Mieszkanie plus? "To nie wypali"

[object Object]
Mieszkanie plus w pigułceTVN24 BiS
wideo 2/4

Mieszkanie plus dotyczy jedynie kilku problemów nękających polskie mieszkalnictwo. To kolejny program, który tak naprawdę nie rozwiązuje podstawowego problemu – dostępności mieszkań o umiarkowanych czynszach, mieszkań przeznaczonych na wynajem – mówi w rozmowie z tvn24bis.pl Irena Herbst, była wiceminister budownictwa oraz gospodarki.

Maciej Stańczyk: Niedawna rekonstrukcja rządu wprowadziła spore zamieszanie, jeśli chodzi o budownictwo. Zostało ono wydzielone z Ministerstwa Infrastruktury. W nowej układance nadzór nad mieszkalnictwem ma przejąć bezpośrednio premier Mateusz Morawiecki. Dobry ruch?

Irena Herbst, była wiceminister budownictwa oraz gospodarki, była prezes zarządu Fundacji Centrum Partnerstwa Publiczno-Prywatnego: Nie wiem. Decyzja o wyodrębnieniu budownictwa z resortu infrastruktury jest zrozumiała. Mieszkalnictwo potrzebuje infrastruktury, ale nią nie jest. Budownictwu powinien być poświęcony samodzielny resort, a jeśli już koniecznie chcemy go z czymś łączyć, to najlepiej z rozwojem miast, gdzie problem z zapewnieniem mieszkań jest najbardziej zauważalny.

Czyli bardziej Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju pod kierownictwem Jerzego Kwiecińskiego?

To nie jest warunek konieczny. Ważny jest przede wszystkim program działania. To, co obecnie wiemy o programie Mieszkanie plus, nie nastraja optymistycznie.

Dlaczego?

Ten program jest po prostu nieracjonalny, niewykonalny, chyba że wprowadzimy gospodarkę nakazową. Mam też nieodparte wrażenie, że program nie został do końca sformułowany. Poszczególne jego elementy realizowane są odrębnie, a ludzie z nimi związani odżegnują się od działań współwykonawców.

Jak to?

BGK Nieruchomości dystansuje się zarówno od Funduszu Mieszkań na Wynajem jak i wielu ogłoszonych wcześniej zasad programu Mieszkanie plus. BGK udziela kredytów Towarzystwom Budownictwa Społecznego jakby poza tym programem, chociaż właśnie ten segment polityki mieszkaniowej wydaje się najbardziej racjonalny i - co więcej - jak najbardziej wykonalny. Proszę zwrócić uwagę, jak ten program jest skonstruowany. BGK ma przeznaczyć na niego pięć miliardów złotych swoich aktywów. Nie znam innego banku na świecie (poza bankami hipotecznymi), który połowę swoich aktywów zamraża w obiektach budownictwa mieszkaniowego, zwłaszcza w projektach, które nie przynoszą zysku.

A co z tą gospodarką nakazową?

BGK Nieruchomości finansuje budowę mieszkań, prowadzoną przez spółki, utworzone tak naprawdę jeszcze nie wiadomo przez kogo. Co więcej, zanim powstaną te spółki, BGK ogłasza konkursy architektoniczne dla budów prowadzonych w różnych miejscach Polski – tam, gdzie podpisano listy intencyjne z gminą oferującą tereny pod budowę. Nie wiemy, jaka to będzie spółka, kto ją utworzy, na jakich zasadach gmina oferuje grunty, jaki będzie projekt architektoniczny, ale za to wiemy, jaka ma być wysokość czynszu.

Mieszkanie plus to zlepek zupełnie przypadkowych rozwiązań, które wynikają z widzimisię, przesądów, bądź niewiedzy, tego kto to wymyślił. To samorządy powinny decydować jak, co i gdzie budują. Państwo powinno wspierać a nie wchodzić w nie swoje kompetencje. Irena Herbst

Co z tego?

To próba powrotu do czasów słusznie minionych. Cały program jest tak skonstruowany, że rozwala konstrukcję lokalności mieszkalnictwa, lokalności rozwoju gospodarczego, samodzielności jednostek samorządu terytorialnego.

Zwolennicy programu powiedzieliby coś zupełnie odmiennego. Mieszkanie plus skierowane jest do tych lokalnych społeczności, ma sprawić, że mieszkania będą budowane też w mniejszych miejscowościach, na terenach użyczonych przez państwo. Budowy mają pobudzać lokalny rozwój.

Nawet jeśli przekazywanie gruntów państwowych się powiedzie (co nie jest oczywiste), to tereny te w większości nie bardzo nadają się pod budownictwo mieszkaniowe. Dlatego uważam, że pisanie tego programu nie zostało zakończone. To zlepek zupełnie przypadkowych rozwiązań, które wynikają z widzimisię, przesądów bądź niewiedzy tego, kto to wymyślił. To samorządy powinny decydować, jak, co i gdzie budują. Państwo powinno wspierać, a nie wchodzić w nie swoje kompetencje.

Samorządy mają być częścią tego projektu. Zresztą ministerstwo chwali się kolejnymi podpisanymi umowami z gminami, które chcą u siebie budować mieszkania w ramach programu. Może to jednak wypali?

Nie wypali. Mieszkanie plus nie jest żadnym spójnym zapisem celów i działań. To zlepek pomysłów niepowiązanych z instrumentami ich wdrożenia. Dotyczy jedynie kilku problemów nękających polskie mieszkalnictwo. To kolejny program, który tak naprawdę nie rozwiązuje podstawowego problemu – dostępności mieszkań o umiarkowanych czynszach, mieszkań przeznaczonych na wynajem.

No, ale właśnie Mieszkanie plus ma być ofertą dla osób, których nie stać na kupno mieszkania od dewelopera czy na wtórnym rynku. Czynsze mają być ograniczone, mieszkania tanie, bardziej dostępne z możliwością dojścia do własności.

No właśnie.

A co w tym złego?

Po pierwsze, nie ma tanich mieszkań. Wszędzie na świecie, w krajach bogatych i biednych, mieszkanie kosztuje wielokrotność rocznych dochodów rodziny. Dlatego kupujemy je na kredyt i dlatego jego spłata rozłożona jest na 30-40 lat.

A po drugie?

Nie ma nic złego w dochodzeniu do własności mieszkania, ale tak jak powiedziałam wcześniej, w ten sposób nie rozwiązujemy najważniejszego problemu – dostępności mieszkań na wynajem. 60 proc. młodych rodzin w Polsce nie stać na własne mieszkanie, dotując – jak w przypadku poprzednich programów Rodzina na Swoim i Mieszkanie dla Młodych – dojście do własności, rozwiązujemy problem pojedynczych rodzin, a nam potrzeba systemowego rozwiązania.

Potrzeba mieszkań na wynajem.

Tak, mamy ich zdecydowanie za mało. Mamy patologiczną strukturę własności. W większości krajów udział mieszkań na wynajem w ogólnym zasobie mieszkań jest wysoki. W bogatej Szwajcarii wynosi on blisko 70 proc., w Holandii, Niemczech, Francji czy Danii 60 proc., a w Polsce ledwie 20 proc.

Musimy odwrócić te tendencje.

Mieliśmy do tego narzędzia.

Jakie?

Kompleksowy charakter miał ogłoszony w 1992 roku Ład Mieszkaniowy, rządowy program wdrażany konsekwentnie do ok. 2000 roku. W ramach tego programu powstało ponad 300 TBS-ów, wybudowano ok. 100 tys. mieszkań za 6 mld złotych kredytów udzielnych przez Krajowy Fundusz Mieszkaniowy. Te pieniądze teraz wracają do BGK, gdyby bank mógł dalej nimi dysponować, przeznaczać je na kolejne kredyty, to by wystarczyło na wybudowanie tysiąca mieszkań rocznie. Tylko z tych spłat, bez złotówki dopłaty.

To była przewaga tego programu (instrumentu dłużnego) nad programami dotacyjnymi, jak Rodzina na Swoim czy Mieszkanie dla Młodych.

Rozumiem, że to Pani zdaniem, również lepszy program od Mieszkania plus?

Tak, ponieważ przede wszystkim odpowiada na potrzeby, o których już mówiliśmy. Własnościowe Mieszkanie plus będzie wiązało młodych ludzi z miejscem zamieszkania, narażało ich na dodatkowe stresy, kiedy stracą pracę i będą chcieli się przenieść do innego miasta. Mieszkanie będzie ograniczało ich mobilność.

To m.in. z powodu braku mieszkań na wynajem łatwiej jest emigrować za pracą do Irlandii czy Niemiec niż np. z Suwałk do Poznania. Irena Herbst

Może właśnie o to chodzi, żeby zapewnić młodym ludziom mieszkanie w rodzinnej miejscowości, żeby tam zostali, pracowali, rozwijali ją, nie emigrowali za granicę czy do dużych miast. Zresztą, rzuca się w oczy, że to właśnie mniejsze gminy zgłaszają się do programu.

Ale to między innymi z powodu braku mieszkań na wynajem łatwiej jest emigrować za pracą do Irlandii czy Niemiec niż na przykład z Suwałk do Poznania. W mniejszych gminach oczywiście też należy budować mieszkania, ale w tym przypadku dochodzimy do jeszcze innego problemu.

Jakiego?

Małe miejscowości mają więcej gruntów, na których mogą budować mieszkania. Te grunty są tańsze, bo jest mniejsze zainteresowanie deweloperów. Mniejsze są też koszty robocizny, bo w takich miejscowościach ludzie zarabiają mniej. Tylko czy tam będzie praca, przyszłość, możliwość rozwoju?

***

Dr Irena Herbst – ekonomistka. W latach 1992 – 1996 była Podsekretarzem Stanu w Ministerstwie Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa. Jest współautorką przepisów wprowadzających m.in. towarzystwa budownictwa społecznego. W latach 2002 – 2005 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki. Pełniła też funkcję wiceprezesa zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego. Kierowała też Centrum Partnerstwa Publiczno-Prywatnego, którego jest założycielką.

***

Nowy Ład Mieszkaniowy – to autorski program Andrzeja Bratkowskiego i Ireny Herbst, który został rządowym programem w 1992 roku. Program wyznaczał kierunki reform systemowych, m.in. uporządkowanie stosunków własnościowych, reforma czynszów i świadczeń mieszkaniowych, program społecznego budownictwa mieszkaniowego czy budownictwo mieszkaniowe w polityce gmin. Realizacja programu spowodowała m.in. powstanie program budownictwa czynszowego.

Towarzystwa Budownictwa Społecznego – działają na podstawie ustawy z 1995 roku o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego. Oferta TBS skierowana jest dla osób mniej zamożnych, których nie stać na kupno lub wynajmowanie mieszkania na wolnym rynku. Towarzystwa budują mieszkań na wynajem o umiarkowanych czynszach dla osób o średnich dochodach. Do 2009 roku cel realizowany ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego.

Krajowy Fundusz Mieszkaniowy – utworzony w Banku Gospodarstwa Krajowego w 1995 roku. Jego celem było zapewnienie dostępu do mieszkań osobom o średnich dochodach, poprzez finansowanie inwestycji realizowanych przez Towarzystwa Budownictwa Społecznego i spółdzielnie mieszkaniowe. TBS i spółdzielnie mogły zaciągać preferencyjne kredyty na budowę mieszkań, z długim okresem spłaty i oprocentowaniem poniżej rynkowych stóp procentowych. KFM został zlikwidowany w 2009 roku.

Fundusz Mieszkań na Wynajem – komercyjna inicjatywa Banku Gospodarstwa Krajowego. To propozycja dla osób, których zdolność kredytowa nie pozwala na zakup mieszkania lub które nie chcą podejmować długoletniego zobowiązania, związanego ze spłatą kredytu. Celem przedsięwzięcia jest zwiększenie na rynku oferty mieszkań do wynajęcia w największych polskich aglomeracjach,

Autor: Maciej Stańczyk/ms / Źródło: tvn24bis.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Średnia kwota udzielonego kredytu mieszkaniowego w sierpniu wyniosła niemal 422 tysiące złotych - wynika z danych opublikowanych przez Biuro Informacji Kredytowej. To najwięcej w historii. Wartość średniego kredytu była o 9,8 procent wyższa niż przed rokiem.

Kwoty "coraz wyższe". Padł rekord

Kwoty "coraz wyższe". Padł rekord

Źródło:
tvn24.pl

Przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w sierpniu 2024 roku wyniosło 8189,74 złotego, co oznacza wzrost o 11,1 procent rocznie - wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS). Analitycy spodziewali się wzrostu o 10,8 procent.

Pensje mocno w górę. Najnowsze dane

Pensje mocno w górę. Najnowsze dane

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Unijny sektory turystyczny odrobił straty po pandemii z nawiązką - wynika z danych Eurostatu. Jak podał unijny urząd statystyczny, w 2023 roku wynajęto o 2,3 procent noclegów więcej niż w przedpandemicznym 2019 roku. Platformy świadczące usługi najmu krótkoterminowego odnotowały najbardziej wyraźny wzrost, bo o prawie 30 procent.

Straty z pandemii odrobione

Straty z pandemii odrobione

Źródło:
PAP

- Dochodzą do mnie sygnały, że w niektórych urzędach te procedury znowu stają się barierą dla ludzi. Niektórzy urzędnicy wymagają danych, które nie są potrzebne - powiedział Donald Tusk na zakończenie posiedzenia sztabu kryzysowego. Premier zwrócił się do urzędników z "uwagą, która może niektórym zepsuć humor". Podkreślił, że na szczegółową weryfikację przyjdzie jeszcze czas.

Tusk do urzędników z "uwagą, która może niektórym zepsuć humor"

Tusk do urzędników z "uwagą, która może niektórym zepsuć humor"

Źródło:
tvn24.pl

Na skutek uszkodzeń wywołanych powodzią zablokowane są cztery odcinków dróg krajowych w zarządzie GDDKiA - poinformowała Główna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Z kolei zarządca infrastruktury kolejowej PKP PLK przekazał, że nieprzejezdne w środę po południu pozostają trzy odcinki linii kolejowych.

Zablokowane drogi, nieprzejezdne linie kolejowe. Lista

Zablokowane drogi, nieprzejezdne linie kolejowe. Lista

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl, PAP

Rezerwa Federalna USA zdecydowała w środę o obniżeniu stóp procentowych o 50 punktów bazowych (0,5 p.p.). Była to pierwsza obniżka od lutego 2022 r., kiedy zaczęła się seria podwyżek związana z walką z inflacją. Ostatnie cięcie stóp miało miejsce w 2020 r. Ten odważny, ale nieoczekiwany ruch o pół punktu procentowego otwiera drogę do niższych kosztów pożyczek na wszystkie rodzaje kredytów, od kredytów hipotecznych po karty kredytowe.

Amerykański bank centralny obniżył stopy procentowe bardziej, niż oczekiwano

Amerykański bank centralny obniżył stopy procentowe bardziej, niż oczekiwano

Źródło:
tvn24.pl/PAP

Salon sukien ślubnych z Kłodzka został kompletnie zniszczony. Anna Gdowik prowadziła go w tym miejscu od ośmiu lat. Udało się uratować tylko kilka sukien i maszyny do szycia. - Nie mogę patrzeć na to, co tam się stało - mówi właścicielka. Ale nie przestaje pracować.

"Była kryzysowa narzeczona, są powodziowe panny młode"

"Była kryzysowa narzeczona, są powodziowe panny młode"

Źródło:
tvn24.pl

Naczelna Rada Adwokacka (NRA) zaapelowała do ministra sprawiedliwości, by chronić powodzian przed działalnością firm odszkodowawczych i windykacyjnych żerujących na tragedii. Rada chce, by upowszechniać informacje o pomocy prawnej, zwłaszcza tej świadczonej pro bono.

Pomoc prawna dla powodzian i apel do ministra sprawiedliwości

Pomoc prawna dla powodzian i apel do ministra sprawiedliwości

Źródło:
pap, tvn24.pl

Hubert Różyk złożył w środę rano rezygnację z funkcji rzecznika prasowego Ministerstwa Klimatu i Środowiska. W ostatnim czasie pojawiły się kontrowersje związane z zapowiedziami programów pomocowych resortu klimatu, w którym zatrudniony był Różyk.

Dymisja w ministerstwie po kontrowersyjnej wypowiedzi

Dymisja w ministerstwie po kontrowersyjnej wypowiedzi

Źródło:
tvn24.pl

Kiedyś dała tysiącom kobiet szanse na usamodzielnienie się, teraz składa wniosek o bankructwo. Tupperware, działająca od 78 lat amerykańska marka plastikowych pojemników na żywność, która przynosi straty, złożyła wniosek o upadłość i poszukuje nowych właścicieli, próbując przyciągnąć młodszych klientów.

Legendarna marka w tarapatach. Kiedyś pomogła usamodzielnić się kobietom, teraz bankrutuje

Legendarna marka w tarapatach. Kiedyś pomogła usamodzielnić się kobietom, teraz bankrutuje

Źródło:
BBC

Trybunał Konstytucyjny orzekł w środę, że przepisy nowelizacji ustawy o ubezpieczeniach eksportowych z lipca 2023 r. są niezgodne z konstytucją. Decyzja TK ma związek z pracami legislacyjnymi nad zawartymi w noweli przepisami Prawa farmaceutycznego, tzw. Apteki dla aptekarza 2.0. - Czeka nas agresywne przejmowanie rynku aptecznego przez sieci - powiedział w środę prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej Marek Tomków, odnosząc się do orzeczenia TK.

TK zadecydował w sprawie aptek. "Czeka nas agresywne przejmowanie rynku"

TK zadecydował w sprawie aptek. "Czeka nas agresywne przejmowanie rynku"

Źródło:
PAP

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ma sprawdzić, czy w miejscach objętych powodzią dochodzi do zmów cenowych lub nadużywania pozycji dominującej - poinformował w środę Urząd. Efektem nielegalnych działań może być między innymi wzrost cen produktów pierwszej potrzeby. Za nieuczciwe praktyki przedsiębiorcom mogą grozić potężne kary finansowe.

"Chęć wzbogacenia się na tragedii". Będą kontrole, możliwe potężne kary

"Chęć wzbogacenia się na tragedii". Będą kontrole, możliwe potężne kary

Źródło:
PAP

Wzrost cen konsumpcyjnych w Polsce w sierpniu 2024 roku wyniósł 4 procent rok do roku - podał unijny urząd statystyczny Eurostat. Oznacza to, że inflacja pozostała na tym samym poziomie co miesiąc wcześniej. Jednocześnie wciąż plasujemy się mocno powyżej średniej dla wszystkich państw Wspólnoty. Wyprzedają nas jedynie Rumunia i Belgia.

Inflacja w Europie. Polska jednym z niechlubnych liderów

Inflacja w Europie. Polska jednym z niechlubnych liderów

Źródło:
tvn24.pl

Komisja Europejska poinformowała w środę, że potrąci 200 milionów euro Węgrom z przynależnych im funduszy unijnych, ponieważ Budapeszt nie zapłacił na czas grzywny za łamanie unijnego prawa, między innymi poprzez przetrzymywanie osób ubiegających się o ochronę w strefach tranzytowych i wydalanie z kraju tych, które czekały na rozpatrzenie odwołań.

Milion euro dziennie kary. Węgrzy ukarani za łamanie prawa

Milion euro dziennie kary. Węgrzy ukarani za łamanie prawa

Źródło:
PAP

Ubezpieczenie AC chroni przed rozmaitymi rodzajami szkód, najczęściej również tych będących wynikiem zalania. Warto jednak pamiętać, że na to, czy dostaniemy odszkodowanie i w jakiej kwocie, wpływ będzie miało kilka ważnych czynników. Co zrobić, by dostać odszkodowanie po powodzi?

Zalany samochód a odszkodowanie z autocasco. Co trzeba wiedzieć?

Zalany samochód a odszkodowanie z autocasco. Co trzeba wiedzieć?

Źródło:
tvn24.pl

Klienci z terenów objętych stanem klęski żywiołowej będą mogli skorzystać z zawieszenia rat kredytów w niektórych bankach. O takim rozwiązaniu informują kolejne banki. To niejedyne formy pomocy dla powodzian.

Zawieszenie rat dla powodzian. Kolejne banki przygotowują oferty

Zawieszenie rat dla powodzian. Kolejne banki przygotowują oferty

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl, PAP

Philip Morris International, właściciel takich marek papierosów jak Marlboro i L&M, ogłosił sprzedaż należącej do niego brytyjskiej firmy. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie fakt, że sprzedawany biznes zajmuje się produkcją inhalatorów stosowanych do leczenia chorób płuc. Tytoniowy gigant sprzedał brytyjską firmę za zaniżoną cenę z powodu "nieuzasadnionej" krytyki, która towarzyszyła tej transakcji.

Po fali krytyki tytoniowy gigant sprzedaje biznes ze stratą

Po fali krytyki tytoniowy gigant sprzedaje biznes ze stratą

Źródło:
BBC

Firma Google wygrała w środę przed Trybunałem Sprawiedliwości UE proces z Komisją Europejską w sprawie anulowania 1,49 miliarda euro kary nałożonej na amerykańskie przedsiębiorstwo przed pięcioma laty.

TSUE zniósł ogromną karę nałożoną na Google

TSUE zniósł ogromną karę nałożoną na Google

Źródło:
PAP

Ubezpieczyciele odnotowali w ostatnim czasie kilkukrotny wzrost zgłoszeń szkód z obszarów dotkniętych klęską żywiołową - wynika z informacji przekazanych przed firmy. Co zrobić, aby otrzymać odszkodowanie po powodzi? Wyjaśniamy.

Ubezpieczyciele notują kilkukrotny wzrost zgłoszeń szkód

Ubezpieczyciele notują kilkukrotny wzrost zgłoszeń szkód

Źródło:
PAP

Poszkodowani w wyniku powodzi, posiadający kredyt mieszkaniowy, będą mogli skorzystać z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Pomoc będzie polegała na spłacie rat, przez okres 12 miesięcy, niezależnie od wysokości raty kredytowej - zapowiedział minister finansów Andrzej Domański w trakcie środowego posiedzenia sztabu kryzysowego.

Państwo spłaci 12 rat kredytu

Państwo spłaci 12 rat kredytu

Źródło:
TVN24