

Jeden z najbogatszych posłów o środkach z KPO na biznes żony

Jeden z najbogatszych posłów o środkach z KPO na biznes żony

Źródło:
tvn24.pl

W ciągu kilku tygodni poznamy tajwańskie firmy, które zainwestują w tak zwanym trójkącie półprzewodnikowym - Łódź, Katowice, Wrocław - przekazał wiceminister rozwoju i technologii Michał Jaros. W planie są wizyty inwestorów z Tajwanu w tych miastach.

Łódź, Katowice, Wrocław. "Tajwańczycy powiedzieli do mnie wprost"

Łódź, Katowice, Wrocław. "Tajwańczycy powiedzieli do mnie wprost"

Źródło:
PAP

Doszło do niewielkiego wycieku ropy naftowej z rurociągu niedaleko Płocka - poinformował PERN. Jak dodała spółka w komunikacie, zdarzenie nie ma wpływu na dostawy do klientów.

Wyciek ropy z rurociągu PERN. Nie podano przyczyny

Wyciek ropy z rurociągu PERN. Nie podano przyczyny

Źródło:
PAP

Wakacje zaplanowane, walizki spakowane, bilety kupione. W ostatniej chwili przed urlopem dowiadujesz się jednak, że nie wyjedziesz - przez organizatora, linię lotniczą, obowiązki służbowe czy nieprzewidziane okoliczności po twojej stronie. Tak czy siak w grę wchodzą poważne koszty. Kto za to zapłaci?

Urlopowy plan runął. Nie zawsze ty za to zapłacisz

Urlopowy plan runął. Nie zawsze ty za to zapłacisz

Źródło:
TVN24+

Tokio to najlepsze miejsce na pracę połączoną z wakacjami. Oprócz stolicy Japonii w czołówce najlepszych miast na tak zwane workation są jeszcze między innymi brazylijskie Rio de Janeiro czy stolica Węgier Budapeszt.

Workation. Oto najlepsze miejsca

Workation. Oto najlepsze miejsca

Źródło:
PAP

Model sztucznej inteligencji OpenAI o3 pokonał w turnieju szachowym Groka 4 - stworzonego przez firmę xAI Elona Muska - podał portal stacji BBC. Nie była to jednak seria potyczek pomiędzy komputerami specjalnie zaprojektowanymi do gry w szachy - walczyły ze sobą modele codziennego użytku.

Turniej szachowy sztucznych inteligencji (AI). Zaskoczenie w finale

Turniej szachowy sztucznych inteligencji (AI). Zaskoczenie w finale

Źródło:
PAP

Konieczność przyjęcia butelki po piwie teoretycznie byłaby możliwa przy powierzchni apteki powyżej 200 metrów kwadratowych - wyjaśnił doktor Wojciech Rożdżeński z Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalista prawa medycznego i farmaceutycznego odniósł się do kwestii objęcia aptek systemem kaucyjnym.

Puste butelki po piwie w aptekach? Ekspert wyjaśnia

Puste butelki po piwie w aptekach? Ekspert wyjaśnia

Źródło:
PAP

Ministerstwo Klimatu i Środowiska przypomina, że od października 2025 roku w Polsce zaczną pojawiać się napoje w opakowaniach ze znakiem kaucji. To oznacza, że ruszy system kaucyjny. Warto wiedzieć, że takich opakowań nie będziemy musieli zawsze zwracać w tych miejscach, gdzie dokonaliśmy zakupu. To dlatego, że sieć punktów zwrotu ma być szeroka.

Nadchodzi rewolucja w sklepach. Ważny komunikat ministerstwa

Nadchodzi rewolucja w sklepach. Ważny komunikat ministerstwa

Źródło:
MKiŚ

Prezydent Karol Nawrocki w piątek w Kolbuszowej podpisał inicjatywę ustawodawczą dotyczącą projektu ustawy w sprawie zerowego PIT dla rodzin, które mają dwoje lub więcej dzieci. Propozycja ta stanowiła element "Planu 21", przedstawionego przez Nawrockiego w trakcie kampanii wyborczej.

Kolejny projekt prezydenta. Zerowy PIT dla rodzin

Kolejny projekt prezydenta. Zerowy PIT dla rodzin

Źródło:
PAP

- Lokalizacja i nazwa spółki pozostają bez zmian, ale różnice dotyczą terminów i szczegółów technicznych - mówił na antenie TVN24 Artur Molęda, odnosząc się do propozycji Karola Nawrockiego w sprawie Centralnego Portu Komunikacyjnego. 

Dwie wizje CPK. Co chce zmienić prezydent?

Dwie wizje CPK. Co chce zmienić prezydent?

Źródło:
TVN24, PAP

Prezydent USA Donald Trump wezwał do natychmiastowej dymisji nowego prezesa Intela, Lip-Bu Tana, oskarżając go o konflikt interesów wynikający z powiązań z chińskimi firmami - podała Agencja Reutera. Wyraził też wątpliwości co do planów naprawy sytuacji amerykańskiego giganta technologicznego.

Trump żąda odejścia nowego prezesa Intela

Trump żąda odejścia nowego prezesa Intela

Źródło:
Reuters

Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski i prezydent Częstochowy Krzysztof Matyjaszczyk podpisali w piątek list intencyjny w sprawie wdrożenia pierwszego pilotażu polskiego modelu językowego sztucznej inteligencji PLLuM w samorządzie.

W samorządzie zagości sztuczna inteligencja. Pierwsze takie porozumienie

W samorządzie zagości sztuczna inteligencja. Pierwsze takie porozumienie

Źródło:
PAP

Minister finansów i gospodarki Andrzej Domański zapowiedział, że w przyszłym tygodniu na budownictwo społeczno-komunalne trafi niemal miliard złotych. Podkreślił, że rząd nie planuje dopłat do kredytów mieszkaniowych.

Nie będzie następcy Kredytu 2.0. Minister Finansów nie daje szans

Nie będzie następcy Kredytu 2.0. Minister Finansów nie daje szans

Źródło:
PAP

Po latach rekordów we włoskiej turystyce i rosnącej liczbie klientów w tym roku notuje się nowe zjawisko: pustoszejące płatne plaże. W czerwcu i lipcu liczba osób na płatnych plażach była niższa o 30 procent niż przed rokiem. Spada też liczba rezerwacji w hotelach.

Nowe zjawisko we Włoszech. Coraz mniej turystów wybiera te plaże

Nowe zjawisko we Włoszech. Coraz mniej turystów wybiera te plaże

Źródło:
PAP

Warren Buffett, by mi zazdrościł, jakby wiedział o co chodzi. Jak był młody, pisał w swoich pamiętnikach, że chciał, aby jakiś podatek był ochrzczony jego nazwiskiem - stwierdził były prezes Narodowego Banku Polskiego Marek Belka na antenie TVN24. Skrytykował także obniżanie podatków, które nazwał sabotażem i poparł pomysł konta inwestycyjnego zwalniającego z podatku od zysków.

Belka: Warren Buffett zazdrościłby mi tego podatku

Belka: Warren Buffett zazdrościłby mi tego podatku

Źródło:
TVN24

Budujemy farmę wiatrową z największych i najnowocześniejszych turbin wiatrowych, jakie są dostępne w Europie. Mówimy o przedsięwzięciu, które przekracza wyobraźnię, zabezpieczając prąd dla półtora miliona gospodarstw domowych - powiedział w piątek Donald Tusk podczas konferencji prasowej. Szef rządu zapowiedział, że zwoła szczyt Rady Państw Morza Bałtyckiego w sprawie m.in. bezpieczeństwa inwestycji na Bałtyku.

Tusk: mówimy o przedsięwzięciu, które przekracza wyobraźnię

Tusk: mówimy o przedsięwzięciu, które przekracza wyobraźnię

Źródło:
TVN24

Przeciętne wynagrodzenie w II kw. wzrosło o 8,8 proc. rdr i wyniosło 8.748,63 zł. W czerwcu przeciętne wynagrodzenie według GUS wynosiło 8881,84 zł.

Wynagrodzenia mocno w górę. Tyle zarabiają Polacy

Wynagrodzenia mocno w górę. Tyle zarabiają Polacy

Źródło:
PAP

Z ulic polskich miast zniknie 28 tysięcy pojemników na używaną odzież z logo PCK. Decyzja jest spowodowana zerwaniem umowy przez firmę Wtórpol, zajmująca się segregacją odzieży, z którą PCK z przerwami współpracował od 1997 roku. - To trudna decyzja, ale nie dało się inaczej - mówi Mateusz Bolechowski z biura prasowego firmy.

"Pojemniki na odzież używaną jak śmietniki". Fast fashion zapycha system

"Pojemniki na odzież używaną jak śmietniki". Fast fashion zapycha system

Źródło:
TVN24+

Trzeba nie kombinować, tylko zdecydowanie to powiedzieć, że to jest próba sabotażu i wywrócenia nie tylko sceny politycznej, ale polskiej gospodarki - powiedział w "Jeden na jeden" profesor Marek Belka, były premier oraz były szef Narodowego Banku Polskiego, odnosząc się do zapowiedzi Karola Nawrockiego. Jak wyliczyła piątkowa "Rzeczpospolita" mają one kosztować nawet 125 mld zł.

"To jest próba sabotażu i wywrócenia nie tylko sceny politycznej, ale polskiej gospodarki"

"To jest próba sabotażu i wywrócenia nie tylko sceny politycznej, ale polskiej gospodarki"

Źródło:
TVN24, PAP

Wolałbym panie prezydencie, jeśli pan tam gdzieś mnie widzi, żeby w takich oczywistych sprawach pan pomagał, a nie przeszkadzał - powiedział w czwartek premier Donald Tusk zwracając się do Karola Nawrockiego. Chodzi o tak zwaną ustawę wiatrakową, która zamraża również ceny prądu. Nowelizacja czeka na podpis prezydenta.

Premier Tusk: złapałem się za głowę

Premier Tusk: złapałem się za głowę

Źródło:
PAP, tvn24.pl