Czym jest kapitał początkowy? Waloryzacja kapitału a wysokość emerytury

Źródło:
TVN24 Biznes
Premier Morawiecki przedstawił plan dla emerytów
Premier Morawiecki przedstawił plan dla emerytówZdjęcia organizatora
wideo 2/8
Premier Morawiecki przedstawił plan dla emerytówZdjęcia organizatora

Naliczenie kapitału początkowego może znacząco zwiększyć wysokość otrzymywanej w przyszłości emerytury. Czym jest kapitał początkowy i dlaczego trzeba go wyliczać? W jaki sposób wpływa to na wysokość wypłacanej emerytury?

Kapitał początkowy to odtworzona wartość składek emerytalnych płaconych przed 1999 rokiem.Brak wyliczonego kapitału początkowego może znacząco obniżyć wysokość przyszłej emerytury.Możliwe jest ponowne przeliczenie kapitału początkowego w przypadku na przykład zdobycia nowych dokumentów dokumentujących staż pracy.Wartość kapitału początkowego podlega corocznej waloryzacji.

Zasady funkcjonowania rent i emerytur wynikają przede wszystkim z zapisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Kwestie dotyczące wyliczania wysokości tych świadczeń reguluje ponadto rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe.

Kapitał początkowy ZUS

Składki na ubezpieczenie emerytalne płacone przez osoby pracujące trafiają obecnie na indywidualne konta w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. W ten sposób wysokość wpłacanych składek ma wpływ na wysokość otrzymywanej później emerytury – im wyższe składki, tym wyższe świadczenie

Jednak taki system działa dopiero od 1 stycznia 1999 roku. Płacone przed tą datą składki emerytalne nie trafiały na indywidualne rachunki i były często przekazywane zbiorczo, dlatego nie ma możliwości uwzględnienia ich dziś przy wyliczaniu wysokości przyszłej emerytury konkretnego płatnika.

Rozwiązaniem jest w tym przypadku złożenie wniosku do ZUS o wyliczenie kapitału początkowego. Kapitał początkowy jest odtworzoną kwotą składek na ubezpieczenia społeczne, które dana osoba lub jej pracodawca zapłaciła przed 1999 rokiem. Posiadanie wyliczonego kapitału początkowego stanowi dodatkowy składnik brany pod uwagę przy wyliczaniu przyszłej emerytury i jako taki w istotny sposób wpływa na jej zwiększenie.

Jakie lata do kapitału początkowego?

O wyliczenie wysokości swojego kapitału początkowego mogą ubiegać się osoby:

– urodzone po 31 grudnia 1948 roku oraz – pracujące i opłacające składki na ubezpieczenie społeczne przed 1 stycznia 1999 roku.

W przypadku osób, które urodziły się przed 1949 rokiem, również możliwe jest wyliczenie kapitału początkowego, jeżeli spełniają one jednocześnie cztery warunki:

– osiągnęły powszechny wiek emerytalny po 31 grudnia 1998 roku, – złożyły wniosek o emeryturę z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego i o obliczenie jej według nowych zasad, – mają staż ubezpieczeniowy wynoszący co najmniej 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) okresów składkowych i nieskładkowych, – po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuowały pracę i były objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi.

Aby możliwe było wyliczenie kapitału początkowego, niezbędne jest zgromadzenie dokumentów potwierdzających wysokość wynagrodzenia i opłacanych składek przed rokiem 1999. 

Jeżeli nie jest możliwe zdobycie takich dokumentów, a dany zakład pracy już nie istnieje, udowodnienie należnego kapitału początkowego może być trudne. Pomoc co robić w takich sytuacjach znaleźć można na stronie ZUS, gdzie działa m.in. wykaz, w którym można szukać dokumentacji ze zlikwidowanych państwowych zakładów pracy. 

Ustalenie kapitału początkowego krok po kroku

Aby ustalić wysokość kapitału początkowego, należy złożyć o to wniosek do ZUS. Można to zrobić w dowolnym momencie osobiście w oddziale ZUS, listownie albo za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ZUS. W tym celu konieczne jest zebranie oryginałów następujących dokumentów:

– dowód tożsamości, – wniosek o kapitał początkowy (ZUS EKP), – informacja o okresach składkowych i nieskładkowych (ZUS ERP-6), – świadectwa pracy lub zaświadczenie od pracodawcy o zatrudnieniu i wynagrodzeniu przed 1 stycznia 1999 roku, – legitymacja ubezpieczeniowa – jeśli to w niej pracodawca uzupełniał informacje o zatrudnieniu, – ewentualne inne dokumenty potwierdzające zatrudnienie i zarobki przed 1 stycznia 1999 roku, np. umowy o pracę, legitymacje służbowe, zeznania byłych współpracowników. 

Wniosek o kapitał początkowy oraz formularz informacji o okresach składkowych i nieskładkowych dostępne są na stronie ZUS. Jeżeli dostarczone zostaną dokumenty potwierdzające zatrudnienie, ale bez wskazania wysokości wynagrodzenia, ZUS przyjmie za ten okres wynagrodzenie minimalne za podstawę wyliczenia kapitału. 

Jeżeli wydana po złożeniu tego wniosku decyzja ZUS jest niezgodna z oczekiwaniami wnioskodawcy, przysługuje mu prawo do złożenia od niej odwołania w ciągu 30 dni. Odwołanie, skierowane do Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego, należy złożyć w tym przypadku również w ZUS. 

Mam kapitał początkowy – jak obliczyć emeryturę?

Obliczenie kapitału początkowego na podstawie zebranych dokumentów odbywa się według określonej metodyki przyjętej przez ZUS. Brane pod uwagę są trzy parametry:

– długość okresów składkowych i nieskładkowych przed 1999 rokiem, – podstawa wymiaru kapitału początkowego (czyli wysokość wynagrodzenia), – tzw. współczynnik p służący do obliczania części socjalnej, ustalany proporcjonalnie do stażu ubezpieczeniowego oraz wieku.

Do obliczania kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 1220,89 zł, czyli wysokość przeciętnego wynagrodzenia w Polsce w II kwartale 1998 roku. 

Szczegółowy mechanizm wyliczania kapitału początkowego opisany został na stronie ZUS. 

Waloryzacja kapitału początkowego

Podobnie jak wypłacane emerytury i renty, również obliczony kapitał początkowy podlega corocznej waloryzacji. Ma to zapewniać utrzymanie jego siły nabywczej. 

Waloryzacja zewidencjonowanych składek zgromadzonych na koncie ubezpieczonego przeprowadzana jest co roku 1 czerwca zgodnie z aktualnym wskaźnikiem waloryzacji. 

Wskaźnik waloryzacji kapitału początkowego 2021 roku wyniósł 105,41 proc. Inaczej mówiąc kapitał zgromadzony na koncie w ZUS wzrósł więc o 5,41 proc. To niższy wskaźnik waloryzacji niż w latach ubiegłych, gdy wynosił on rekordowe 108,94 proc. w 2020 roku i 109,20 proc. w 2019 roku.

Ponowne przeliczenie kapitału początkowego

Osoby, które mają już wyliczony kapitał początkowy, mogą również skorzystać z możliwości jego przeliczenia, czyli ponownego ustalenia wysokości. Z opcji tej skorzystać może każdy, kto jest w stanie dostarczyć do ZUS nowe, niebrane wcześniej pod uwagę dokumenty. 

Ponowne przeliczenie kapitału początkowego jest więc skierowane do osób, które znalazły nowe dokumenty zwiększające ich staż pracy lub dotyczące otrzymywanego przed 1999 rokiem wynagrodzenia. Z możliwości tej skorzystać mogą również osoby, które nie mają nowych dokumentów, ale dotyczą ich zmiany w prawie dokonane już po wyliczeniu ich kapitału początkowego, np. obejmujące uwzględnianie okresów sprawowania opieki nad dzieckiem. 

Więcej informacji o możliwościach przeliczenia kapitału początkowego znaleźć można na stronie ZUS.

Akty prawne: Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Niemal miliard dolarów będzie można wygrać we wtorkowym losowaniu amerykańskiej loterii Mega Millions - podał portal stacji CNN. Wyjaśnił też, że to efekt kilkumiesięcznej kumulacji.

Potężna kumulacja. "Najbardziej niezwykły rok"

Potężna kumulacja. "Najbardziej niezwykły rok"

Źródło:
CNN, tvn24.pl

22 grudnia przypada ostatnia w tym roku niedziela handlowa. Na podpis prezydenta czeka ustawa zakładająca wolne od pracy 24 grudnia oraz trzy niedziele handlowe przed świętami Bożego Narodzenia.

Dziś jest niedziela handlowa

Dziś jest niedziela handlowa

Źródło:
PAP

W sobotnim losowaniu Lotto żaden z graczy nie trafił szóstki. Oznacza to, że w najbliższym losowaniu można będzie wygrać dwanaście milionów złotych. Oto wyniki Lotto i Lotto Plus z 21 grudnia 2024 roku.

Wielka kumulacja w Lotto

Wielka kumulacja w Lotto

Źródło:
tvn24.pl

Za pracę w niedzielę i święta pracownikowi przysługuje dzień wolny lub dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100 procent za każdą godzinę pracy - podkreśliła radca prawny doktor Monika Wieczorek. Wskazała też, że w niektórych przypadkach pracownik może odmówić pracy w święta.

Dzień wolny lub dodatek do pensji. Wyjątki w Kodeksie pracy

Dzień wolny lub dodatek do pensji. Wyjątki w Kodeksie pracy

Źródło:
PAP

Nasza gospodarka przygotowuje się do kolejnych sankcji po objęciu władzy przez Donalda Trumpa - przekazał prezydent Kuby Miguel Diaz-Canel. W przemówieniu zaznaczył, że kończący się rok był "jednym z najgorszych w ostatnim dziesięcioleciu".

"Praktycznie żyjemy z dnia na dzień"

"Praktycznie żyjemy z dnia na dzień"

Źródło:
PAP

Sztuka ręcznej produkcji oraz zdobienia bombek powoli zanika - stwierdził Zbigniew Bartuzi, szef firmy produkującej bombki choinkowe Szkła-Dekor. Dodał, że "rynek i sieci handlowe zostały zdominowane przez ozdoby z Chin".

Branża zanika. "To wszystko jest już chińskie"

Branża zanika. "To wszystko jest już chińskie"

Źródło:
PAP

W trakcie spotkania unijnych przywódców kanclerz Niemiec Olaf Scholz z irytacją zareagował na propozycję prezydenta Andrzeja Dudy dotyczącą rosyjskich aktywów - podał "Financial Times". Według relacji dziennika niemiecki polityk "warknął" na polskiego prezydenta, zaskakując tym pozostałych przywódców.

Media: Scholz "warknął" na Dudę. "Nawet nie używacie euro!"

Media: Scholz "warknął" na Dudę. "Nawet nie używacie euro!"

Źródło:
"Financial Times", PAP

Podwyższenie wieku emerytalnego to jedno z podstawowych działań - uważa dyrektorka Instytutu Statystyki i Demografii Szkoły Głównej Handlowej (SGH) profesor Agnieszka Chłoń-Domińczak. Według niej niski wiek emerytalny jest dyskryminujący szczególnie dla kobiet, które ze względu na krótszy czas pracy, otrzymują później niższe świadczenia.

Polska w obliczu kryzysu. "Już naprawdę jesteśmy w ogonie Europy"

Polska w obliczu kryzysu. "Już naprawdę jesteśmy w ogonie Europy"

Źródło:
PAP

Średnie wydatki na święta Bożego Narodzenia w 2024 roku wyniosą 1460 złotych - wynika z badania BIG InfoMonitor. Dodano, że mimo inflacji i tak 47 procent badanych nie zamierza rezygnować z żadnych wydatków świątecznych.

Tyle wydamy na święta

Tyle wydamy na święta

Źródło:
PAP

2,2 miliona turystów przybyło na Kubę w 2024 roku. To o milion urlopowiczów mniej, niż spodziewał się rząd w Hawanie. Od kilku lat w kubańskiej turystyce widoczny jest kryzys.

Turystyczna zapaść na popularnej wyspie

Turystyczna zapaść na popularnej wyspie

Źródło:
PAP

Ekonomia jest bolesnym nauczycielem i to widać w różnych naszych badaniach, w których Polacy deklarują kupowanie mniejszej ilości żywności - stwierdził na antenie TVN24 dyrektor biura Federacji Polskich Banków Żywności Norbert Konarzewski. Dodał, że wśród społeczeństwa rośnie świadomość w kwestii marnowania żywności.

"W koszu na śmieci ląduje około 4-5 tysięcy złotych"

"W koszu na śmieci ląduje około 4-5 tysięcy złotych"

Źródło:
tvn24.pl

Kapusta kwaszona jest równie dobra co kiszona, a owoce na susz mogą zawierać konserwanty - ostrzegają eksperci. Radzą też klientom, by nie kupowali produktów na Wigilię w pośpiechu i starannie czytali etykiety na opakowaniach.

Jak kupić dobre produkty na Wigilię? "Dwutlenek siarki jest stosowany w celu zachowania jasnej barwy"

Jak kupić dobre produkty na Wigilię? "Dwutlenek siarki jest stosowany w celu zachowania jasnej barwy"

Źródło:
PAP

W niedzielę 22 grudnia sklepy będą otwarte, a w Wigilię handel będzie dozwolony ustawowo do godziny 14.00. Na podpis prezydenta czeka ustawa przewidująca, że od przyszłego roku 24 grudnia będzie dniem wolnym dla wszystkich pracowników, a trzy niedziele poprzedzające Wigilię będą handlowe.

Czy w najbliższą niedzielę sklepy będą otwarte?

Czy w najbliższą niedzielę sklepy będą otwarte?

Źródło:
PAP

- Przyszłoroczny deficyt wynika chociażby z tego, że na obronę wydamy w przyszłym roku 4,7 procent PKB. Wiemy, że jesteśmy w takim miejscu w historii i w takim miejscu na mapie, że te wydatki na obronę muszą być wysokie albo nawet bardzo wysokie - powiedział w czwartek w "Faktach po Faktach" minister finansów Andrzej Domański.

Gigantyczna dziura w budżecie. Minister tłumaczy

Gigantyczna dziura w budżecie. Minister tłumaczy

Źródło:
tvn24.pl

W weekend ruszają na terenie całego kraju wzmożone kontrole policji - przekazał komisarz Antoni Rzeczkowski z Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji. Policjanci będą sprawdzać między innymi trzeźwość, prędkość, a także sposób przewożenia dzieci i stan techniczny pojazdów.

Wzmożone kontrole na drogach. Apel policji

Wzmożone kontrole na drogach. Apel policji

Źródło:
PAP

W piątkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana. W Polsce najwyższe były wygrane czwartego stopnia w wysokości niemal 270 tysięcy złotych każda. Oto liczby, które wylosowano 20 grudnia 2024 roku.

Kumulacja w Eurojackpot rośnie

Kumulacja w Eurojackpot rośnie

Źródło:
tvn24.pl

W 2025 roku wchodzą w życie zmienione przepisy dotyczące podatku od nieruchomości w zakresie miejsc postojowych i garaży. Za ich sprawą stawka daniny w przypadku części właścicieli spadnie dziesięciokrotnie. Warunek jest następujący: są to wyodrębnione prawnie (oddzielna księga wieczysta) miejsca postojowe stanowiące część budynku mieszkalnego. Stawka w przypadku wolnostojących garaży zostaje po staremu.

Dziesięciokrotna obniżka podatku. Jest warunek

Dziesięciokrotna obniżka podatku. Jest warunek

Źródło:
tvn24.pl

Od 1 stycznia 2025 roku wzrośnie płaca minimalna. Ostateczna stawka najniższej krajowej ustalona przez rząd jest wyższa niż wynagrodzenie zaproponowane pierwotnie na Radzie Dialogu Społecznego.

Tysiące Polaków z podwyżką od stycznia

Tysiące Polaków z podwyżką od stycznia

Źródło:
tvn24.pl

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację likwidującą obowiązek naliczania składki zdrowotnej od zbycia środków trwałych. Nowela obniża też minimalną podstawę wymiaru składki płaconej przez przedsiębiorców. Nowe przepisy mają obowiązywać od 2025 roku.

Zmiany w składce zdrowotnej. Jest decyzja prezydenta

Zmiany w składce zdrowotnej. Jest decyzja prezydenta

Źródło:
PAP

Biedronka przeznaczy prawie 450 milionów złotych w skali roku na podwyżki dla pracowników na podstawowych stanowiskach - poinformowała w piątek spółka. Średni wzrost wynagrodzenia zatrudnionych na stanowisku sprzedawca-kasjer ma wynieść 10,5 procent. Wcześniej o podwyżkach wynagrodzeń informował Lidl.

Podwyżki w kolejnej wielkiej sieci

Podwyżki w kolejnej wielkiej sieci

Źródło:
PAP, tvn24.pl
Jak zapłacić niższy podatek

Jak zapłacić niższy podatek

Źródło:
tvn24.pl

System rozliczeniowy Elixir, obsługujący przelewy międzybankowe w złotych przez kilka najbliższych dni będzie miał przerwę w standardowym funkcjonowaniu - poinformowała Krajowa Izba Rozliczeniowa. Chodzi o dni ustawowo wolne od pracy - 25 i 26 grudnia oraz 1 stycznia. Realizacja przelewów będzie działać także nieco inaczej 24 i 31 grudnia.

Na przelew trzeba będzie poczekać. Ważny komunikat

Na przelew trzeba będzie poczekać. Ważny komunikat

Źródło:
tvn24.pl

- Trwają prace koncepcyjne nad obniżeniem VAT na transport publiczny, ale nie ma planów redukcji stawki VAT na żywność - poinformował w czwartek minister finansów Andrzej Domański. Minister oczekuje, że w czwartym kwartale gospodarka będzie rosła w tempie 2,8-2,9 procent.

Możliwe zmiany w podatku. Minister finansów wyjaśnia

Możliwe zmiany w podatku. Minister finansów wyjaśnia

Źródło:
PAP