Zmiany w mandatach karnych. Będzie nowy sposób odbioru

W piątek w Dzienniku Ustaw opublikowano rozporządzenie premiera Mateusza Morawieckiego zmieniające rozporządzenie w sprawie nakładania grzywien w drodze mandatu karnego. Nowe regulacje wejdą w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

"Okres ten pozwoli na wprowadzenie niezbędnych zmian w Centralnej Ewidencji Naruszeń (CEN), będącej systemem teleinformatycznym, za pośrednictwem którego inspektor wystawia mandat karny i przekazuje w trakcie kontroli ukaranemu" - wyjaśniono w ocenie skutków regulacji dołączonej do projektu.

Rozporządzenie wprowadzi możliwość doręczenia mandatu karnego przez internet. "Obecnie Główny Inspektorat Transportu Drogowego za wykroczenia ujawniane za pomocą stacjonarnych urządzeń rejestrujących (fotoradarów) generuje mandaty karne przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego, które następnie są doręczane sprawcom wykroczeń pocztą tradycyjną – przesyłkami poleconymi za potwierdzeniem odbioru, co znacznie wydłuża czas postępowania, a także generuje koszty po stronie Skarbu Państwa" - wskazano w ocenie skutków regulacji dołączonej do projektu.

W uzasadnieniu podano, że GITD tylko w 2021 roku na przesyłki pocztowe wydał ponad 16 mln zł.

Rządzący wskazali, że "doręczenie mandatu drogą elektroniczną nie wymaga tworzenia korespondencji papierowej i jej tradycyjnego wysyłania za pośrednictwem operatora pocztowego, a więc przyczynia się do zmniejszenia kosztów postępowania".

By otrzymać mandat karny drogą elektroniczną będzie trzeba mieć konto w Elektronicznym Biurze Obsługi Klienta (eBOK), obsługiwanym przez Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym (CANARD), które jest komórką organizacyjną GITD.

"Konto na eBOK mogą zakładać tylko te podmioty, które posługują się profilem zaufanym ePUAP lub podpisem kwalifikowanym, co gwarantuje potwierdzenie tożsamości interesanta. Każda czynność na eBOK jest w pełni rozliczalna, co oznacza, że wiadomo kto i kiedy otwierał podgląd poszczególnych dokumentów oraz kto przesyłał korespondencję" - podkreślono. Zapewniono przy tym, że "dostęp do poszczególnych spraw jest właściwie zabezpieczony".

Z informacji przekazanych przez rządzących wynika, że do maja 2022 roku na eBOKu CANARD zarejestrowało się ponad 150 tys. użytkowników i "liczba ta cały czas rośnie".

Aby otrzymać mandat karny drogą elektroniczną, będzie trzeba wyrazić na to zgodę w systemie. Konieczne będzie posłużenie się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

"Doręczenie mandatu przy pomocy środków komunikacji elektronicznej polegać ma na udostępnieniu na okres 21 dni sprawcy wykroczenia do pobrania oraz samodzielnego wydrukowania wygenerowanego przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego mandatu w postaci obrazu odcinków 'A', 'B' i 'C'" - czytamy.

"Za datę przyjęcia mandatu uznaje się dzień, w którym sprawca wykroczenia pokwitował jego odbiór w systemie teleinformatycznym. W przypadku, jeżeli sprawca wykroczenia w okresie udostępnienia mandatu karnego w systemie teleinformatycznym, z jakichkolwiek przyczyn nie pobierze i pokwituje mandatu, to mandat karny kredytowany będzie doręczony w sposób tradycyjny (...), tj. przesyłką poleconą za zwrotnym potwierdzeniem odbioru" - wyjaśniono.

Ponadto rozporządzenie wprowadza zmiany we wzorach formularzy wykorzystywanych do nakładania mandatów karnych, ponieważ nie uwzględniają one nowych podstaw prawnych.

"Formularze mandatów karnych wydane na podstawie dotychczasowych przepisów mogą być używane do czasu wyczerpania ich nakładu, jednak nie dłużej niż przez 24 miesiące od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia" - czytamy w rozporządzeniu.