Zmiany w bankach. 500 plus może pomóc nowym kredytobiorcom

Zgodnie z rekomendacją Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego obecnie banki muszą wyliczać zdolność kredytową osób wnioskujących o kredyt hipoteczny, uwzględniając stopy procentowe wyższe o 5 punktów procentowych. KNF od kwietnia 2022 roku podwoiła bowiem wymagany bufor bezpieczeństwa, który wcześniej wynosił 2,5 punktu procentowego.

Do tego doszły podwyżki stóp procentowych NBP. Rada Polityki Pieniężnej od października 2021 roku 11-krotnie podnosiła główną, referencyjną stopę procentową, która w krótkim czasie wzrosła z 0,1 proc. do 6,75 proc.

Czytaj także: Kiedy pierwsza obniżka stóp procentowych? Jest prognoza największego banku w Polsce

W efekcie gwałtownie spadła zdolność kredytowa Polaków, wyhamowała też akcja kredytowa.

Z danych Biura Informacji Kredytowej wynika, że banki w listopadzie 2022 roku udzieliły łącznie 6,6 tys. kredytów hipotecznych, co oznaczało spadek o 69,6 proc. w porównaniu do sytuacji sprzed roku. W minionym miesiącu liczba wnioskujących o kredyt mieszkaniowy spadła w ujęciu rocznym o około 63 proc. - do 33,16 tys. osób.

Grzegorz Olszewski, prezes Alior Banku w opublikowanej w środę rozmowie z "Dziennikiem Gazetą Prawną" był pytany, jakiego spodziewa się w tym roku popytu na kredyty, zwłaszcza hipoteczne.

- Popyt jest ściśle skorelowany z wysokością stóp procentowych i zdolnością klientów do zaciągnięcia zobowiązań. Pamiętajmy, że ciągle obowiązuje bufor 5 procent przy badaniu zdolności. To w połączeniu z wysokimi stopami powoduje, że zdolność kredytowa jest ograniczona. Choć staramy się dokonywać zmian, które mają przeciwdziałać temu negatywnemu zjawisku - wskazał Olszewski.

Jak poinformował, Alior Bank np. od grudnia przy wyliczeniu zdolności kredytowej uwzględnia również świadczenie 500 plus. - Jesteśmy jednym z pierwszych banków, które tak robią. To ma duże znaczenie dla zdolności kredytowej rodzin z dziećmi - podkreślił Olszewski.

Jak zauważył, "początkowo banki się na to nie decydowały, bo trwała dyskusja, czy ten program się utrzyma. Dziś nie ma już co do tego wątpliwości. Jest akceptacja dla niego, niezależnie od opcji politycznej". - Poza tym zrezygnowaliśmy z marży w pierwszym roku od udzielenia kredytu - dodał.

Świadczenie 500 plus przy wyliczaniu zdolności kredytowej uwzględnia również ING Bank Śląski. "Dla pożyczki pieniężnej od 15 maja 2017 roku, dla limitu zadłużenia w koncie i karty kredytowej od 16 sierpnia 2020 roku, a dla kredytów hipotecznych od 21 sierpnia 2022 roku" - poinformowała TVN24 Biznes Joanna Majer-Skorupa, zastępca rzecznika prasowego ING Banku Śląskiego.

Bank Credit Agricole poinformował, że uwzględnia świadczenie z rządowego programu przy wyliczaniu zdolności kredytowej od października 2019 roku.

Z kolei mBank poinformował, że nie wprowadził zmian w badaniu zdolności kredytowej. "Nie uwzględniamy 500 plus przy wyliczeniach zdolności" - czytamy w przesłanej nam odpowiedzi.

"Od momentu powstania VeloBank uwzględnia świadczenie wychowawcze 500+ przy wyznaczaniu zdolności kredytowej Klienta. Takie świadczenie może być uwzględnione na okres do ukończenia 18 roku życia przez dziecko, na które jest ono przyznane" - odpowiedział na nasze pytania rzecznik VeloBanku Artur Newecki.

Santander nie uwzględnia świadczenia z programu 500+ przy wyliczaniu zdolności kredytowej dla klientów wnioskujących o kredyty hipoteczne. Bank w odpowiedzi na nasze pytania stwierdził, że "obecnie nie planujemy zmiany w tym zakresie". Na pytanie o zmiany w badaniu zdolności kredytowej Santander odpowiedział, że "od końca grudnia 2022 uwzględniamy dochód z umów zlecenie i dzieło w ocenie zdolności kredytowej niezależnie o tego, czy jest to dochód główny czy dodatkowy".

Urząd Komisji Nadzoru Finansowego pracuje nad modyfikacją Rekomendacji S i częściowym poluzowaniem badania zdolności kredytowej.

"Urząd Komisji Nadzoru Finansowego prowadzi obecnie prace nad modyfikacją Rekomendacji S w zakresie stosowania bufora na ryzyko stopy procentowej w procesie oceny zdolności kredytowej przez banki. Zmierzają one w szczególności do uwzględnienia rekomendacji Komitetu Stabilności Finansowej oraz postulatu dotyczącego antycyklicznego ukształtowania bufora" - poinformował pod koniec grudnia ubiegłego roku TVN24 Biznes Jacek Barszczewski z Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego.

Jak dodał, "w ramach tych prac UKNF pracuje także nad wprowadzeniem do treści Rekomendacji specyficznych rozwiązań dotyczących kredytów mieszkaniowych opartych o stałą lub okresową stałą stopę procentową, tak aby konstrukcja bufora uwzględniała mniejsze ryzyko stopy procentowej kredytów okresowo-stałoodsetkowych w porównaniu do kredytów opartych o zmienne oprocentowanie. Zakłada to również wzięcie pod uwagę okresu obowiązywania stałej stopy".

Urząd rozważa zmiany w wyliczaniu zdolności dla kredytów hipotecznych z okresowo stałym oprocentowaniem. Dla takich produktów bufor bezpieczeństwa wynosiłby - tak jak wcześniej - 2,5 punktu procentowego. Zmiany w wyliczeniu zdolności nie objęłyby kredytów hipotecznych ze zmiennym oprocentowaniem, opartych o np. WIBOR 3M, czy WIBOR 6M.

Czytaj także: Dostępność kredytów hipotecznych może ulec "znaczącej poprawie". Mamy wyliczenia

"Na obecnym etapie prac Urząd KNF zakłada, że w odniesieniu do stopy procentowej okresowo stałej z 5-letnim tenorem stopy stałej, bufor ten wynosiłby 2,5 pkt proc., a także że jego wysokość zmniejszałaby się w miarę wydłużania okresu obowiązywania stałej stopy. W odniesieniu do stopy procentowej stałej dla całego okresu kredytowania, utrzymana zostałaby obecnie stosowana zasada, że bufor nie ma wcale zastosowania" - przekazał Barszczewski.

Nie podał jednak, od kiedy zmiany mogłyby wejść w życie. Jako pierwszy o planowanych modyfikacjach w Rekomendacji S pisał Business Insider.