"Sąsiad zainwestował, ciocia włożyła kasę i zarobiła. W czym my jesteśmy gorsi?"

Źródło:
TVN24 BiS
Gospodarka. Rzecznik MŚP o sytuacji firm
Gospodarka. Rzecznik MŚP o sytuacji firmTVN24
wideo 2/6
Gospodarka. Rzecznik MŚP o sytuacji firmTVN24

Gdy na rynku jest wspaniale, to pojawia się bardzo wielu zainteresowanych. Sąsiad zainwestował, ciocia włożyła kasę i zarobiła. W czym my jesteśmy gorsi - mówi w rozmowie z Janem Niedziałkiem Grzegorz Zalewski z Domu Maklerskiego BOŚ. - To jest chciwość i dla cywilizacji to jest nawet dobre, bo podejmowanie ryzyka pcha nas do przodu, ale indywidualnie może wiązać się z rozczarowaniem - przypomina.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE

Wystarczyło za 10 tysięcy złotych kupić akcje Tesli w sierpniu 2019 roku, gdy były po 50 dolarów i sprzedać teraz po 800 dolarów. Zysk jest 16-krotny. Z drobnej inwestycji mamy mały majątek, ponad 150 tysięcy złotych. Jeszcze więcej można było zarobić na bitcoinie (o ekstremalną ostrożność i pamiętanie o ryzyku związanym z kryptowalutami apeluje Komisja Nadzoru Finansowego). Wystarczyło kupować 5 lat temu i sprzedać teraz. Do zarobienia - miliony. Wystarczyło 10 miesięcy temu kupić akcje producenta rękawic medycznych za 10 tysięcy złotych, by stać się nieomal milionerem.

Taka retrospekcja utraconych i niewykorzystanych szans może być dosyć frustrującą zabawą. Jest też oczywiście problemem pierwszego świata - każdy, kto ma wolne kilka tysięcy złotych jest szczęśliwcem, żyjącym w realiach niedostępnych milionom ludzi, nawet w naszej dość zamożnej i spokojnej części świata.

Z perspektywy czasu takie inwestycyjne hity wydają się łatwe i oczywiste. Proste operacje. Rozdrapywanie tego tematu może doprowadzić do inwestowania poniewczasie w spółki lub instrumenty, które już są wycenione ekstremalnie wysoko i dużo więcej nie podrożeją. Mniej spektakularne zyski, rzędu 20 proc., mogą przestać cieszyć. 20 proc. z 10 tysięcy? To przecież na waciki.

Z drugiej strony trudno o silniejszą motywację do poszukiwania zysków niż przykłady spektakularnych sukcesów inwestycyjnych, jak historia Brandona Smitha z USA, który w 2017 zaczął kupować akcje Tesli najpierw za 10 tys. dolarów, potem dokładał, to co mu zostało z pensji po wydatkach i tak zainwestował 90 tys. dolarów w akcje, które teraz warte są ponad milion dolarów. Należy do grona "Teslanaires", jak mówią w Ameryce, po polsku bardziej "Teslonerów".

Jak rozsądnie podejść do takich spektakularnych historii? Co podpowiada psychologia i podręczniki inwestowania? 

GRZEGORZ ZALEWSKI, ekspert Domu Maklerskiego BOŚ  

Jan Niedziałek: Słuchać takich opowieści, czy ignorować i robić swoje? 

G.Z.: W zasadzie jak się spojrzy nawet na nasz rynek na 30 lat - świetny czas do porównań, dość jeszcze krótki, a były i spadki i wzrosty, to widzimy schemat. Jak na rynku jest wspaniale, to pojawia się bardzo wielu zainteresowanych. W normalnych czasach powiedzieliby o sobie, że unikają ryzyka. A nagle są zainteresowani inwestowaniem.

W ich mniemaniu inwestowanie jawi się jako łatwe pieniądze - bo widzieli historie jak z hossy internetowej albo tej z biopaliwami, albo teraz z Teslą. Możemy sobie zbudować narrację - że to przecież oczywiste… Bo to elektryki, to przyszłość … A ten Wiedźmin - to przecież eksportowy sukces. Liczy się ta narracja! Odwołując się do Daniela Kahnemana, giganta psychologii behawioralnej - im bardziej narracja jest szczegółowa, tym bardziej jesteśmy skłonni w nią wierzyć. Tam nie musi być dużo logiki, musi być dużo precyzji i danych. Stąd taką popularnością cieszą się analityczni guru z rozpisanymi planami i szczegółami. Rzeczywistość czasem to rozbija - patrz 2020 rok i rozbicie WSZYSTKICH modeli przez jeden czynnik, pandemię. 

J.N.: Rozmaitych szoków w historii giełd było dużo, a nasza natura jest raczej niezmienna… 

G.Z.: Zachowujemy się po ludzku - sąsiad zainwestował, ciocia włożyła kasę i zarobiła. W czym my jesteśmy gorsi? Jeśli mamy szczęście i trafimy w środek, nie mówię o początku, tylko o środku hossy - to przez jakiś czas mamy zyski i nawet nabieramy przekonania, że my się na tym znamy. Skłaniamy się do tego, to dość naturalne. Teraz pytanie - co będzie, kiedy wajcha się przełoży, jak w 2008. Wtedy pojawia się frustracja i gniew, bo tracimy pieniądze. Obwiniamy analityków, spółki, wszystkich dookoła. Tylko nie siebie. Od siebie to odsuwamy. Te wszystkie teksty - trzeba było 5 lat temu inwestować - są fajne, tylko trzeba sobie przypomnieć co, mówiliśmy wtedy. Skoro wtedy akcje spadały, skoro rynki szorowały po dnie, to nie chcieliśmy w to wchodzić. 

Na rynki często wchodzi grupa ludzi, których nazwijmy największymi pechowcami - przybywają, gdy ceny są wysoko, przez chwilę zarabiają, ale po załamaniu  o dajmy na to 20 procent pojawia się u nich lęk i ciężko będzie im nawet powrócić do inwestowania. 

J.N.: A jak wbić sobie do głowy, że ODWROTNYCH historii, w których ktoś traci całe oszczędności jest też MNÓSTWO? 

G.Z.: Tu się odwołam do prywatnej historii sprzed tygodnia. Znajomy mówi - słuchaj, moja konserwatywna żona, unikająca ryzyka jak ognia, pracująca w bankowości, nagle rozmawia z kuzynką,  która w tydzień zarobiła 400 złotych. I żona mówi - może byśmy się tym zainteresowali! Kolega wytrzeszczył oczy - o co chodzi?!

Teraz są dobre uwarunkowania dla takiego nastawienia - inflacja plus zerowe stopy, na lokatach zero … Szukamy alternatywy. Wszyscy mówią o sukcesach, o porażkach nie słychać, plus dochodzi chęć chwalenia się sukcesami. Tak jak ci wędkarze, którzy przy kolejnym piwie chwalą się coraz więęęększymi rybami. Ktoś nas posłucha i pomyśli sobie - choroba, to chyba łatwe. 

J.N.: Trzymać w głowie na zapas historię nieudanych inwestycji? 

G.Z.: Można sobie takie rzeczy przypominać, ale mam prostszą wizualizację. Jak mnie proszą, naucz mnie szybko inwestować, to pytam: gdzie pracujesz? Ile czasu się uczyłeś swojego zawodu? I nagle otrzeźwienie - to musi potrwać, to nie jest łatwizna, tu poklikam, tam poklikam i już zarabiam.  

J.N.: A porównywać się do kogoś? Ech, zarobiłem 15 procent, a kolega się chwali, że wykręcił 35 procent?! A przecież 15 procent to bajka, żadna lokata tyle nie da! 

G.Z.: Takie porównywanie się jest silniejsze od nas! Te mechanizmy są okrutne, bo chcemy być lepsi, zwłaszcza, gdy uważamy się za np. inteligentniejszych! Kiedy słyszymy strzęp informacji, że ktoś zarobił 100 procent na jakiejś spółce - to też chcemy to zrobić. Patrzymy na sukcesy, tak jak młodzi chłopcy marząc o karierze piłkarza myślą o Lewandowskim a nie o 900 tysiącach piłkarzy zarejestrowanych w polskich klubach, ze średnim wynagrodzeniem kilka tysięcy złotych. To dane PZPN.

To jest chciwość i dla cywilizacji to jest nawet dobre, bo podejmowanie ryzyka pcha nas do przodu, ale indywidualnie może wiązać się z rozczarowaniem.

J.N.: Czy trzeba się znać na danej spółce czy instrumencie? Nie muszę być inżynierem motoryzacyjnym, by prowadzić luksusowe auto? 

G.Z.: Ja akurat kieruję się analizą techniczną, czyli patrzę na wykresy. Nie zawsze znam się na istocie działalności spółki. Ale rozumiem MECHANIKĘ - nie wchodzę w spółki niepłynne np. takie, które ciężko kupić i sprzedać, jestem też w stanie ocenić, czy nie ma poważnego ryzyka upadłości.

Jeśli ktoś inwestuje w kryptowaluty - nie musi wszystkiego rozumieć, ale powinien znać problemy jakie tam się pojawiały, te upadające giełdy, wykradane klucze dostępu itp. Ja nie inwestuję w kryptowaluty - nie rozumiem idei, to jest dla mnie tylko narzędzie do spekulacji i akurat tu nie inwestuję. 

Autorka/Autor:Jan Niedziałek

Źródło: TVN24 BiS

Pozostałe wiadomości

W sprzedaży są krajowe truskawki. Ich cena pozostaje wysoka ze względu na majowe chłody i lokalne przymrozki - zauważył ekspert rynku hurtowego w Broniszach Maciej Kmera. Dodał, że wkrótce poprawa pogody zwiększy podaż, co w efekcie może obniżyć ich cenę.

Drogie jak polskie truskawki. "Może nastąpi ich wysyp"

Drogie jak polskie truskawki. "Może nastąpi ich wysyp"

Źródło:
PAP

W okresie największej prosperity w Polsce powstawało nawet 30 galerii handlowych rocznie. W niektórych miastach podczas dwudziestominutowego spaceru można minąć cztery. Ale coś się zacięło. - Kryzys rozpoczęła pandemia, ale możemy też mówić o przesyceniu tego rodzaju sklepami. Powstały wszędzie tam, gdzie mogły powstać, uruchamiając "bratobójczą" konkurencję. Myślę, że to jest źródło dzisiejszych kłopotów - mówi prof. Marek Nowak, socjolog z UAM.

Były "miastami w pigułce", a teraz padają. Co dalej z galeriami?

Były "miastami w pigułce", a teraz padają. Co dalej z galeriami?

Źródło:
TVN24+

27 czerwca ruszy pierwszy pociąg PKP Intercity z Warszawy do Rijeki - chorwackiego miasta portowego na wzgórzach. Na zwiedzających czeka wiele atrakcji: od fascynujących muzeów i zabytkowych świątyń po tętniącą życiem promenadę Korzo.

Pociągiem do Rijeki. Atrakcje chorwackiego miasta

Pociągiem do Rijeki. Atrakcje chorwackiego miasta

Źródło:
PAP

W piątkowym losowaniu Eurojackpot padła jedna główna wygrana. Nagroda w wysokości ponad 37 milionów euro trafi do gracza ze Słowenii. Oto liczby, które padły 23 maja 2025 roku.

Kumulacja w Eurojackpot rozbita

Kumulacja w Eurojackpot rozbita

Źródło:
Lotto.pl

Decyzja Rady Polityki Pieniężnej w sprawie obniżki stóp procentowych przełożyła się na niższe oprocentowanie lokat i kredytów hipotecznych - ocenił prezes Związku Banków Polskich Tadeusz Białek. Wskazał też na dysproporcję pomiędzy kredytami a depozytami w bankach.

Banki reagują na obniżkę stóp. Dobre wieści dla kredytobiorców

Banki reagują na obniżkę stóp. Dobre wieści dla kredytobiorców

Źródło:
PAP

- Naprawdę wchodzi pan w podatki? Wczoraj się pan na tym poślizgnął w rozmowie ze Sławomirem Mentzenem - stwierdził podczas debaty kandydatów na prezydenta RP Rafał Trzaskowski. Popierany przez Prawo i Sprawiedliwość Karol Nawrocki zapytał kandydata Platformy Obywatelskiej, jakie daniny zostaną podniesione, gdy ten zostanie głową państwa.

"Chyba pan żartuje. Wczoraj się pan na tym poślizgnął"

"Chyba pan żartuje. Wczoraj się pan na tym poślizgnął"

Źródło:
tvn24.pl

W sobotę na południu Francji doszło do awarii prądu, która objęła około 160 tysięcy gospodarstw domowych. Do krótkich zakłóceń doszło też w trakcie projekcji filmowych w Cannes. Organizatorzy zapewniają, że awaria nie wpłynie na wieczorną ceremonię zakończenia festiwalu.

Awaria na południu Francji. Wiadomo, co z festiwalem w Cannes

Awaria na południu Francji. Wiadomo, co z festiwalem w Cannes

Źródło:
PAP

Francuski "Le Figaro" opisuje w piątek Polskę jako kraj odnoszący sukcesy gospodarcze i rozwijający obronność, co - jak podkreśla dziennik - czyni ją "jednym z krajów kluczowych" dla równowagi w Europie. Gazeta zastanawia się, czy wynik wyborów prezydenckich może zagrozić "tej imponującej trajektorii".

Polska na "imponującej" trajektorii. Jedno "pytanie jest aktualne"

Polska na "imponującej" trajektorii. Jedno "pytanie jest aktualne"

Źródło:
PAP

Bułgaria jest na dobrej drodze do uzyskania zgody Unii Europejskiej na wejście do strefy euro - donosi w piątek Bloomberg. Według agencji przyjęcie wspólnej waluty mogłoby nastąpić na początku 2026 roku.

Kolejny kraj może wkrótce dołączyć do strefy euro

Kolejny kraj może wkrótce dołączyć do strefy euro

Źródło:
tvn24.pl

Rekomenduję nałożenie taryfy celnej na Unię Europejską na poziomie 50 procent od 1 czerwca 2025 - napisał w mediach społecznościowych prezydent USA Donald Trump.

Trump ostro o Unii Europejskiej. Zapowiedź w sprawie ceł

Trump ostro o Unii Europejskiej. Zapowiedź w sprawie ceł

Źródło:
PAP

Minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski zapytał w mediach społecznościowych popieranego przez Prawo i Sprawiedliwość kandydata na prezydenta Polski Karola Nawrockiego o wysokie cła, których nałożenie na Unię Europejską "rekomenduje" Donald Trump.

Sikorski ma pytanie do Nawrockiego

Sikorski ma pytanie do Nawrockiego

Źródło:
tvn24.pl

Osoby zawierające umowę ubezpieczenia OC będą miały prawo do wyrażenia zgody na komunikację elektroniczną z zakładem ubezpieczeń w zakresie informacji dotyczących ubezpieczenia na kolejny okres w całym okresie trwania umowy - przewiduje projekt nowelizacji ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych.

Zmiana dla właścicieli aut. Jest projekt

Zmiana dla właścicieli aut. Jest projekt

Źródło:
PAP

Chiński koncern motoryzacyjny BYD po raz pierwszy prześcignął Teslę pod względem sprzedaży samochodów elektrycznych w Europie – wynika z najnowszego raportu firmy analitycznej JATO Dynamics. To symboliczny moment dla rynku, który przez lata był zdominowany przez amerykańskiego giganta.

Tesla przegrywa na "kluczowym polu bitwy"

Tesla przegrywa na "kluczowym polu bitwy"

Źródło:
tvn24.pl

PKO BP, ING Bank Śląski, Santander Consumer Bank, Nest Bank - w tych czterech instytucjach finansowych zaplanowano prace serwisowe w najbliższych dniach. Dostęp do konta może być utrudniony, lepiej zaopatrzyć się więc w gotówkę.

Lepiej mieć przy sobie gotówkę. Banki ostrzegają

Lepiej mieć przy sobie gotówkę. Banki ostrzegają

Źródło:
tvn24.pl

Prezydent USA Donald Trump po raz kolejny ostrzegł koncern Apple, tym razem w social mediach, że jeśli gigant nie przeniesie produkcji iPhone'ów do Stanów Zjednoczonych, to nałoży na koncern dodatkowe daniny. Komentatorzy oceniają to jako zaostrzenie sporu pomiędzy Trumpem a szefem Apple, Timem Cookiem.

Spór się zaostrza. Trump grozi gigantowi

Spór się zaostrza. Trump grozi gigantowi

Źródło:
PAP

Komisja Europejska zatwierdziła utworzenie Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności (FBiO) - poinformował w piątek wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jan Szyszko. Jak dodał, środki z funduszu zostaną przeznaczone między innymi na rozwój infrastruktury ochrony cywilnej oraz projektów o podwójnym zastosowaniu.

Koniec negocjacji. "Dziś dowozimy tę obietnicę"

Koniec negocjacji. "Dziś dowozimy tę obietnicę"

Źródło:
PAP

Nike planuje podnieść ceny wybranych modeli butów sportowych i ubrań w Stanach Zjednoczonych - podaje BBC. Zmiana cennika wejdzie w życie na początku czerwca. Wcześniej podobny krok zapowiedziała konkurencyjna marka Adidas.

Znana marka podnosi ceny

Znana marka podnosi ceny

Źródło:
tvn24.pl

W południowokoreańskich kawiarniach Starbucks tymczasowo zakazano używania imion sześciu kandydatów na prezydenta podczas składania zamówień. Zdaniem przedstawicieli Starbucka nawoływanie klientów do odbioru napojów mogłyby zostać wykorzystane do prowadzenia agitacji politycznej.

Kawa z nutą polityki. Sześć zakazanych imion

Kawa z nutą polityki. Sześć zakazanych imion

Źródło:
BBC

W 2024 roku wartość chińskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w krajach Unii Europejskiej oraz Wielkiej Brytanii sięgnęła 10 miliardów euro, co oznacza wzrost o 47 procent względem roku poprzedniego. To pierwszy wyraźny wzrost od 2016 roku - wynika z szacunków firmy analitycznej Rhodium Group.

Rozpychają się w Europie. Potężny wzrost

Rozpychają się w Europie. Potężny wzrost

Źródło:
PAP

Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt nowelizacji Kodeksu pracy, który zakłada, że okresy na podstawie umowy-zlecenia i i działalności gospodarczej będą wliczane do stażu pracy. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r.

Rewolucja nadchodzi. Zmiany w liczeniu stażu pracy

Rewolucja nadchodzi. Zmiany w liczeniu stażu pracy

Źródło:
PAP

Niemieckie PKB wzrosło o 0,4 procent w I kwartale 2025 r. w porównaniu do poprzedniego kwartału. Tamtejszy urząd statystyczny zwrócił uwagę, że największa gospodarka Europy przewyższyła średnią stopę wzrostu strefy euro wynoszącą 0,3 proc. Agencja Reutera podaje, że wzrost wynika ze zwiększonego eksportu i koncentracji branży w obliczu taryf USA.

Gospodarka Niemiec zaskoczyła. Najnowsze dane

Gospodarka Niemiec zaskoczyła. Najnowsze dane

Źródło:
Reuters