Od dziś nowe obowiązki dla wielu firm

28 czerwca 2025 r. wchodzą w życie przepisy Polskiego Aktu o Dostępności, czyli ustawy z 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze.

Nowe przepisy implementują unijną dyrektywę - Europejski Akt o Dostępności.

Wymagania dotyczą przedsiębiorców:

Do potrzeb osób z niepełnosprawnościami muszą być dostosowane komputery i ich systemy operacyjne, terminale płatnicze, bankomaty, automaty biletowe i do odprawy, czytniki e-booków, smartfony, laptopy czy tablety.

Z obowiązków tych zwolnione są mikroprzedsiębiorstwa.

Zgodnie z ustawą dostępny produkt to taki, którego informacje – w tym instrukcje, etykiety czy ostrzeżenia – są przekazywane w sposób jasny, zrozumiały, z wykorzystaniem więcej niż jednego kanału sensorycznego. Przedsiębiorcy muszą więc udostępniać dane tak, aby mogły być one odczytywane zarówno wzrokowo, jak i słuchowo. Niezbędne jest także użycie odpowiednich rozmiarów i kroju czcionki, kontrastu oraz odstępów między literami i wierszami. Wymogi dostępności dotyczą też samego produktu, w tym jego interfejsu użytkownika.

Podobne wymagania odnoszą się także do usług. Informacje o nich muszą być dostępne w formie papierowej lub elektronicznej; przekaz powinien być realizowany z wykorzystaniem więcej niż jednego kanału sensorycznego oraz w sposób jasny, przejrzysty i możliwy do odczytania – także przez osoby posługujące się alternatywnymi formami komunikacji.

Każdy może zgłosić naruszenie nowych przepisów do Prezesa Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), który po otrzymaniu skargi może podjąć działania samodzielnie lub przekazać sprawę do odpowiedniego organu nadzoru rynku - m.in.: prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, ministra właściwego ds. informatyzacji (funkcję tę pełni obecnie Krzysztof Gawkowski), prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, wojewódzkiego inspektora transportu drogowego, Rzecznika Finansowego.

Jeśli PFRON lub inna jednostka podczas kontroli stwierdzi, że produkt lub usługa nie spełniają wymagań dostępności, przedsiębiorca zostanie wezwany do zapewnienia zgodności lub wycofania produktu z rynku. Będzie miał na to do 120 dni. W skrajnych przypadkach, czyli braku działań naprawczych, może zapaść decyzja o wycofaniu produktu z rynku na stałe lub zakazie dalszego świadczenia usługi. Jeśli brak dostępności stwarza zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa konsumentów, przedsiębiorca ma obowiązek ich o tym poinformować.

Za niespełnienie wymogów dostępności mogą zostać nałożone kary finansowe. Ich wysokość ustala PFRON lub właściwy organ nadzoru rynku, biorąc pod uwagę wagę naruszenia, jego zakres oraz liczbę poszkodowanych. Kara nie może przekroczyć 10-krotności przeciętnego wynagrodzenia ani 10 proc. rocznego obrotu firmy.

Nowe przepisy przewidują również możliwość bezpośredniego egzekwowania dostępności od przedsiębiorcy przez klienta, a także dochodzenie swoich praw na drodze sądowej lub w ramach mediacji czy arbitrażu.

Akt o Dostępności wyznacza wspólne dla państw członkowskich UE wymogi dostępności dla najpowszechniejszych produktów i usług wykorzystywanych przez obywateli w życiu codziennym.

Jak wskazało na swojej stronie Ministerstwo Funduszy i Europejski Regionalnej, przepisy polskiej ustawy, która wchodzi w życie 28 czerwca br., to kamień milowy na drodze do budowania dostępnego, niewykluczającego nikogo społeczeństwa obywatelskiego. Jej celem jest wspieranie działań rządu, służących poprawie codziennego życia osób z niepełnosprawnościami. Chodzi o takie udogodnienia, które zapewnią im swobodne, samodzielne i niezależne korzystanie z miejsc i przestrzeni publicznych czy też ułatwią dostęp do dóbr i usług.