Barszcz Sosnowskiego to wyjątkowo niebezpieczna dla człowieka roślina. Kontakt z nią skutkuje trudnymi do zagojenia poparzeniami skóry. Ponieważ barszcz Sosnowskiego występuje w Polsce, i kwitnie w czerwcu i lipcu, warto wiedzieć, jak go rozpoznać - zwłaszcza, że bywa mylony z koprem.
Barszcz Sosnowskiego bywa mylony z koprem lub arcydzięglem, jest jednak od tych roślin dużo większy.
Zawarte w barszczu Sosnowskiego związki pod wpływem promieni słonecznych mogą powodować silne oparzenia II i III stopnia.
Rany po oparzeniu barszczem Sosnowskiego goją się długo, mogą pozostawiać blizny, a skóra pozostaje nadwrażliwa na słońce jeszcze przez kilka lat.
Co to jest barszcz Sosnowskiego?
Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi Manden) wyglądem przypomina koper, ale na tym jego podobieństwo do dobrze znanej jadalnej rośliny się kończy. Został sprowadzony do Polski z Kaukazu w latach 50. ubiegłego wieku jako roślina pastewna. Szybko okazało się jednak, że jest to ziele niezwykle inwazyjne, trudne do kontroli.
Obecnie barszcz Sosnowskiego – choć jego uprawa jest zakazana – można spotkać w całej Polsce. Kontakt z tą rośliną kończy się bolesnymi oparzeniami, pęcherzami i owrzodzeniami, które długo się goją i pozostawiają blizny. Barszcz Sosnowskiego jest najbardziej niebezpieczny latem, czyli w okresie kwitnienia i owocowania.
Jak wygląda barszcz Sosnowskiego?
Barszcz Sosnowskiego swoją budową i kwiatostanem z wyglądu przypomina koper lub arcydzięgiel, jest jednak wyraźnie od nich większy i bardziej masywny. Jak rozpoznać barszcz Sosnowskiego?
Wysokość – od jednego do pięciu metrów. Uważa się, że barszcz Sosnowskiego jest największą rośliną zielną na świecie.
Kwiaty – od kilku do kilkunastu kwiatostanów złożonych z białych drobnych kwiatów zebranych w baldachy; przypominają kwiaty kopru, ale są od nich dużo większe. Ich średnica może sięgać 75 cm. Wydzielają zapach kumaryny.
Liście – bardzo duże o krótkich ząbkach wzdłuż brzegów. Dorastają nawet do dwóch metrów długości.
Łodyga – gruba, silnie bruzdowana, okrągła, u podstawy może mieć nawet 10-12 cm grubości. Łodyga barszczu Sosnowskiego jest w środku pusta i rozgałęzia się u góry, a u jej podstawy widać fioletowawe przebarwienia.
Owoce – przypominają nasiona kopru, ale są dużo większe, do jednego centymetra długości.
Korzeń – gruby, rozgałęziający się, może sięgać nawet do dwóch metrów w głąb ziemi.
Gdzie rośnie barszcz Sosnowskiego?
Barszcz Sosnowskiego rośnie w całej Polsce, czasami w miastach, ale najczęściej na nieużytkach, na łąkach, polach uprawnych, wzdłuż dróg, w lasach i dzikich parkach, na brzegach jezior, stawów i rzek.
Mapy występowania barszczu Sosnowskiego możesz sprawdzić w bazie online (barszcz.edu.pl), tam też należy wysyłać zgłoszenia, jeśli natkniesz się na tę roślinę w swojej okolicy. Główny Inspektor Sanitarny zaleca też poinformowanie straży miejskiej, jeśli zauważysz barszcz Sosnowskiego.
Poparzenie barszczem Sosnowskiego
Bezpośredni kontakt z barszczem Sosnowskiego może skutkować oparzeniami I, II i III stopnia, a poparzenia mogą obejmować duże obszary skóry. Wszystko przez zawarte w sokach rośliny furanokumaryny, które w połączeniu z promieniami słonecznymi mają bardzo silne działanie.
Nie trzeba jednak nawet dotykać liści czy kwiatów, by narazić się na niebezpieczeństwo. Wystarczy przebywać w pobliżu. Podczas kwitnienia barszcz Sosnowskiego uwalnia toksyny w formie aerozolu, a te osadzają się na skórze.
Barszcz Sosnowskiego – objawy poparzenia
Reakcja na kontakt z barszczem Sosnowskiego może być różna. Czasami jedyne objawy poparzenia to zaczerwieniona skóra i wysypka, ale w cięższych przypadkach, szczególnie u dzieci i osób o jasnej karnacji, pojawiają się pęcherze, owrzodzenia i trudno gojące się, bolesne rany.
Objawy najczęściej występują od kilkunastu minut do dwóch godzin po kontakcie z rośliną. Nie zawsze jednak tak się dzieje. Czasami zaczerwienienie i pęcherze pojawiają się dopiero po dobie lub nawet dwóch, chory może więc przez długi czas nie mieć nawet świadomości, że został oparzony przez barszcz Sosnowskiego. Objawy utrzymują się przez kilka dni.
Zmiany skórne z czasem ciemnieją, pozostawiając przebarwienia, które znikają długo, nawet dopiero po kilku miesiącach. W tych miejscach skóra jeszcze przez kilka lat wykazuje dużą nadwrażliwość na promienie UVA i UVB. Rany po poparzeniu barszczem Sosnowskiego mogą też pozostawiać blizny.
Zdarza się, że ekspozycja na barszcz Sosnowskiego podrażnia również drogi oddechowe, powoduje nudności i wymioty, a w przypadku kontaktu z okiem wywołuje zapalenie spojówek.
Poparzenie barszczem Sosnowskiego – leczenie
Leczenie po poparzeniu barszczem Sosnowskiego zależy od intensywności objawów. Pierwsza pomoc wygląda następująco:
- umyj skórę letnią wodą z mydłem jeszcze zanim wystąpią objawy,
- chroń skórę przed słońcem (po kontakcie z barszczem Sosnowskiego przynajmniej przez 48 godzin unikaj światła słonecznego),
- oparzone miejsce schładzaj jak najdłużej w chłodnej wodzie (nie może być bardzo zimna).
Po wystąpieniu objawów oparzenia barszczem Sosnowskiego postępuj tak jak w przypadku każdego oparzenia. Jeśli zauważysz pęcherze, nadżerki i owrzodzenia, udaj się na izbę przyjęć. Na nienaruszone pęcherze stosuje się maści sterydowe, np. jednoprocentowy hydrokortyzon. Jeśli dojdzie do pęknięcia pęcherza, lekarz może zalecić opatrunki z antybiotykiem. Ma to uchronić organizm przed wdaniem się zakażenia. W ciężkim oparzeniu III stopnia leczenie poparzenia barszczem Sosnowskiego odbywa się w szpitalu.
Autor: ks/mro / Źródło: gov.pl, barszcz.edu.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock