Wiceminister: jeżeli będzie weto, czeka nas gigantyczny chaos

- Ten projekt został wczoraj rekomendowany na poziomie wiceministrów do Rady Ministrów. Wszystkie kwestie fundamentalne zostały wyjaśnione. Pozostaje jeszcze kilka kwestii technicznych, które przed posiedzeniem Rady Ministrów zostaną wyjaśnione i zapisane w projekcie - mówił Duszczyk.

Dodał, że projekt jest kompleksowy, co oznacza, że ma m.in. stymulować cudzoziemców do podejmowania zatrudnienia w Polsce.

Czytaj też: Świadczenia dla cudzoziemców po nowemu. Rząd pokazał projekt

Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu weryfikacji prawa do świadczeń na rzecz rodziny dla cudzoziemców oraz o warunkach pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa we wtorek został opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji. W czwartek projekt został przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów.

Zakłada on przedłużenie do 4 marca 2026 r. okresu, w którym pobyt w Polsce obywateli Ukrainy, którzy przybyli w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, jest uznawany za legalny oraz związanego z tym dostępu do rynku pracy. Jednocześnie wprowadza rozwiązania uszczelniające system udzielania wsparcia i likwiduje niektóre dotychczas obowiązujące rozwiązania nadzwyczajne.

Zgodnie z propozycją, prawo do świadczenia wychowawczego dla cudzoziemców z państw trzecich będzie powiązane z aktywnością wnioskodawcy na rynku pracy i z nauką dzieci w polskiej szkole.

Podczas piątkowej konferencji Duszczyk wskazał, że zaproponowany system ma warunek, mówiący o tym, że ZUS co miesiąc będzie weryfikował prawo do świadczenia.

- Będzie tak funkcjonował, że ZUS co miesiąc automatycznie będzie sprawdzał, czy cudzoziemiec - i nie chodzi wyłącznie o Ukraińców - w poprzednim miesiącu był aktywny zawodowo. Jeżeli był aktywny zawodowo, to będzie wypłacał świadczenie - wyjaśnił wiceszef MSWiA.

Podkreślił, że jeżeli cudzoziemiec nie będzie aktywny zawodowo, to świadczenie będzie wstrzymywane, a przelew nie zostanie wysłany.

Wiceszef MSWiA dodał, że na Stałym Komitecie Rady Ministrów dyskutowano też o kwestii, jakie grupy powinny być uznawane za aktywne zawodowo.

- Tutaj dyskutowaliśmy również o kwestii na przykład opiekunów dzieci z niepełnosprawnościami (...). Uznaliśmy, że na wszystkie dzieci, które mają w Polsce polskie orzeczenie o niepełnosprawności, takie świadczenie będzie mogło być wypłacane - zaznaczył Duszczyk.

- Jeżeli by ten projekt jednak nie wszedł lub pojawiłoby się ponowne weto (prezydenta Karola Nawrockiego - red.), czeka nas gigantyczny chaos. (…) Jeśli chodzi o legalność pobytu poszczególnej kategorii osób, jeśli chodzi o kwestie dotyczące dostępu do rynku pracy – stwierdził wiceminister.

Dodał, że "kwestia finansowania tego pobytu będzie problemem, co dotknie samorządy".

Duszczyk doprecyzował, że podczas posiedzenia Stałego Komitetu Rady Ministrów zmieniony został m.in. wskaźnik dotyczący wysokości minimalnego wynagrodzenia, który dawałby cudzoziemcom prawo do świadczeń. W pierwszej wersji wskaźnik ten wynosił 75 proc. minimalnego wynagrodzenia. - Po dyskusji też z MRPiPS uznaliśmy, że będzie to 50 procent - mówił.

Zwrócił uwagę, że jest to ukłon w stronę samotnych matek z kilkorgiem dzieci. - Zdajemy sobie sprawę z tego, że one mogą nie pracować na pełen etat, bo będzie bardzo trudne połączyć wychowanie dzieci, opiekę nad dziećmi z zatrudnieniem - zaznaczył.

Powiedział też, że w projekcie znalazł się też przepis dotyczący finansowania starlinków dla Ukrainy.

Dopytywany, dlaczego część postulatów prezydenta nie znalazła się w w projekcie przygotowanym przez MSWiA, wyjaśnił, że procedowany projekt dotyczy cudzoziemców i nie ma tam "ani jednego elementu dotyczącego obywateli Polski". Dlatego też, jak tłumaczył, nie można było do niego włączyć zapisów dotyczących podwyższenia kar dla osób, które zajmują się przemytem, ponieważ wśród przemytników są także obywatele Polski.

Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu weryfikacji prawa do świadczeń na rzecz rodziny dla cudzoziemców oraz o warunkach pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa został opracowany po tym, jak pod koniec sierpnia prezydent Karol Nawrocki poinformował, że nie podpisał nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Swoją decyzję motywował m.in. tym, że świadczenie 800 plus powinni dostawać tylko ci Ukraińcy, którzy pracują w Polsce.

Nowy projekt ustawy przygotowany przez MSWiA, oprócz kwestii, które znalazły się w zawetowanej ustawie, zakłada także powiązanie prawa do świadczenia wychowawczego (tzw. 800 plus) dla cudzoziemców z państw trzecich z aktywnością wnioskodawcy na rynku pracy i z nauką dzieci w polskiej szkole.

Procedowane przepisy mają umożliwić Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych - w celu wypłaty świadczeń lub ich wstrzymania - comiesięczną weryfikację w rejestrze prowadzonym przez komendanta głównego Straży Granicznej spełnienia przesłanki zamieszkiwania cudzoziemców w Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponadto w projekcie uzależniono prawo do świadczenia Dobry Start przez cudzoziemców od spełnienia warunku dotyczącego aktywności zawodowej bądź podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu.