Chiny gospodarczą potęgą? Rozprawiamy się z mitem w 5 punktach

82609752-db67-11e4-9b73-0025b511229esxc.hu

Istnieją przynajmniej dwa kraje zwane Chinami. Chińska Republika Ludowa zmyślona przez władze oraz sinofilów, i ta prawdziwa, która kryje się za fasadą oficjalnych statystyk, triumfalnych biuletynów KPCh i imponujących wieżowców w Szanghaju czy Makau. Wystarczy rzut oka na kilka ekonomicznych danych, aby zdać sobie z tego sprawę.

1. Mit PKB

Coraz więcej ludzi postrzega Chiny jako gospodarczą potęgę, bogaty kraj, który zdetronizuje wkrótce Stany Zjednoczone. I rzeczywiście, nie można wykluczyć, że za kilkanaście lat, mierząc PKB ogółem według parytetu siły nabywczej, Chiny – choć do tego jeszcze bardzo daleka droga – przegonią USA. O wiele ważniejszym wskaźnikiem w tym kontekście, bo lepiej mierzącym realną stopę życiową mieszkańców danego kraju, jest jednak PKB per capita. A pod tym względem Chiny z wynikiem 11 868 dolarów na głowę mieszkańca (dwukrotnie gorszym od Polski) znajdują się obecnie – według danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego – na 89. miejscu na świecie, zaraz za Macedonią czy Turkmenistanem. A wszystko to w zderzeniu z przymusowymi aborcjami będącymi konsekwencją surowego zakazu posiadania więcej niż jednego dziecka, chłopami bez prawa do ziemi, restrykcjami ograniczającymi migracje (system hukou), czy brakiem systemu emerytalnego.

2. Iluzja demograficzna

Poza tym, w państwie, w którym mieszka grubo ponad 1,3 miliarda ludzi, nawet jeśli wytwarza się niewiele, zsumowany poziom produkcji robi wrażenie. Jego siła wynika bowiem – jak nazywa to Guy Sorman, francuski myśliciel i wybitny znawca Chin – z tzw. iluzji demograficznej. Oczywiście, z jednej strony, ostatni raz Chiny przeżyły istotne spowolnienie w latach 1989-1990, kiedy to tempo wzrostu wynosiło 4 proc. Z drugiej strony jednak, w ostatnim dziesięcioleciu wzrost gospodarek 28 rozwijających się państw azjatyckich – według danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego – wynosił przeciętnie 9 procent rocznie.

3. Koniec łańcucha produkcji

Tym, co stanowi wiarygodny probierz stanu danej gospodarki, jest przede wszystkim szeroko rozumiana innowacyjność. Istnieje bowiem zasadnicza różnica między zdolnością wyprodukowania nowych leków a uszyciem nawet niewyobrażalnej liczby skarpet.Guy Sorman zwykł z tego powodu podawać w dyskusji dotyczącej potęgi chińskiej gospodarki – będącej co do zasady, jak zresztą cała Azja wyjąwszy Koreę i Japonię, jedynie podwykonawcą zachodnich zleceń – przykład iPhone’a. Wkład Chin w jego powstanie to 5 proc., a mimo to bardzo długo pisano na nim Made in China. Dopiero po protestach Apple, zmieniono napis na Assembled in China, czyli – w wolnym przekładzie – „zmontowany w Chinach”. Jeśli idzie zaś o inny sztandarowy produkt firmy stworzonej przez Steve’a Jobsa, czyli iPoda, który w 2008 r. był sprzedawany w USA za 299 dolarów, to tylko ok. 4 dolary z jego wartości pozostają w Państwie Środka wraz firmami montującymi – podał swego czasu „The Economist”.

4. Fasada oficjalnych statystyk

Oficjalne statystyki publikowane przez chiński rząd­ należy traktować z rezerwą. Na przykład stopa bezrobocia – którą partia chwali się mniej chętnie niż stopą wzrostu – wynosi oficjalnie tylko 4 proc. W rzeczywistości jednak ludzi bez pracy w Chinach jest znacznie więcej.

– Statystyki obejmują stałą ludność miejską, ale nie uwzględniają ludności wiejskiej, która teoretycznie ma środki utrzymania u siebie, ale emigruje do miast – wyjaśnia Krzysztof Gawlikowski z Instytutu Nauk Politycznych PAN w wywiadzie udzielonym dla magazynu „Forbes”. Jak szacuje z kolei Mao Yushi, niezależny chiński ekonomista i założyciel pierwszego instytutu badawczego w Pekinie nie mającego związku z partią komunistyczną, prawdopodobny odsetek bezrobotnych to około 20 proc.

5. Na bombie

Chiny jako największa fabryka świata napędzana tanią siłą roboczą i zagranicznym kapitałem przestały sprawnie funkcjonować, gdy globalny kryzys zmniejszył popyt na tamtejsze towary, a rola eksportu jako motoru wzrostu została ograniczona. W odpowiedzi chińskie władze postanowiły utrzymać imponujący wzrost poprzez inwestycje (tylko w br. planowana jest realizacja 300 projektów infrastrukturalnych o łącznej wartości 1,1 biliona dolarów). W rezultacie, ich udział w PKB wzrósł z 41 proc. w roku 2008 do 48 proc. w roku 2013, a obecnie wynosi już ponad 50 proc. Połowa to inwestycje państwowe, które jako nie poddane grze sił rynkowych, są w dłuższej perspektywie nierzadko chybione. Na przykład po 1998 r. Chiny rozpoczęły intensywną budowę autostrad. Do końca 2011 ich łączna długość wyniosła ponad 30 tys. km. Ale większość z nich nie jest efektywnie wykorzystywana. Stąd właśnie szereg nierównowag groźnych dla normalnego funkcjonowania chińskiej, a w konsekwencji i światowej, gospodarki. Poza przechyłem inwestycyjnym, którego bezpośrednim efektem pozostaje fakt, że – jak szacuje Bank Światowy – moce produkcyjne 75 proc. chińskich gałęzi przemysłu są za wysokie nawet o 40 proc. wystarczy wymienić choćby największą w historii bańkę na rynku nieruchomości oraz ogromne zadłużenie ogółem (finansów publicznych, sektora finansowego, konsumentów i przedsiębiorstw), które w ciągu siedmiu ostatnich lat wzrosło z około 160 proc. PKB na koniec 2008 roku do 240 proc. PKB na koniec roku 2013.

Autor: Michał Wołangiewicz / Źródło: TVN24 BiS, Forbes, Instytut Misesa, Bank Światowy, MFW

Źródło zdjęcia głównego: sxc.hu

Pozostałe wiadomości

W środę zostanie ogłoszona decyzja Rady Polityki Pieniężnej w sprawie stóp procentowych. Według większości ekonomistów stopy zostaną obniżone. Na możliwą obniżkę w najbliższym czasie wskazał również prezes NBP Adam Glapiński.

Dzisiaj wyczekiwana decyzja w sprawie stóp procentowych

Dzisiaj wyczekiwana decyzja w sprawie stóp procentowych

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Premier Mark Carney podkreślił, że Kanada nie jest na sprzedaż, na co Donald Trump odparł, że "czas to pokaże". Prezydent USA wykluczył też obniżkę ceł na kanadyjskie towary.

Donald Trump do Marka Carneya: Czas to pokaże. Nigdy nie mów nigdy

Donald Trump do Marka Carneya: Czas to pokaże. Nigdy nie mów nigdy

Źródło:
PAP

Amerykańscy przedsiębiorcy dwoją się i troją, by znaleźć sposób na cła wprowadzone przez Donalda Trumpa. Jak zauważa CNN, w centrum ich uwagi są takie pojęcia jak "skład celny" i "zharmonizowane kody systemowe". To pierwsze pozwala zapłacić cło później, a to drugie - znacznie je zmniejszyć. Wszystko legalnie.

Dziwne, ale legalne sposoby na omijanie ceł Trumpa

Dziwne, ale legalne sposoby na omijanie ceł Trumpa

Źródło:
CNN

We wtorkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana. Kumulacja wynosi 520 milionów złotych. W Polsce odnotowano trzy wygrane czwartego stopnia. Oto liczby, które padły 6 maja 2025 roku.

Potężna kumulacja w Eurojackpot

Potężna kumulacja w Eurojackpot

Źródło:
tvn24.pl

Komisja Europejska zapowiedziała, że do końca 2025 roku zostanie wprowadzony zakaz zawierania nowych umów na rosyjski gaz. Zgodnie z planem Brukseli kontrakty długoterminowe z Rosją mają być wygaszone z końcem roku 2027. Zapowiedź KE skomentował premier Donald Tusk.

"Mamy to!". Donald Tusk o zapowiedzi Brukseli

"Mamy to!". Donald Tusk o zapowiedzi Brukseli

Źródło:
PAP

Rząd przyjął pakiet deregulacyjny, który obejmuje zwiększenie limitu rocznej sprzedaży zwalniającej z obowiązku płacenia podatku VAT z 200 do 240 tysięcy złotych. Nowe przepisy mają także na celu między innymi ochronę podatników przed nagłymi zmianami przepisów.

Zmiany w podatkach. Decyzja rządu

Zmiany w podatkach. Decyzja rządu

Aktualizacja:
Źródło:
PAP

Andrzej Duda zawetował ustawę obniżającą składkę zdrowotną dla przedsiębiorców - przekazała Małgorzata Paprocka, szefowa Kancelarii Prezydenta RP. Premier Donald Tusk skomentował weto, na co następnie odpowiedział prezydent.

Składka zdrowotna. Decyzja prezydenta Andrzeja Dudy i komentarz premiera Donalda Tuska

Składka zdrowotna. Decyzja prezydenta Andrzeja Dudy i komentarz premiera Donalda Tuska

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, tvn24.pl

Rząd Indii zagroził podjęciem kroków prawnych przeciwko domowi aukcyjnemu Sotheby's w Hongkongu, jeśli nie wstrzyma aukcji klejnotów związanych z relikwiami Buddy - podała stacja BBC.

Spór o klejnoty związane z relikwiami Buddy. Rząd Indii grozi domowi aukcyjnemu

Spór o klejnoty związane z relikwiami Buddy. Rząd Indii grozi domowi aukcyjnemu

Źródło:
PAP

Rząd przyjął projekt noweli dotyczący aplikacji mObywatel. Wprowadzone mają zostać nowe funkcje, takie jak mLegitymacja nauczyciela, mStłuczka czy wirtualny asystent. Rozszerzone mają też być możliwości podpisu elektronicznego.

Aplikacja mObywatel. Zmiany i nowe funkcje

Aplikacja mObywatel. Zmiany i nowe funkcje

Źródło:
PAP

Zespół CERT Orange ostrzega przed cyberprzestępcami podszywającymi się pod operatora sieci komórkowej. "Dwie domeny używane w atakach zablokowaliśmy, ale to kwestia czasu, kiedy pojawi się kolejna" - napisano w komunikacie.

"Dziś oszuści mocno się rozkręcili". Ostrzeżenie

"Dziś oszuści mocno się rozkręcili". Ostrzeżenie

Źródło:
tvn24.pl

Rząd pracuje nad nowelą, która ma ograniczyć proceder wprowadzania na polski rynek ciągników niespełniających europejskich norm. Tak wynika z założeń projektu opublikowanych w wykazie prac Rady Ministrów.

Rynek ciągników. Rząd chce ograniczyć proceder

Rynek ciągników. Rząd chce ograniczyć proceder

Źródło:
PAP

Premier Donald Tusk zapowiedział we wtorek, że rząd, we współpracy z resortem sprawiedliwości oraz resortem do spraw polityki senioralnej, pilnie przygotuje rekomendacje prawne, które mają chronić seniorów przed coraz częstszymi oszustwami i wyłudzeniami. - Wydaje mi się, że to jest najlepsza odpowiedź na to wielkie zamieszanie, jakie dzisiaj przez Polskę się przetacza - podkreślił.

"Pilnie zadanie". Tusk zwraca się do ministrów

"Pilnie zadanie". Tusk zwraca się do ministrów

Źródło:
PAP

Liczba Polaków może zmniejszyć się na koniec wieku do 10 milionów osób - alarmuje na łamach wtorkowej "Rzeczpospolitej" ekspert. Jak zaznacza, w 2025 roku liczba urodzeń w kraju wyniesie mniej niż połowę współczynnika gwarantującego prostą zastępowalność pokoleń.

Szokujące prognozy. O tyle może się skurczyć liczba Polaków

Szokujące prognozy. O tyle może się skurczyć liczba Polaków

Źródło:
PAP

Biuro Informacji Kredytowej podało, że wartość zapytań o kredyty mieszkaniowe wzrosła w kwietniu 2025 roku o 16,7 procent w porównaniu z ubiegłym rokiem. W kwietniu o kredyt mieszkaniowy wnioskowało łącznie 35,64 tysiąca osób, co stanowi wzrost o 10,2 procent w porównaniu z rokiem ubiegłym.

Dwucyfrowy wzrost. Ekspert o "prawdziwym gamechangerze"

Dwucyfrowy wzrost. Ekspert o "prawdziwym gamechangerze"

Źródło:
PAP

Rada Polityki Pieniężnej (RPP) na rozpoczynającym się we wtorek dwudniowym posiedzeniu zdecyduje o wysokości stóp procentowych. Ekonomiści prognozują, że RPP obniży stopy procentowe o 50 punktów bazowych. Co to oznacza dla kredytobiorców?

Kredytobiorcy odetchną z ulgą? Tak mogą spaść raty

Kredytobiorcy odetchną z ulgą? Tak mogą spaść raty

Źródło:
PAP

Cyberprzestępcy podszywają się pod skarbówkę, informując o rzekomym zwrocie nadpłaty podatku - podaje zespół CERT Polska, działający w instytucie NASK. Jak podkreślają eksperci, celem jest kradzież danych osobowych i danych karty płatniczej.

Metoda na zwrot podatku. "Celem jest kradzież"

Metoda na zwrot podatku. "Celem jest kradzież"

Źródło:
tvn24.pl

Cła Donalda Trumpa podnoszą koszty produkcji, uderzając w koncern Ford oraz firmę Mattel, producenta lalek Barbie - donosi portal stacji BBC. Mattel zapowiada wyższe ceny zabawek, a koncern Ford zmienia trasy importu i zawiesza prognozy finansowe.

Cła Trumpa windują ceny. Giganci ostrzegają

Cła Trumpa windują ceny. Giganci ostrzegają

Źródło:
BBC

Minister do spraw unijnych Adam Szłapka stwierdził, że jeśli negocjacje handlowe między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi nie zakończą się sukcesem, rozważone zostaną dalsze kroki, w tym złożenie skargi do Światowej Organizacji Handlu (WTO).

Skarga na cła. "Będziemy bronić naszych interesów"

Skarga na cła. "Będziemy bronić naszych interesów"

Źródło:
PAP

Rzecznik prasowy PLL LOT Krzysztof Moczulski poinformował, że przewoźnik odwołał kolejne loty między Warszawą a Tel Awiwem do środy. Decyzja ta jest wynikiem niedzielnego ataku rakietowego na lotnisko Ben Guriona.

Kolejne loty odwołane. Komunikat przewoźnika

Kolejne loty odwołane. Komunikat przewoźnika

Źródło:
PAP

Donald Trump powiedział, że wielu ludzi wie, kto wysadził gazociągi Nord Stream. Prezydent USA podkreślił przy tym, że to on jako pierwszy "wysadził" bałtyckie sieci przesyłowe, gdy nałożył na nie sankcje.

Donald Trump: wielu ludzi wie, kto to wysadził

Donald Trump: wielu ludzi wie, kto to wysadził

Źródło:
PAP

Władze USA nałożyły sankcje na birmańską Armię Narodową Karenów, która została uznana za transgraniczną organizację przestępczą z powodu cyberoszustw, handlu ludźmi i przemytu. Wyniku działań KNA Amerykanie mają tracić miliardy dolarów.

USA nakładają sankcje na "transgraniczne imperium przestępcze"

USA nakładają sankcje na "transgraniczne imperium przestępcze"

Źródło:
PAP

Administracja prezydenta Donalda Trumpa oferuje nielegalnym imigrantom 1000 dolarów za to, że dobrowolnie opuszczą Stany Zjednoczone - przekazał amerykański resort bezpieczeństwa krajowego (DHS).

Dają 1000 dolarów za wyjazd z kraju

Dają 1000 dolarów za wyjazd z kraju

Źródło:
PAP, Reuters

Ogłoszono przetarg na projekt i budowę odcinka autostrady A2 Biała Podlaska - Kijowiec. To pierwszy przetarg, który uwzględnia wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i umożliwia niedopuszczenie ofert wykonawców spoza UE.

Autostrada A2. Pierwszy taki przetarg

Autostrada A2. Pierwszy taki przetarg

Źródło:
PAP

Właściciel działki będzie mógł wyciąć drzewo, jeśli w czasie 35 dni od takiego wniosku odpowiedni organ nie zgłosi sprzeciwu - wynika z założeń projektu opublikowanego w wykazie prac rządu.

Wycięcie drzewa na posesji. Nowy plan rządu

Wycięcie drzewa na posesji. Nowy plan rządu

Źródło:
PAP

- Jeśli spojrzeć na jedno wspólne wyzwanie, z którym musimy się zmierzyć, to jak można utrzymać dziennikarstwo. Jeśli chcemy utrzymać dziennikarstwo na dużą skalę, potrzebujemy przychodów z reklam - stwierdził w rozmowie z TVN24 BiS Vincent Peyregne, Chief Executive Officer w WAN-IFRA, podczas trwającego w Krakowie 76. Światowego Kongresu Mediów.

Media na całym świecie mają ten sam problem. "Przychody te są przechwytywane"

Media na całym świecie mają ten sam problem. "Przychody te są przechwytywane"

Źródło:
tvn24.pl