Czym jest kapitał początkowy? Waloryzacja kapitału a wysokość emerytury

Źródło:
TVN24 Biznes
Premier Morawiecki przedstawił plan dla emerytów
Premier Morawiecki przedstawił plan dla emerytówZdjęcia organizatora
wideo 2/8
Premier Morawiecki przedstawił plan dla emerytówZdjęcia organizatora

Naliczenie kapitału początkowego może znacząco zwiększyć wysokość otrzymywanej w przyszłości emerytury. Czym jest kapitał początkowy i dlaczego trzeba go wyliczać? W jaki sposób wpływa to na wysokość wypłacanej emerytury?

Kapitał początkowy to odtworzona wartość składek emerytalnych płaconych przed 1999 rokiem.Brak wyliczonego kapitału początkowego może znacząco obniżyć wysokość przyszłej emerytury.Możliwe jest ponowne przeliczenie kapitału początkowego w przypadku na przykład zdobycia nowych dokumentów dokumentujących staż pracy.Wartość kapitału początkowego podlega corocznej waloryzacji.

Zasady funkcjonowania rent i emerytur wynikają przede wszystkim z zapisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Kwestie dotyczące wyliczania wysokości tych świadczeń reguluje ponadto rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe.

Kapitał początkowy ZUS

Składki na ubezpieczenie emerytalne płacone przez osoby pracujące trafiają obecnie na indywidualne konta w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. W ten sposób wysokość wpłacanych składek ma wpływ na wysokość otrzymywanej później emerytury – im wyższe składki, tym wyższe świadczenie

Jednak taki system działa dopiero od 1 stycznia 1999 roku. Płacone przed tą datą składki emerytalne nie trafiały na indywidualne rachunki i były często przekazywane zbiorczo, dlatego nie ma możliwości uwzględnienia ich dziś przy wyliczaniu wysokości przyszłej emerytury konkretnego płatnika.

Rozwiązaniem jest w tym przypadku złożenie wniosku do ZUS o wyliczenie kapitału początkowego. Kapitał początkowy jest odtworzoną kwotą składek na ubezpieczenia społeczne, które dana osoba lub jej pracodawca zapłaciła przed 1999 rokiem. Posiadanie wyliczonego kapitału początkowego stanowi dodatkowy składnik brany pod uwagę przy wyliczaniu przyszłej emerytury i jako taki w istotny sposób wpływa na jej zwiększenie.

Jakie lata do kapitału początkowego?

O wyliczenie wysokości swojego kapitału początkowego mogą ubiegać się osoby:

– urodzone po 31 grudnia 1948 roku oraz – pracujące i opłacające składki na ubezpieczenie społeczne przed 1 stycznia 1999 roku.

W przypadku osób, które urodziły się przed 1949 rokiem, również możliwe jest wyliczenie kapitału początkowego, jeżeli spełniają one jednocześnie cztery warunki:

– osiągnęły powszechny wiek emerytalny po 31 grudnia 1998 roku, – złożyły wniosek o emeryturę z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego i o obliczenie jej według nowych zasad, – mają staż ubezpieczeniowy wynoszący co najmniej 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) okresów składkowych i nieskładkowych, – po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuowały pracę i były objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi.

Aby możliwe było wyliczenie kapitału początkowego, niezbędne jest zgromadzenie dokumentów potwierdzających wysokość wynagrodzenia i opłacanych składek przed rokiem 1999. 

Jeżeli nie jest możliwe zdobycie takich dokumentów, a dany zakład pracy już nie istnieje, udowodnienie należnego kapitału początkowego może być trudne. Pomoc co robić w takich sytuacjach znaleźć można na stronie ZUS, gdzie działa m.in. wykaz, w którym można szukać dokumentacji ze zlikwidowanych państwowych zakładów pracy. 

Ustalenie kapitału początkowego krok po kroku

Aby ustalić wysokość kapitału początkowego, należy złożyć o to wniosek do ZUS. Można to zrobić w dowolnym momencie osobiście w oddziale ZUS, listownie albo za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ZUS. W tym celu konieczne jest zebranie oryginałów następujących dokumentów:

– dowód tożsamości, – wniosek o kapitał początkowy (ZUS EKP), – informacja o okresach składkowych i nieskładkowych (ZUS ERP-6), – świadectwa pracy lub zaświadczenie od pracodawcy o zatrudnieniu i wynagrodzeniu przed 1 stycznia 1999 roku, – legitymacja ubezpieczeniowa – jeśli to w niej pracodawca uzupełniał informacje o zatrudnieniu, – ewentualne inne dokumenty potwierdzające zatrudnienie i zarobki przed 1 stycznia 1999 roku, np. umowy o pracę, legitymacje służbowe, zeznania byłych współpracowników. 

Wniosek o kapitał początkowy oraz formularz informacji o okresach składkowych i nieskładkowych dostępne są na stronie ZUS. Jeżeli dostarczone zostaną dokumenty potwierdzające zatrudnienie, ale bez wskazania wysokości wynagrodzenia, ZUS przyjmie za ten okres wynagrodzenie minimalne za podstawę wyliczenia kapitału. 

Jeżeli wydana po złożeniu tego wniosku decyzja ZUS jest niezgodna z oczekiwaniami wnioskodawcy, przysługuje mu prawo do złożenia od niej odwołania w ciągu 30 dni. Odwołanie, skierowane do Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego, należy złożyć w tym przypadku również w ZUS. 

Mam kapitał początkowy – jak obliczyć emeryturę?

Obliczenie kapitału początkowego na podstawie zebranych dokumentów odbywa się według określonej metodyki przyjętej przez ZUS. Brane pod uwagę są trzy parametry:

– długość okresów składkowych i nieskładkowych przed 1999 rokiem, – podstawa wymiaru kapitału początkowego (czyli wysokość wynagrodzenia), – tzw. współczynnik p służący do obliczania części socjalnej, ustalany proporcjonalnie do stażu ubezpieczeniowego oraz wieku.

Do obliczania kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 1220,89 zł, czyli wysokość przeciętnego wynagrodzenia w Polsce w II kwartale 1998 roku. 

Szczegółowy mechanizm wyliczania kapitału początkowego opisany został na stronie ZUS. 

Waloryzacja kapitału początkowego

Podobnie jak wypłacane emerytury i renty, również obliczony kapitał początkowy podlega corocznej waloryzacji. Ma to zapewniać utrzymanie jego siły nabywczej. 

Waloryzacja zewidencjonowanych składek zgromadzonych na koncie ubezpieczonego przeprowadzana jest co roku 1 czerwca zgodnie z aktualnym wskaźnikiem waloryzacji. 

Wskaźnik waloryzacji kapitału początkowego 2021 roku wyniósł 105,41 proc. Inaczej mówiąc kapitał zgromadzony na koncie w ZUS wzrósł więc o 5,41 proc. To niższy wskaźnik waloryzacji niż w latach ubiegłych, gdy wynosił on rekordowe 108,94 proc. w 2020 roku i 109,20 proc. w 2019 roku.

Ponowne przeliczenie kapitału początkowego

Osoby, które mają już wyliczony kapitał początkowy, mogą również skorzystać z możliwości jego przeliczenia, czyli ponownego ustalenia wysokości. Z opcji tej skorzystać może każdy, kto jest w stanie dostarczyć do ZUS nowe, niebrane wcześniej pod uwagę dokumenty. 

Ponowne przeliczenie kapitału początkowego jest więc skierowane do osób, które znalazły nowe dokumenty zwiększające ich staż pracy lub dotyczące otrzymywanego przed 1999 rokiem wynagrodzenia. Z możliwości tej skorzystać mogą również osoby, które nie mają nowych dokumentów, ale dotyczą ich zmiany w prawie dokonane już po wyliczeniu ich kapitału początkowego, np. obejmujące uwzględnianie okresów sprawowania opieki nad dzieckiem. 

Więcej informacji o możliwościach przeliczenia kapitału początkowego znaleźć można na stronie ZUS.

Akty prawne: Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Fabryki w Chinach odnotowały największy spadek aktywności od 16 miesięcy - podała Agencja Reutera. Analitycy podkreślają, że choć pesymistyczne nastroje mogą wyolbrzymiać wpływ ceł Donalda Trumpa, to i tak Chiny znajdują się pod rosnącą presją gospodarczą.

Pierwsze oznaki tego, jak cła Trumpa uderzają w Chiny

Pierwsze oznaki tego, jak cła Trumpa uderzają w Chiny

Źródło:
Reuters, PAP

Ministerstwo Finansów przekazało, że podatnicy złożyli już ponad osiem milionów deklaracji podatkowych za rok 2024 w usłudze Twój e-PIT. Resort przypomniał, że jest to środa jest ostatnim dniem na rozliczenie się z fiskusem.

Ważny termin dla podatników

Ważny termin dla podatników

Źródło:
PAP

Większość potencjalnych nabywców uważa, że ceny mieszkań wzrosną, choć w ostatnich miesiącach odsetek ten spada - wynika z raportu Otodom. Podwyżek najczęściej spodziewają się osoby młode.

Rynek podzielił się na dwa obozy. Raport

Rynek podzielił się na dwa obozy. Raport

Źródło:
PAP

Ministerstwo Finansów poinformowało o złożeniu przez Polskę wniosku o unijną klauzulę wyjścia. Chodzi o wydatki na obronność. Klauzula pozwala na zwiększenie wydatków mimo obejmującej Polskę procedury nadmiernego deficytu.

Resort finansów: Polska złożyła wniosek o unijną klauzulę wyjścia

Resort finansów: Polska złożyła wniosek o unijną klauzulę wyjścia

Źródło:
PAP

Przed południem hakerzy zaatakowali System Rejestrów Państwowych, ale atak został odparty - podał RMF FM. Nadal mogą występować trudności z działaniem mObywatela, rozliczaniem podatków czy rejestracją samochodów. Resort cyfryzacji poinformował o "przejściowych trudnościach z dostępem do niektórych usług publicznych".

Atak hakerski na rządowy system. Jest oświadczenie resortu cyfryzacji

Atak hakerski na rządowy system. Jest oświadczenie resortu cyfryzacji

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Akcje spółek Rafako i Rafamet kontynuują w środę gwałtowne wzrosty. Premier Donald Tusk zapowiedział we wtorek udzielenie firmom ponad 700 milionów złotych wsparcia poprzez Agencję Rozwoju Przemysłu (ARP).

Kursy akcji wystrzeliły po zapowiedzi Donalda Tuska

Kursy akcji wystrzeliły po zapowiedzi Donalda Tuska

Źródło:
PAP

Inflacja w kwietniu 2025 roku wyniosła 4,2 procent rok do roku - podał w szybkim szacunku Główny Urząd Statystyczny (GUS). W porównaniu z poprzednim miesiącem ceny wzrosły o 0,4 procent.

Nowe dane o inflacji

Nowe dane o inflacji

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Kraje uznawane za drogie stały się bardziej atrakcyjne dla polskich turystów. Na preferencje i wybór kierunku na wakacje wpłynęło to jednak nieznacznie - wskazał "Puls Biznesu".

Dokąd na wakacje? "Królują trzy klasyki"

Dokąd na wakacje? "Królują trzy klasyki"

Źródło:
PAP

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że Malta naruszyła unijne prawo, oferując obywatelstwo za inwestycje. Zdaniem TSUE nabycie obywatelstwa nie może być elementem transakcji handlowej.

Obywatelstwo za inwestycje. Decyzja TSUE

Obywatelstwo za inwestycje. Decyzja TSUE

Źródło:
PAP

We wtorkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana. Kumulacja rośnie do 480 milionów złotych. W Polsce odnotowano jedną wygraną drugiego stopnia wynoszącą około 2,5 miliona złotych. Oto liczby, które padły 29 kwietnia 2025 roku.

Duża wygrana w Eurojackpot w Polsce

Duża wygrana w Eurojackpot w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

We wtorkowym losowaniu Lotto nie odnotowano głównej wygranej. Kumulacja rośnie do trzech milionów złotych. Oto wyniki losowania Lotto i Lotto Plus z 29 kwietnia 2025 roku.

Rośnie kumulacja w Lotto

Rośnie kumulacja w Lotto

Źródło:
tvn24.pl

Firma UPS poinformowała, że planuje zwolnić 20 tysięcy pracowników i zamknąć 70 oddziałów - przekazała w oświadczeniu dyrektorka generalna UPS Carol Tome. Powodem ma być ograniczenie liczby przesyłek, jakie dostarczała z firmy Amazon.

Gigant chce zwolnić 20 tysięcy pracowników

Gigant chce zwolnić 20 tysięcy pracowników

Źródło:
PAP, Reuters

W rok liczba osób w wieku produkcyjnym zmalała o 151 tysięcy - podał Główny Urząd Statystyczny (GSU). Przyczyną tego zjawiska jest starzenie się społeczeństwa oraz mniejsza liczba młodych zasilających wiek produkcyjny.

Niepokojący raport GUS

Niepokojący raport GUS

Źródło:
PAP

W 2024 roku prawie 42 tysiące ojców skorzystało z urlopu rodzicielskiego. To 11-krotnie więcej niż w 2022 roku - podał Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

11-krotny wzrost w dwa lata. Zaskakujące dane ZUS

11-krotny wzrost w dwa lata. Zaskakujące dane ZUS

Źródło:
PAP

Wang Yi, szef chińskiej dyplomacji skrytykował politykę handlową USA podczas spotkania ze swoimi odpowiednikami z państw BRICS. Zaapelował też o sprzeciw wobec "protekcjonizmu" Stanów Zjednoczonych.

"Jeśli będziemy ustępować, to dręczyciel stanie się bardziej agresywny"

"Jeśli będziemy ustępować, to dręczyciel stanie się bardziej agresywny"

Źródło:
PAP, China Daily

Ponad 700 milionów złotych zostanie przekazanych do Agencji Rozwoju Przemysłu (ARP), która wykorzysta te środki, by pomóc spółkom Rafako i Rafamet - przekazał premier Donald Tusk.

Rafako dostanie pomoc rządową. Donald Tusk podał kwotę

Rafako dostanie pomoc rządową. Donald Tusk podał kwotę

Źródło:
PAP

Partia Liberalna Kanady (LPC) wygrała wybory parlamentarne. Lider ugrupowania i urzędujący premier Mark Carney podkreślił, że Kanada musi ambitnie podejść do kryzysu i stawić czoło groźbom prezydenta USA Donalda Trumpa.

"Przetrwaliśmy szok związany ze zdradą USA"

"Przetrwaliśmy szok związany ze zdradą USA"

Źródło:
PAP

Prezydent Donald Trump zmienia zdanie w sprawie wprowadzonych przez siebie ceł. Teraz chce wycofać się z dodatkowych taryf na części sprowadzane z zagranicy i wykorzystywane w produkcji aut w USA - podał "Wall Street Journal".

Cła Donalda Trumpa. Prezydent USA zmienia zdanie

Cła Donalda Trumpa. Prezydent USA zmienia zdanie

Źródło:
PAP

Sekretarz skarbu USA Scott Bessent poinformował w poniedziałek, że wkrótce dojdzie do porozumienia handlowego z niektórymi państwami. Dodał, że chęć negocjacji w sprawie ceł wyrażają także Chiny, dlatego "nie martwi się o puste półki" w Stanach Zjednoczonych.

Sekretarz skarbu: nie martwię się o puste półki

Sekretarz skarbu: nie martwię się o puste półki

Źródło:
PAP

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelę opóźniającą do 1 października wejście w życie nowych taryf na prąd. Zdaniem resortu klimatu zmiany pozwolą na obniżkę cen energii po wygaśnięciu ceny maksymalnej.

Ceny prądu. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę

Ceny prądu. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę

Źródło:
PAP

Nową prezeską Polskiej Agencji Kosmicznej POLSA została Marta Ewa Wachowicz - przekazał resort rozwoju. Wachowicz ma wykształcenie w obszarze badań kosmicznych. Uzyskała stopień doktora nauk fizycznych w dziedzinie fizyki kosmicznej.

Nowa szefowa Polskiej Agencji Kosmicznej

Nowa szefowa Polskiej Agencji Kosmicznej

Źródło:
PAP

Od wtorku 6 maja w PKO BP zaczną obowiązywać domyślne limity dzienne na przelewy i płatności w serwisie iPKO - przekazał bank w komunikacie. Zmiany są wprowadzane, by dodatkowo zwiększyć bezpieczeństwo transakcji w internecie.

Duże zmiany dla klientów największego banku w Polsce

Duże zmiany dla klientów największego banku w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

Finanse domowe w nieładzie, opóźnienia w płatnościach, dziwne zakupy. Kiedy odpowiedzialna wcześniej osoba zaczyna nieostrożnie podchodzić do kwestii finansowych, może to być oznaka niezdiagnozowanej demencji - ostrzega CNN. - Nigdy pojedynczy objaw nie może świadczyć o procesie chorobowym, ale może być sygnałem alarmującym - podkreśliła Karolina Jurga, autorka poradnika o demencji.

"Takie osoby bardzo chętnie dają pieniądze". To może być sygnał alarmujący

"Takie osoby bardzo chętnie dają pieniądze". To może być sygnał alarmujący

Źródło:
TVN24+

Eksperci są zgodni, że migranci są nam potrzebni, bo w ciągu najbliższej dekady z polskiego rynku pracy ma zniknąć nawet 2,1 miliona osób. - Masowy napływ cudzoziemców pozwolił wypełnić lukę, która powstała z powodu starzenia się społeczeństwa i depopulacji - podkreśla Andrzej Kubisiak z Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Ale to już nie wystarczy.

"Stanęłyby niektóre fabryki, a część szpitali miałaby problem z obsadą kadry"

"Stanęłyby niektóre fabryki, a część szpitali miałaby problem z obsadą kadry"

Źródło:
TVN24+

Zbliża się majówka. System rozliczeniowy Elixir, obsługujący przelewy międzybankowe w złotych, w czwartek (1 maja) będzie miał przerwę w standardowym funkcjonowaniu - poinformowała Krajowa Izba Rozliczeniowa. 

Przerwa w realizacji przelewów. Płatności warto zlecić z wyprzedzeniem

Przerwa w realizacji przelewów. Płatności warto zlecić z wyprzedzeniem

Źródło:
tvn24.pl

W marcu 2025 roku największy udział w oglądalności wśród dystrybutorów treści wideo w Polsce miała grupa TVN Warner Bros. Discovery - wynika z raportu All Screens Video Landscape Grupy Nielsen, na który powołuje się serwis Wirtualne Media.

Grupa TVN Warner Bros. Discovery liderem oglądalności

Grupa TVN Warner Bros. Discovery liderem oglądalności

Źródło:
Wirtualne Media