Niezdolność do pracy. Jak zdobyć orzeczenie i do czego ono uprawnia?

Źródło:
TVN 24 Biznes
Prezes ZUS o waloryzacji emerytur i rent
Prezes ZUS o waloryzacji emerytur i rentTVN24
wideo 2/3
Prezes ZUS o waloryzacji emerytur i rentTVN24

Niezdolność do pracy to stan, kiedy ze względów zdrowotnych przestajemy być zdolni do wykonywania obowiązków. Z tego tytułu możemy otrzymać orzeczenie. Kto je wydaje i na jak długo? Do czego uprawnia orzeczenie o niezdolności do pracy?

Niezdolność do pracy orzekana jest wobec osób, które ze względów zdrowotnych nie są w stanie wykonywać pracy, do której posiadają kwalifikacje.Niezdolność do pracy może być całkowita lub częściowa.Orzeczenie o niezdolności do pracy zwykle wydawane jest na nie dłużej niż pięć lat.Wydanie orzeczenia jest podstawą do ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Niezdolność do pracy – regulacje prawne

Pojęcie niezdolności do pracy reguluje ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Z kolei przysługujące z tego tytułu świadczenia wynikają z przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Osoba niezdolna do pracy

Zgodnie z przepisami za niezdolną do pracy uznaje się osobę, która spełnia dwa warunki:

– częściowo lub całkowicie utraciła zdolność do wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu, – nie rokuje odzyskania zdolności do wykonywania pracy zarobkowej po przekwalifikowaniu.

Niezdolności do pracy nie należy mylić z niezdolnością do samodzielnej egzystencji, która orzekana jest w przypadku osób ze względów zdrowotnych wymagających pomocy w zaspokajaniu swoich podstawowych potrzeb życiowych.

Rodzaje niezdolności do pracy

Niezdolność może być stwierdzona całkowicie lub częściowo: – całkowita niezdolność do pracy za całkowicie niezdolną do pracy uważa się osobę, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej, – częściowa niezdolność do pracy – za częściowo niezdolną do pracy uważa się osobę, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do wykonywania pracy zarobkowej zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Orzeczenie o niezdolności do pracy

Aby uzyskać orzeczenie o niezdolności do pracy, należy w pierwszej kolejności złożyć w ZUS określone dokumenty: – wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy, – zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia wystawione w ciągu ostatniego miesiąca, – wniosek o wydanie orzeczenia przez lekarza orzecznika, – dodatkowe dokumenty potwierdzające stan zdrowia, m.in. poprzednie orzeczenia.

Po złożeniu tych dokumentów wnioskodawca zostaje wezwany do swojego oddziału ZUS, gdzie lekarz orzecznik przeprowadzi badanie i zweryfikuje dostarczoną dokumentację. Na tej podstawie lekarz wydaje decyzję o orzeczeniu niezdolności do pracy, zawierając w niej datę i przyczynę pojawienia się niezdolności, przewidywany czas jej trwania oraz to, czy niezdolność jest całkowita, czy częściowa. Ponadto lekarz orzeka o celowości przekwalifikowania zawodowego.

Od otrzymanego orzeczenia przysługuje prawo do złożenia w ciągu 14 dni sprzeciwu do trzyosobowej komisji lekarskiej ZUS.

Renta z tytułu niezdolności do pracy

Osoby, które otrzymały orzeczenie o niezdolności do pracy, mogą ubiegać się o rentę z tego tytułu, wypłacaną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Aby renta ta została przyznana, muszą one spełniać trzy warunki:

– mieć orzeczenie o niezdolności do pracy od lekarza orzecznika ZUS; – mieć wymagany łączny staż ubezpieczeniowy; – niezdolność do pracy powstała w okresie składkowym, nieskładkowym lub nie później niż 18 miesięcy po ustaniu tych okresów.

Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy (druk ERN) wraz z wymaganymi załącznikami należy złożyć w swoim oddziale ZUS, wysłać do niego pocztą albo złożyć przez internet za pośrednictwem platformy PUE ZUS.

Wysokość renty, którą można otrzymać, nie jest stała. W każdym przypadku jest ona indywidualnie wyliczana przez ZUS, a na jej wymiar mają wpływ: wysokość dotychczasowych zarobków, liczba przepracowanych okresów składkowych i nieskładkowych oraz to, czy niezdolność do pracy jest całkowita, czy częściowa. 

Renta ta może zostać przyznana na stałe, jeżeli niezdolność do pracy jest trwała, lub na czas określony.

Renta szkoleniowa

Osoby, wobec których orzeczona została niezdolność do wykonywania pracy, a zarazem zalecone zostało im przekwalifikowanie się, mogą ponadto ubiegać się o rentę szkoleniową. 

Renta ta stanowić ma pomoc na czas przekwalifikowywania się, a więc zmieniania zawodu i wdrażania się na nowym stanowisku pracy. Po przyznaniu renty szkoleniowej dana osoba kierowana jest do powiatowego urzędu pracy w celu odbycia szkoleń i przygotowania do nowego zawodu.

Renta szkoleniowa przyznawana jest na okres sześć miesięcy. Okres ten może zostać wydłużony na wniosek starosty do maksymalnie 30 miesięcy lub skrócony, jeżeli starosta uzna, że nie ma możliwości przekwalifikowania do innego zawodu lub gdy wskazana osoba nie uczestniczy w przydzielonych jej szkoleniach.

Renta szkoleniowa wypłacana jest w wysokości 75 proc. podstawy wymiaru renty, ale nie mniej niż najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Na jak długo jest wydawane orzeczenie o niezdolności do pracy?

Orzeczenie o niezdolności do pracy zwykle wydaje się na okres nie dłuższy niż pięć lat. W przypadkach, gdy zgodnie z wiedzą medyczną dla danej osoby nie ma rokowań na odzyskanie zdolności do pracy przed upływem tego okresu, orzeczenie może zostać wydane na dłużej.

Ponadto orzeczenie o niezdolności do pracy można wydać do dnia osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, jeżeli badana osoba:

– posiadała prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przez co najmniej 5 ostatnich lat, – nadal jest niezdolna do wykonywania pracy zarobkowej, – ma mniej niż 5 lat do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

Po osiągnięciu wieku emerytalnego osobie pobierającej dotychczas rentę z tytułu niezdolności do pracy z urzędu przyznaje się emeryturę w wysokości nie niższej niż pobierana dotychczas renta.

Chorobowe po ustaniu zatrudnienia

Osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym za czas niezdolności do pracy przysługuje również zasiłek chorobowy. Jego otrzymywanie nie wyklucza się z pobieraniem renty z tytułu niezdolności do pracy. Wypłacany jest on w wysokości 80 proc. przeciętnego wynagrodzenia, od którego płacone były składki chorobowe, lub 70 proc. za czas pobytu w szpitalu.

W określonych sytuacjach możliwe jest również pobieranie zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia. Dzieje się tak na przykład, gdy niezdolność do pracy rozpoczęła się w okresie ubezpieczenia chorobowego i nieprzerwanie trwa, a posiadana umowa o pracę wygasła w międzyczasie.

Całkowita niezdolność do pracy a zatrudnienie

Czy osoba uznana za niezdolną do pracy może mimo to podjąć pracę? Orzeczenie o częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy nie uniemożliwia podjęcia zatrudnienia. Jest to możliwe na przykład w sytuacji, gdy miejsce pracy osoby z orzeczeniem zostaje do niej specjalnie dostosowane.

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN 24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

"Ze skutkiem natychmiastowym wszystkie osoby ubiegające się o wizę nieimigracyjną w celu podjęcia nauki w Stanach Zjednoczonych (...) powinny zmienić ustawienia prywatności swoich kont w mediach społecznościowych na publiczne" - napisano w poście zamieszczonym przez ambasadę USA w Warszawie. Po co? W celu "ułatwienia niezbędnych procedur weryfikacyjnych".

Chcesz się uczyć w USA? Władze żądają dostępu do kont społecznościowych

Chcesz się uczyć w USA? Władze żądają dostępu do kont społecznościowych

Źródło:
tvn24.pl/AP News/BBC

Od 30 czerwca 2025 roku zaczną obowiązywać zmienione zasady egzaminowania kierowców. Ministerstwo Infrastruktury zapewnia, że o prawo jazdy nie będzie trudniej niż do tej pory. Niektóre rozwiązania budzą jednak wątpliwości egzaminatorów.

Zmiany w egzaminach na prawo jazdy. Są kontrowersje

Zmiany w egzaminach na prawo jazdy. Są kontrowersje

Źródło:
TVN24+

Skarb Państwa jako akcjonariusz PZU zgłosił kandydaturę Beaty Stelmach na członka rady nadzorczej polskiego ubezpieczyciela - poinformował PZU w komunikacie. Od lutego bieżącego roku Stelmach jest prezesem Totalizatora Sportowego.

Z Totalizatora do PZU. Skarb Państwa zgłosił swoją kandydatkę do rady nadzorczej

Z Totalizatora do PZU. Skarb Państwa zgłosił swoją kandydatkę do rady nadzorczej

Źródło:
PAP

Hiszpanie nie chcą powtórki z egipskich ciemności, jakie zapanowały dwa miesiące temu. Sara Aagesen, ministra odpowiedzialna za hiszpańską energetykę, poinformowała we wtorek, że rząd w Madrycie "zatwierdził środki mające zapobiec kolejnemu blakcoutowi podobnemu do tego, który pod koniec kwietnia pozbawił prądu niemal cały kraj".

Nie chcą powtórki. Tak Hiszpania chce zapobiec kolejnemu blackoutowi

Nie chcą powtórki. Tak Hiszpania chce zapobiec kolejnemu blackoutowi

Źródło:
PAP

We wtorkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana, a kumulacja rośnie do 100 milionów złotych. Odnotowano dwie wygrane II stopnia - każda po 652 630,80 euro. Oto liczby, które wylosowano 24 czerwca 2025 roku.

Kumulacja w Eurojackpot rośnie, ale padły dwie wysokie wygrane

Kumulacja w Eurojackpot rośnie, ale padły dwie wysokie wygrane

Źródło:
tvn24.pl

Ponad 60 procent badanych zetknęło się z oszustwem na rynku energii na przykład dotyczącym fotowoltaiki lub podszywania się pod sprzedawcę energii czy instytucję państwową - podał Urząd Regulacji Energetyki.

Wezwania do zapłaty, podszywanie się pod sprzedawcę. Alarmujące wyniki badania

Wezwania do zapłaty, podszywanie się pod sprzedawcę. Alarmujące wyniki badania

Źródło:
PAP

Rada Ministrów przyjęła projekt wliczający do stażu pracy m.in umowy cywilnoprawne - podał rzecznik rządu po posiedzeniu. Według zapowiedzi premiera, w staż pracy ma być wliczany okres, kiedy prowadzono jednoosobową działalność gospodarczą albo działał w ramach umowy cywilnoprawnej.

Rząd przyjął ustawę "na którą czekało bardzo dużo ludzi"

Rząd przyjął ustawę "na którą czekało bardzo dużo ludzi"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP

"Wygraliśmy! Protest zdołał zrujnować plany Bezosa i pałacowe gierki burmistrza Brugnaro" - napisała grupa No Space for Bezos ("Nie ma miejsca dla Bezosa") w poście w mediach społecznościowych. Protestowali przeciwko organizacji ślubu miliardera w Wenecji.

"Wygraliśmy!" Miliarder ugiął się pod falą protestów

"Wygraliśmy!" Miliarder ugiął się pod falą protestów

Aktualizacja:
Źródło:
PAP

Rząd zajął się we wtorek kilkoma projektami ustaw deregulacyjnych w tym projektem uregulowania rynku kryptowalut. Nowe regulacje mają wprowadzić nadzór Komisji Nadzoru Finansowego nad rynkiem kryptoaktywów, co ma m.in. zwiększyć ochronę klientów przed nieuczciwymi podmiotami.

Rząd chce uregulować rynek kryptowalut. Jest projekt

Rząd chce uregulować rynek kryptowalut. Jest projekt

Źródło:
PAP

- Podjęliśmy decyzję, żeby odejść od tak zwanego podatku Morawieckiego - poinformował we wtorek premier Donald Tusk przed rozpoczynającym się posiedzeniem rządu. Jak dodał, chodzi o podatek przy rejestracji "najtańszych samochodów".

Tusk o "podatku Morawieckiego". "Trudno się na to zgodzić"

Tusk o "podatku Morawieckiego". "Trudno się na to zgodzić"

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Ceny energii będą zamrożone do końca 2025 roku - poinformował przed posiedzeniem rządu premier Donald Tusk.

Ważna zapowiedź premiera w sprawie cen prądu

Ważna zapowiedź premiera w sprawie cen prądu

Źródło:
PAP

Brytyjski organ nadzoru nad konkurencją poinformował, że może zmusić Google do zmienienia zasad jego funkcjonowania, tak by w wynikach wyszukiwania firmy były wyświetlane bardziej sprawiedliwie i by konsumenci otrzymywali dostęp do alternatywnych usług. Amerykańska firma już zapowiada, że takie "karne regulacje" mogą prowadzić do tego, iż nie będzie dostarczała nowych usług do Wielkiej Brytanii.

Google na celowniku brytyjskiego urzędu. Firma mówi o "karnych regulacjach"

Google na celowniku brytyjskiego urzędu. Firma mówi o "karnych regulacjach"

Źródło:
Reuters

We wtorek zespół CSIRT NASK wydał ostrzeżenie przed cyberprzestępcami podszywającymi się pod firmy komunikacji miejskiej w celu wyłudzenia danych oraz pieniędzy. Oszuści w mediach społecznościowych kuszą rzekomymi promocjami i konkursami.

Podszywają się pod komunikację miejską. Nowe ostrzeżenie

Podszywają się pod komunikację miejską. Nowe ostrzeżenie

Źródło:
PAP

Sprzedaż detaliczna w cenach stałych w maju 2025 roku wzrosła o 4,4 procent w ujęciu rocznym, a w ujęciu miesięcznym spadła o 3,2 procent - podał Główny Urząd Statystyczny. Sprzedaż detaliczna w cenach bieżących w ubiegłym miesiącu wzrosła o 4,3 procent rok do roku.

Nowe dane ze sklepów. "I tak już od kilku lat..."

Nowe dane ze sklepów. "I tak już od kilku lat..."

Źródło:
PAP

Sejm przegłosował we wtorek nowelizację ustawy o podatku od towarów i usług. Przepisy podnoszą limit przychodów, poniżej którego przedsiębiorca jest zwolniony z rejestrowania się jako podatnik VAT. - Zwiększenie progu odciąży drobnych przedsiębiorców - komentuje Piotr Juszczyk z inFaktu.

Limit podatkowy w górę. Sejm daje zielone światło

Limit podatkowy w górę. Sejm daje zielone światło

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Liczba rejestracji całkowicie elektrycznych samochodów osobowych w Polsce osiągnęła na koniec maja poziom 2816 sztuk, co oznacza 118-procentowy wzrost w ujęciu rocznym - wynika z raportu "PEVO Index".

Ofensywa elektryków. Wzrost o ponad 100 procent

Ofensywa elektryków. Wzrost o ponad 100 procent

Źródło:
PAP

Ceny gazu w Europie mocno spadają w reakcji na zawieszenie broni w konflikcie Izrael-Iran. Kontrakty na gaz w Amsterdamie zniżkują o 12 procent, najmocniej od niemal dwóch lat.

Jest reakcja na zawieszenie broni. Największy spadek od niemal dwóch lat

Jest reakcja na zawieszenie broni. Największy spadek od niemal dwóch lat

Źródło:
PAP

Ponad 40 milionów złotych dotacji z programu "Czyste powietrze" musi zostać zwrócone - donosi we wtorek "Dziennik Gazeta Prawna". Sprawa dotyczy niemal 1,5 tysiąca osób. Powodem są nieprawidłowości wykryte podczas kontroli. Chodzi między innymi o zawyżanie kosztów.

Muszą zwrócić pieniądze z rządowego programu

Muszą zwrócić pieniądze z rządowego programu

Źródło:
PAP

Sesja na Wall Street zakończyła się w poniedziałek wzrostami głównych indeksów, a ceny ropy notują mocne spadki. Inwestorzy odetchnęli z ulgą, że reakcja Iranu na ataki USA jest bardziej powściągliwa niż można było oczekiwać. Ponadto, prezydent Donald Trump ogłosił tymczasowe zawieszenie broni pomiędzy Izraelem a Iranem.

Inwestorzy odetchnęli z ulgą

Inwestorzy odetchnęli z ulgą

Źródło:
PAP

W nadchodzących miesiącach dynamika wzrostu cen masła ma dalej wyhamowywać - prognozują eksperci w raporcie UCE Research i Uniwersytetu WSB Merito. Według analizy, wzrost rok do roku może spaść poniżej 10 procent.

Powiało optymizmem. Najniższy wzrost w tym roku

Powiało optymizmem. Najniższy wzrost w tym roku

Źródło:
PAP

Ceny ropy naftowej gwałtownie spadły w poniedziałek wieczorem po irańskim ataku rakietowym na amerykańską bazę w Katarze - podał portal CNBC. Nie ma ani ofiar śmiertelnych ostrzału, ani osób rannych, a rakiety "zostały przechwycone". Zdaniem inwestorów tego typu odpowiedź Teheranu może być pierwszym krokiem w kierunku deeskalacji konfliktu.

Nagły zwrot na rynku ropy po ataku Iranu

Nagły zwrot na rynku ropy po ataku Iranu

Źródło:
CNBC, Reuters, PAP

Przedstawiciele biur podróży zapewniają, że nie ma masowych rezygnacji z wypoczynku w popularnych destynacjach, takich jak Egipt czy Turcja, z powodu konfliktu na Bliskim Wschodzie. Przyznają jednak, że zapytań o kwestie bezpieczeństwa czy trasy lotu jest coraz więcej.

Wakacje z wojną w tle. "Większa liczba zapytań"

Wakacje z wojną w tle. "Większa liczba zapytań"

Źródło:
TVN24+

Minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski liczy, że 18. pakiet sankcji przeciw Rosji zostanie uzgodniony podczas polskiej prezydencji w Radzie UE, czyli do końca czerwca. Kaja Kallas, szefowa unijnej dyplomacji, zapowiedziała finalizację rozmów w tej sprawie do końca tygodnia.

Dwa państwa były przeciw. Radosław Sikorski komentuje

Dwa państwa były przeciw. Radosław Sikorski komentuje

Źródło:
PAP

Europa obawia się zależności od amerykańskich usług w chmurze, które decyzją władz w USA mogłyby zostać ograniczone - pisze Politico. Eksperci proponują stworzenie własnej infrastruktury cyfrowej, co może jednak zaostrzyć relacje z Donaldem Trumpem.

Takiej sytuacji obawia się Europa. "Zakręcenie kurka"

Takiej sytuacji obawia się Europa. "Zakręcenie kurka"

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Pracodawca będzie miał obowiązek przekazać z odpowiednim wyprzedzeniem kandydatowi na dane stanowisko informację o proponowanej pensji - przewiduje nowelizacja Kodeksu pracy w sprawie jawności płac. Ustawa w poniedziałek została opublikowana w Dzienniku Ustaw, wejdzie w życie za sześć miesięcy.

Ważna zmiana w sprawie wynagrodzeń

Ważna zmiana w sprawie wynagrodzeń

Źródło:
PAP

Renta wdowia to nowe świadczenie, którego wypłata rusza od 1 lipca 2025 roku. Do tej pory złożono 1 milion 64 tysiące 414 wniosków o jego przyznanie. - Czekamy cały czas na kolejne - poinformowała w poniedziałek ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.

Nowe świadczenie od lipca. Lawina wniosków

Nowe świadczenie od lipca. Lawina wniosków

Źródło:
PAP

Rodzic, który zdąży wysłać wniosek do końca czerwca, otrzyma wyrównanie 800 plus za ten miesiąc i nie straci finansowo - przypomina w poniedziałek Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Dotychczas opiekunowie wystąpili o świadczenie na niemal 7 milionów dzieci. Kwota wypłaconych świadczeń przekroczyła 5 miliardów złotych.

Ważna data dla rodziców. Pieniądze mogą przepaść

Ważna data dla rodziców. Pieniądze mogą przepaść

Źródło:
PAP

- Mamy do czynienia z zalewem wniosków o "złote wizy" - powiedziała nowozelandzka minister do spraw imigracji Erica Stanford. Kraj ten w kwietniu poluzował przepisy i wprowadził nowy rodzaj wizy dla inwestorów, mając nadzieję, że przyciągnie to bogatsze osoby i pobudzi gospodarkę.

Kraj zmienił przepisy. Fala wniosków o "złote wizy"

Kraj zmienił przepisy. Fala wniosków o "złote wizy"

Źródło:
Reuters

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w maju wyniosło 8670,51 złotego - podał Główny Urząd Statystyczny. W ujęciu rocznym wzrosło ono o 8,4 procent. Dane dotyczą firm zatrudniających powyżej dziewięciu osób.

Tyle przeciętnie zarabiają Polacy

Tyle przeciętnie zarabiają Polacy

Źródło:
tvn24.pl