Senat przyjął ustawę o Krajowym Zasobie Nieruchomości. Przepisy mają umożliwić budowę lokali w ramach programu Mieszkanie plus na gruntach skarbu państwa. Część z nich budzi jednak kontrowersje, a przeciwnicy projektu zarzucają mu, że będzie można wyrzucić lokatorów bez zapewnienia im lokalu zastępczego.
"Ustawa o Krajowym Zasobie Nieruchomości umożliwi wykorzystanie pod budownictwo mieszkaniowe gruntów należących do skarbu państwa" - powiedział cytowany w komunikacie minister infrastruktury i budownictwa Andrzej Adamczyk.
"W Polsce występuje duży deficyt mieszkań na wynajem, realizowany przez rząd program Mieszkanie plus może to zmienić. Nie stanie się to oczywiście od razu: program rozpisany jest na lata, to działanie długofalowe. Natomiast jesteśmy przekonani, że idziemy we właściwym kierunku" - dodał przedstawiciel rządu.
Prawa lokatorów
Po wejściu w życie ustawy utworzony zostanie Krajowy Zasób Nieruchomości (KZN), który będzie gospodarował nieruchomościami skarbu państwa, przeznaczając je pod budowę mieszkań o atrakcyjnym czynszu (jego wysokość będzie określana rozporządzeniem), w formule najmu lub najmu z opcją dojścia do własności. Zadaniem KZN będzie nadzorowanie najmu, a w szczególności wysokości czynszów tak, aby opłaty ponoszone przez najemców nie przekraczały wysokości określonych w przepisach wydanych na podstawie tej ustawy. Za naruszenie wymogów dotyczących wysokości czynszu zostały przewidziane kary administracyjne.
KZN ma również dbać o spełnianie warunków dotyczących powierzchni mieszkań przeznaczonych na wynajem, wysokość opłat eksploatacyjnych czy warunki zawierania i wypowiadania umów najmu. Za jego pośrednictwem będą dokonywane nabory najemców, natomiast katalog kryteriów naboru został wskazany w ustawie".
Kontrowersyjna eksmisja
W trakcie procedowania projektu Adrian Zandberg z Razem zwracał uwagę, że znalazły się w nim zapisy uderzające w prawa lokatorów. "PiS wprowadza pod obrady ustawę zawierającą eksmisje na bruk, bez prawa do lokalu socjalnego. Jak się okazuje, tak ma funkcjonować sławetne Mieszkanie plus. Z uzasadnienia ustawy wynika, że przez 30 lat będzie można wywalić ludzi z domu ot tak, bez żadnych praw" - alarmował Adrian Zandberg na jednym z portali społecznościowych.
Podobne zarzuty wobec projektu ma Komitet Obrony Praw Lokatorów, chodzi o wprowadzenie pojęcia tzw. najmu instytucjonalnego.
"Ustawa o Krajowym Zasobie Nieruchomości zawiera istotną nowelizację Ustawy o Ochronie Praw Lokatorów. Nowelizacja dotyczy nie tylko programu Mieszkanie Plus, ale całego rynku najmu komercyjnego w Polsce. Po wprowadzeniu tej ustawy: eksmisje będą mogły być dokonywane bez wyroku o eksmisji, koszty eksmisji będą potrącane z kaucji wpłaconej przez lokatora, nie będzie przysługiwało lokatorom prawo do ubiegania się o lokal socjalny lub tymczasowy" - czytamy w stanowisku na stronie komitetu.
"Najem instytucjonalny, który będzie stosowany przez KZN, jest wzorowany na obecnych rozwiązaniach dotyczących najmu okazjonalnego. Najem ten nie dotyczy mieszkań z zasobu gminy, tylko umów zawieranych z podmiotami, które prowadzą działalność gospodarczą (tzw. operator mieszkaniowy). Przyjęte rozwiązanie pozwala na zrównoważenie interesów właściciela oraz najemców" - podkreślił w korespondencji z tvn24bis.pl rzecznik prasowy resortu infrastruktury i budownictwa Szymon Huptyś.
Resort infrastruktury uważa, że rozwiązania zawarte w ustawie gwarantują stabilne warunki inwestowania dla przedsiębiorców, ochronę przyszłych najemców oraz interesy skarbu państwa. "Działalność Krajowego Zasobu Nieruchomości będzie stanowiła fundament realizacji Narodowego Programu Mieszkaniowego (NPM). Spowoduje, że w perspektywie 10 lat liczba mieszkań na 1 tys. mieszkańców osiągnie w Polsce średnią unijną" - poinformowało MIB.
KZN ma dbać o zabezpieczenie interesu lokatorów. Operator mieszkaniowy będzie zobowiązany do wypełnienia zobowiązań ustawowych w kontekście czynszu i przeniesienia własności na wynajmującego. Osoby wynajmujące lokale będą chronione przed nadmiernym czynszem i możliwością sprzedaży mieszkań wcześniej niż określono w ustawie.
Skąd nieruchomości
Ziemie pod budowę mieszkań mają pochodzić z państwowych instytucji, takich jak: Agencja Nieruchomości Rolnych, Lasy Państwowe, Agencja Mienia Wojskowego. Informacje o gruntach mają przekazywać też starostowie i prezydenci miast na prawach powiatu. Do zasobu będą włączane głównie te nieruchomości, na których można będzie budować mieszkania na wynajem, gwarantując przyszłym najemcom odpowiedni standard techniczny oraz stawki czynszu określone w przepisach. KZN będzie mógł także kupować lub otrzymywać nieruchomości pod zabudowę mieszkaniową od jednostek samorządu terytorialnego, Polskich Kolei Państwowych czy Poczty Polskiej. Wprowadzono uregulowania i zabezpieczenia ustawowe, chroniące nieruchomości skarbu państwa przed ich nieprawidłowym wykorzystaniem oraz mechanizmy zabezpieczające interes najemcy - poinformowało MIB.
KZN będzie mógł przekazywać nieodpłatnie grunty np. gminom, które budowałyby na nich mieszkania chronione, noclegownie i schroniska dla bezdomnych oraz ogrzewalnie. Na gruntach otrzymanych z KZN gminy będą mogły budować czynszowe mieszkania komunalne, media (np. wodociągi, kanalizację) i drogi służące społeczności lokalnej. Pozyskane nieruchomości, które nie zostaną wykorzystane pod inwestycje mieszkaniowe, KZN będzie mógł zamieniać bądź przekazywać jako rekompensatę dla osób, których nieruchomości zostały wywłaszczone na cele publiczne (drogi, koleje, obiekty przeciwpowodziowe). Jak poinformowało MIB, "wzmocniono ochronę terenów leśnych. Do KZN mają być przekazywane jedynie informacje o gruntach, które mogą być przydatne dla wybudowania na nich mieszkań w ramach programu Mieszkanie plus. Nie ma mowy o automatycznym przekazywaniu działek pozostających w dyspozycji takich podmiotów, jak np. Lasy Państwowe".
Finansowanie działalności
KZN - jak głoszą zapisy ustawy - będzie mógł otrzymywać dotacje z budżetu państwa. Powinien jednak finansować swoją działalność z gospodarowania nieruchomościami. Ma prowadzić samodzielną gospodarkę finansową na podstawie rocznego planu finansowego. Będzie mógł zaciągać kredyty i pożyczki. Nadzór nad działalnością KZN ma sprawować minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa. Ustawa czeka na podpis prezydenta.
Autor: mb/ms / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock